Müteahhitlerin son bir yılda yüzde 200 zamlanan çimento fiyatlarını protestosunun akabinde, Rekabet Şurası Kurucu Lideri Prof. Dr. Aydın Ayaydın açıklama yaptı. Yasal düzenlemeleri hatırlatan Ayaydın, “Rekabet Şurası bu işe dur demeli” dedi. Ayaydın ayrıyeten çimentodaki bu fiyat siyasetinin inşaat bölümünü çökme noktasına getirdiğini söz ederek “çimento bölümü bindiği kolu kesiyor” dedi.
Ayaydın, Sözcü’ye yaptığı açıklamada; “Türkiye’de rekabetin en çok ihlal edildiği bölüm çimento kesimidir. Bu ihlal ile halkın cebinden haksız yere daha fazla para çıkarken, rekabeti açıkça ihlal ederek kasalarını dolduran çimento kesiminin keyfi yerinde” değerlendirmesinde bulundu.
“Cezalar caydırıcı değil, ihlallerin önü alınamıyor”
Prof. Dr. Aydın Ayaydın mevzuyla ilgili şunları söyledi:
“Asli misyonu rekabeti ihlal eden teşebbüs yahut teşebbüs birliklerinin bu ihlallerini soruşturarak, soruşturma sonucunda rekabeti ihlal eden işletmelere (teşebbüslere) cirolarının yüzde 10 una kadar para cezası verme vazifesi Rekabet Heyetine aittir. Ne yazık ki rekabeti ihlal eden birtakım çimento üreticilerine vakit zaman Rekabet Heyeti’nce soruşturma açılmasına karşın, izlenen düşük ceza siyaseti nedeniyle caydırıcı olmadığı için dalda ihlallerin önünü alınmıyor..
İnşaat dalını bugün iflas noktasına getiren en kıymetli faktör, çimento fabrikalarının birbirleri ile anlaşarak pazarı paylaşarak birlikte fiyat artışı yapmalarından kaynaklanıyor.”
“Çimento dalı bindiği kısmı kesiyor”
Ayaydın konuşmasını şöyle sürdürdü:
“Çimento bölümü son bir yılda hangi maliyet artışı ile çimento fiyatını yüzde 200 arttırdı. Bunu soran yok. Kalker, kil ve marn hammaddesinden oluşan çimentonun hangi hammaddesi dolarla alınıyor. Yoksa çalıştırdığı çalışana mi dolarla fiyat veriliyor?
Hammadde yahut işçi fiyat artışının hangisinin bir yıldaki fiyat artışı yüzde 40’ı aştı. Kaldı ki dövizle bile alsa döviz bu oranda artmadı.
Çimentoda bir yılda yüzde 200’e kadar zamlanan bu fiyat siyaseti ile ne yazık ki inşaat dalı iflas noktasına geldi. Aslında çimentocular bindiği kısmı kesiyor farkında değil. İnşaat bölümünü iflasa sürüklersen yalnızca ihracatla ayakta kalabilir misin?”
“Sektörde sonlu sayıda oyuncu var”
Ayaydın, kesimde az sayıda oyuncu olduğunu ve bu oyuncuların bölüme yeni girecek şahısların önünü kestiğini belirterek konuşmasına şöyle devam etti:
“Sektörde sonlu sayıdaki oyuncu rekabeti ihlal ederek karını azamî seviyeye çıkarıyor. Dal oyuncuları ortasında TSK mensuplarının paraları ile kurulmuş OYAK ta var. Ne yazık ki OYAK’ta modaya uymuş ve başka oyuncularla kol kola girmiş.
Piyasanın malum büyük oyuncuları var. Çimentoyu birebir fiyattan satıyor. Tıpkı gün tıpkı oranda artırım yapıyor. Nedense birebir müşteriye daima birebir firma tıpkı fiyattan çimento satar. Kimse öteki oyuncunun müşterisini kapmaya çalışmaz. Zira pazar paylaşılmış.
Örneğin Ankara’da 4 büyük oyuncu var. İzmir’de, Denizli’de, Söke’de, İstanbul’da, Mersin’de, Balıkesir’de, Adana’da, Mardin’de ve başka yerlerdeki oyuncular daima tıpkı. Bölüm o denli bir hale gelmiş ki, her isteyen oyuncu bu kesime giremez.
Bu bölüme girmeye çalışan yeni oyuncuların önüne o denli bir duvar çekiliyor ki, bunu aşmak her babayiğidin hakkı değil. Argüman o ki, çimento üreticilerinin kurduğu bir havuz var. O havuzun misyonu yeni oyuncuların dala girmesinin önünün kesilmesini sağlayacak tedbirleri almak. Bu tez ne kadar yanlışsız bilemem. Bu sav da araştırılmaya bedel üzere duruyor.”
“Rekabet ihlali varsa, en üstten bir ceza uygulanmalı”
Ayaydın kelamlarını şöyle tamamladı:
“Rekabet Heyeti çimento kesimi ile ilgili ortada bir yapılan ihlallerle ilgili şikayetler yahut dostlar alışverişte görsün diye kelamda res’en soruşturma açıyor. Lakin ya soruşturma sonunda ihlal yoktur kararı çıkıyor ya da soruşturma sonunda verilen cezalar komik oranda. Yani caydırıcı değil.
Rekabet Kanunu’nun, tıpkı dalda faaliyet gösteren teşebbüslerin, birbirleri ile anlaşarak fiyat ve arz ölçüsünü belirlemesini yasaklayan 4. Husus ile, hakim gücünün berbata kullanılmasını yasaklayan 6. Unsur ortada.
Bu unsurları ihlal ettiği tez edilen sabıkalı çimento dalına, laf yerini bulsun formunda bir soruşturma değil, Bugünkü fiyat artışları da masaya yatırılacak biçimde geniş kapsamlı bir soruşturma açılmalı (ihtiyati önlem kararı ile birlikte) ve soruşturma sonunda rekabet ihlali var ise, en üstten bir ceza uygulanmalı ki, başta çimento kesimi olmak üzere hiçbir kesim rekabeti ihlal ederek milletin cebindeki parayı kasasına sokma hamasetini göstermesin.
Öbür taraftan bilhassa konut fiyatlarının artışına sebebiyet vererek enflasyon artışına katkı sağlamasın ki, enflasyon ile halkın karşısına yeni faturalar çıkmasın “
