Salgının tesiriyle dünyada besin fiyatları son bir yılda yüzde 31 oranında artarken, Türkiye’de ithalatın da tesiriyle besin fiyatlarındaki artış enflasyondaki artışı dizginlenemez bir noktaya getirdi.
Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) bilgilerine nazaran tüketici fiyatları endeksi (TÜFE) sepetinde 133 çeşit eserle yer alan besin ve alkolsüz içecekler kümesindeki durdurulamayan fiyat artışı, yüzde 25.94 tartıya sahip olduğu tüketim harcamalarını etkileyerek enflasyondaki yükselişi de tetikliyor.
Sözcü’den Nuray Tarhan’ın aktardığına nazaran İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Binhan Elif Yılmaz, besindeki TÜFE’nin genel TÜFE’ye nazaran daha süratli arttığını belirterek, “Temmuzda genel TÜFE bir evvelki aya nazaran yüzde 1.80 ve yıllık yüzde 18.95 olarak gerçekleşirken, besin ve alkolsüz içecekler TÜFE’si bir evvelki aya nazaran yüzde 2.77 ve yıllık yüzde 24.92 ile genel TÜFE’nin üzerinde çıktı. Besin ve alkolsüz içecekler TÜFE’si ile genel TÜFE ortasındaki açıklık, Türkiye’de besin enflasyonunun en değerli göstergesidir” dedi.
Üretici fiyatları endeksi (ÜFE) ve girdi fiyatları ortasındaki makasın da süratle açıldığına dikkat çeken Yılmaz, “Temmuz ayı Yİ-ÜFE bir evvelki aya nazaran yüzde 2.46 ve yıllık yüzde 44.92 iken, besin eserleri ÜFE bir evvelki aya nazaran yüzde 2.44 ve yıllık yüzde 38.92 oranında arttı. Besindeki fiyat artışlarının direkt üreticiye yansımadığı, yüksek pazarlama marjlarının var olduğu gözlemlenebiliyor. O nedenle besindeki fiyat artışlarını dizginlemede bir seçenek, üreticinin de ürettiği eserin ticaretinde de var olabilmesidir” diye konuştu.
En çok artış ayçiçek yağında
Salgının birinci başlangıcı prestijiyle fiyatları artan temel besin eserlerinin, izleyen aylarda da günümüze kadar fiyatlarının artmaya devam ettiğine dikkat çeken Prof. Dr. Binhan Elif Yılmaz’a nazaran, hem son bir yılda hem de salgın başlangıcından bugüne kadar fiyatı en fazla artan besin eserleri olarak etler, yağlar ve baklagiller ön plana çıkıyor.
Ayçiçek yağı salgından bu yana yüzde 76.3’lük fiyat artışıyla artırım rekortmeni olurken, yıllık artışta da yüzde 60.4’le şampiyon oldu. Onu pandemi başlangıcından bu yana fiyatı yüzde 73, yıllık olarak da yüzde 37.2 artan balık izledi.
Mercimek ise salgından bu yana yüzde 71, son bir yılda da yüzde 37.2’lik fiyat artışıyla üçüncü sıraya yerleşti. Tavuk eti de salgında yüzde 70 zamlanırken, yıllık fiyat artışı yüzde 56’yı buldu. Yılmaz, ayçiçek yağı ve zeytinyağındaki uzun devirli fiyat artışlarının kümülatif olarak temmuz ayı TÜFE’si üzerinde baskı ögesi oluşturduğunu vurguladı.