Fehmi Koru*
Televizyon öncesi çocuklarının oynadığı bir telefon oyunu vardı. En baştaki çocuk yanındakine manalı bir cümle fısıldar, o çocuk başkasına, öbür çocuk ötekine derken en başta fısıldanan cümle yedi yahut sekizinci çocuğa ulaştığında apayrı bir biçime bürünürdü.
Birinci cümleyle hiç ilgisi bulunmayan bir biçime…
Anlaşılması çok kolay bir tahlilimin başına gelenler çocukken mahallede arkadaşlarla oynadığımız o oyunu bana hatırlattı.
Ben ne diyorum?
Şunu: İster ilan edildiği üzere 2023’te ister o tarihten önceye alınsın, önümüzde süratle yaklaşan bir cumhurbaşkanlığı seçimi var. 2017’de gerçekleşen anayasa değişikliğiyle uygulanmaya başlanan ‘cumhurbaşkanı hükümet sistemi’ yüzünden, seçilebilmesi için adayın ‘yüzde 50+1’ oy alması gerekiyor. Son iki seçimde AK Parti adayı Tayyip Erdoğan bu oranın üstünde oy alarak birinci tıpta kolaylıkla seçilebildi; lakin kaideler süratle değişiyor. Kamuoyu yoklamalarına nazaran, iktidar blokunu oluşturan AK Parti+MHP oylarında azalma var ve ortak adayları seçilemeyebilir. Ortak aday olacağı ilan edilmiş Tayyip Erdoğan ise seçilemeyeceği bir yarışa girmek istemeyebilir.
Yazdığım ve söylediğim tezimin özeti bu.
Haftalar hatta aylardır iktidar etrafları “Muhalefeti oluşturan partilerin cumhurbaşkanı adayı kim olacak?” sorusu eşliğinde fal açıp akıllarına gelen isimleri sayıyor ve ‘Millet İttifakı’na kendilerince aday belirliyorlar ya, ben de bu akıl yürütmeyi aktarıp “Esas merak edilmesi gereken ‘Cumhur İttifakı’ adayının kim olacağı sorusudur” deyiverdim.
Sahi, Tayyip Erdoğan aday olamaz yahut aday olmak istemezse, Cumhur İttifakı onun yerine kimi cumhurbaşkanı adayı gösterebilir?
Evet, MHP önderi ve sözcüleri “Bizim adayımız Tayyip Erdoğan’dır” deyip duruyor, AK Parti etrafları de bunu bir ‘veri’ olarak kabul ediyor, lakin Tayyip Erdoğan’ın tekrar aday olmasının önünde anayasal bir mahzur var.
Anayasa, cumhurbaşkanlarının lakin iki kere seçilebileceklerini söylüyor. Tayyip Erdoğan 2014 ve 2018 yıllarında yapılan seçimlere katıldı ve seçildi. Tekrar aday olabilmesi için, anayasaya nazaran, sırf tek bir yol var: Seçim tarihinin TBMM tarafından erkene alınması…
Aslında ‘erken seçim’ beklentisi de bu türel bilgiye dayanıyor.
“Formül bulunur ve bu mani aşılır” diyenler olduğunu ben de biliyorum.
Sıkıntı.
Diyelim, formül bulundu ve anayasal mahzur aşıldı, fakat neredeyse her hafta yaptırdığı ve güvendiği kamuoyu yoklamaları seçilmesinin imkansız olduğunu açıkça gösterirse… Bu türlü bir durumda, Tayyip Erdoğan adaylıkta ısrar mı eder, yoksa seçilebilecek bir aday arayışına mı girer?
Görüyorsunuz, benim analizim tamamiyle cumhurbaşkanlığı seçimiyle ilgili. AK Parti’ye genel lider yahut kurtarıcı arıyor değilim.
Çocukken oynadığımız telefon oyununda olduğu üzere, üstte aktardığım analize dayanan tezim, ağızdan ağıza dolaşırken, o noktaya kadar çekildi.
Tezimin bir diğer ögesini daha hatırlatayım: Millet İttifakı’nın seçimde belirleyeceği adayın gücü de değerli. Millet İttifakı’nın geniş bir uzlaşmaya dayalı, makul niteliklere sahip güçlü bir aday çıkartması durumunda geçerli olabilir tezim.
Güçsüz, sıradan biri karşısına çıkarsa, partisinin ve iktidar ortağının oyları azalmasına karşın, Tayyip Erdoğan, alışılmış anayasal pürüzü aşıp aday olabilirse, bir kere daha seçimi kazanabilir.
Nitelikler?
Onları da iki yazımda sıraladım; isterseniz o kısmı motamot bir sefer daha aktarayım:
‘‘Millet İttifakı içerisinde yer alan partilerin tabanlarının yadırgamayacağı, arayış içerisinde olduğu görülen AK Partili seçmene de çok sıcak gelecek, ülkeyi tek adam zihniyetiyle yönetmeyeceğine kesin inanılan, parlamenter sisteme dönüş için kararlı olduğu bilinen denenmiş bir isim…’’
Akabinde “Nitelikler günü geldiğinde bir isme kavuşacaktır” cümlesini eklediğim üzere, tıpkı niteliklerin ‘Cumhur İttifakı adayı’ için de kelam konusu olacağını da yazdım. İki İttifak da adaylarını seçtirebilmek için onun karşı ittifaktan da oy alabilecek biri olmasına değer vermek zorundadır.
Yazılarımda mümkün bir adayın yahut adayların ismi geçmiyor.
Katıldığım bir TV programında, TV5’te, isim konusunda sıkıştırılınca, “Abdullah Gül üzere biri” dedim.
“Abdullah Gül gibi” derken, illa onun olması gerekmediğini, onun niteliklerine sahip biri arayışına girileceğini söyledim.
Millet İttifakı birçok Abdullah Gül’de mevcut niteliklere sahip bir aday aramalı; bulursa seçimi kazanabilir.
Cumhur İttifakı da şu yahut bu sebeple Tayyip Erdoğan dışında bir isimle seçime gidecekse, tekrar Abdullah Gül’de birçok mevcut niteliklere sahip birini bulmak zorunda.
Adayı güçlü olan ittifakın adayı birinci yapılacak seçimde cumhurbaşkanı seçilecektir.
Hepsi bu kadar.
Tezimin ben bu açıklıkta yazdıktan sonra iki tarafta da dikkate alındığını biliyorum. İki ittifakın aday belirlemede tesirli olacak isimleri ile doğal aday görünenler durum muhakemesi yapmaya başladı. Birinci isimler mümkün adayları, mümkün adaylar da kendilerini tezimin ışığında yine gözden geçiriyor.
Kulağıma gelen bilgi bu tarafta.
Natürel, kulağıma ulaşan bilginin birinci ağızda söylenenden faklı olabilme ihtimali de var.
Çocukken oynadığımız telefon oyununda olduğu gibi…
“Abdullah Gül aday olmak istiyor”, “Abdullah Gül aday mı gösterilecek, hah hah hah” yahut “AK Parti kayan oylarını tekrar toplayıp seçime tartı koymak ve adayını cumhurbaşkanı seçtirmek istiyorsa Abdullah Gül ile istifa edip farklı partiler kuran eski takımını iş başına getirmeli” üzere havada uçan görüşleri -biraz da şaşkınlıkla- izliyorum.
Her görüşe hürmetim var, lakin onlarla benim bir ilgim yok.
Bilmem bu kez anlatabildim mi?
[Google’da ‘telefon oyunu’ başlığı altında şu oyunlar yer alıyor: Flappy Bird. Angry Bird. Temple Run. Subway Surfers. Candy Crush… Bu türlü devam ediyor… Çocuklar telefonlarıyla evvelce bu oyunları oynuyorlarmış, hepsi unutulup gitmiş. Hey gidi günler, hey…]
*Bu yazı fehmikoru.com adresinden alınmıştır.
TIKLAYIN – Korkusuz müellifi Takan: Abdullah Gül, Tayyip Erdoğan’a yazdığı mektubu Fehmi Koru’nun eline tutuşturup köşesinde kaleme aldırmış!
Fehmi Koru: Aday olmayı günü geldiğinde Tayyip Erdoğan’ın kendisi de istemeyebilir