Son yapılan araştırmayla pandemi periyodunda çocuklarda miyop gelişme risk oranının yüzde 17’den yüzde 28’e çıktığını belirten Doç. Dr. Göktuğ Demirci “2050 yılında dünyadaki miyop sayısının 1,4 milyardan 5 milyar beşere çıkacağı düşünülüyor. Miyopiye karşı günümüzde 3 yeni prosedür geliştirildi. Bunlar göz hekimleri tarafından hazırlanan bir damla, multifokal gözlük ve özel miyopi için geliştirilmiş kontakt lenslerdir. Bu 3 tekniğinde birbirine üstünlüğü ve dezavantajları mevcut, hasebiyle hastalar şahsî olarak kıymetlendirilerek aile ile çocuklar için ortak bir usul belirlenmelidir” dedi.
Medipol Üniversitesi Vatan Klinikleri Göz Hastalıkları Bölümü’nden Doç. Dr. Göktuğ Demirci, son yıllarda artan miyop yani uzağı görememe rahatsızlığına karşı geliştirilen yeni metotları açıkladı.
Dünyadaki miyop sayısının 1,4 milyardan 5 milyar beşere çıkacağı düşünülüyor
Miyopinin yüzyıllardır insanlık tarihinde bilinen bir rahatsızlık olduğunu belirten Doç. Dr. Demirci, “Kelimenin kökeni Yunanca’dan geliyor ve Latince gözünü kısma manasını taşıyor. Daha antik çağlarda miyopların gözlerini kısarak daha net gördüğü anlaşıldı” dedi. Doç. Dr. Demirci, miyopi probleminin bilhassa son 20 yılda önemli formda arttığını belirterek “Uzak Doğu’da yüzde 97’lere ulaşan, miyopi pandemisi olarak da söyleyebileceğimiz bir durum mevcut. Bu oran teknoloji ve yakına bakmanın daha az olduğu çocukların tabiatla iç içe olduğu Afrika’da ise yüzde 10 düzeyindedir. 2050 yılında dünyadaki miyop sayısının 1,4 milyardan 5 milyar beşere çıkacağı düşünülüyor. Yani dünya nüfusunun yüzde 50’sine. Bu sayılar pandemi öncesi yapılan çalışmaların sonuçları olup Ağustos 2021’de Hong Kong’da yapılan çalışmaya nazaran pandemi ile çocukların konuta kapanıp, tabiatla buluşmaması ve daha çok ekrana bakması miyop gelişme oranını pandemi öncesine nazaran yüzde 17’den yüzde 28’e çıkarmıştır” diye konuştu.
“Çocuğunuzla tabiatta vakit geçirin”
Yüksek miyobun uzak görmeyi etkilemenin dışında ileri yaşlarda körlüğe dahi neden olabilecek makula dejenerasyonu, glokom ve retina dekolmanı riskini arttırdığına değinen Doç. Dr. Demirci, şöyle devam etti:
“Yakına bakma, genetik ve çevresel faktörler kıyaslandığında en kıymetli artış etkeninin çevresel faktörler yani çocukların güneş ışığını az aldığı, konuta kapandığı periyotlarda olduğu gösterilmiş. Münasebetiyle çocukların dış ortamda geçirdiği vakit miyopi gelişimini yavaşlatan en kıymetli etken olarak düşünülüyor. Çin’de uydu takip sistemleri de kullanılarak yapılan çalışmada çocukların betonlar yerine yeşillikler içinde geçirdiği vakit arttığında miyop gelişiminin yüzde 30 azaldığı gösterildi. Ders müddetleri kısaltıldı, teneffüs mühletleri arttırıldı. Hatta pilot bölgelerde çocukların uzağa ve tabiata bakabilmeleri için ‘Camdan Okullar’ projesi başlatıldı.”
Miyop gelişimini durdurmanın yeni yolları
“Günlük hayatta kullanılan standart gözlüklerin durdurucu tesiri bulunmuyor. Standart gözlükler yalnızca hastanın ömür kalitesini arttırır, hastalığı tedavi etmez” diyen Doç. Dr. Demirci, geliştirilen 3 yeni metodu açıkladı:
“Bunlar özel bir bitkiden elde edilen ve göz tabipleri tarafından hazırlanan bir damla, multifokal gözlük ve özel miyopi kontakt lensleridir. Damla özel bir bitkiden elde edilen ve tıpta çok değişik kullanım alanları olan bir husustur. Örneğin, göz tabanının muayenesinde, göz bebeğinin genişletilmesi için, ayrıyeten anesteziden evvel üst teneffüs yollarında salgıların azaltılması için kullanılır. 1864’te Fransiscus Cornelis Donders, miyopide bu damlanın kullanımını birinci öneren araştırmacıdır. Hatta o
periyotta birtakım araştırmacılar okumayı, yakın işini yasaklayıp bir de damla başlamışlar. Yüzde 0,5’lik doz ile 2 yıl boyunca yapılan çalışmada hastalarda yalnızca 0,28 derece artış olurken kullanılmayan kümede 1.2 derece artış olmuş. Daha sonra yapılan çalışmalar düşük doz yüzde 0.01 ile bile tıpkı sonuçların alındığı gösterilmiş. Lakin tedavinin yarıda bırakılmaması çok kıymetli. Hatta Tayvan Oftalmoloji Derneği tarafından 15 yıl boyunca kullanılması öneriliyor. Bu damla için uygun olmayan yahut yan tesir riskleri nedeniyle istemeyenler için ikinci seçenek ise daha kolay lakin standart gözlüklere nazaran biraz daha masraflı bir tahlil olan progresif camlı gözlükler. Bu gözlükte maksat gözlük camının üst kısmı uzağı gösterdiği için uzağa bakarken üst kısımla ve yakına bakarken düşük numaralı alt kısımla bakmak. Son olarak Amerikan Besin ve Sıhhat Otoritesi (FDA) bilhassa miyopiyi durdurmak için bir firmanın miyop kontakt lenslerinin çocuklarda kullanımına onay verdi. Çabucak akabinde Çin Sıhhat Otoritesi bu lenslere onay verdi. Bu lensler olağanda kullanılan lenslere nazaran biraz daha farklı dizayna sahip ve şu an ülkemizde bulunmuyor. Bu 3 metodunda birbirine üstünlüğü ve dezavantajları mevcut, münasebetiyle hastalar şahsî olarak kıymetlendirilerek aile ile miyop çocuk hastalar için ortak bir metot belirlenmelidir.”
“20-20-20 kuralıyla gözleri rahatlatın”
Bu usullerin yanında çocukların göz sıhhatini korumak için ailelerin alabileceği tedbirleri de Doç. Dr. Demirci, şu biçimde sıraladı:
“Bir araştırmaya nazaran 8 yaş altı çocuklar 2 saatten fazla vakitlerini ekran karşısında geçiriyor. 8-10 yaş ise bunu üçe katlıyor ve 6 saatten fazlasını ekran karşısında geçiriyor. Daha büyük çocuklarda ise 9 saatin üstünde olmazsa olağandışı bir durum oluyor.”
Ekrana bakma sendromu
Doç. Dr. Demirci, “1904’te Dr. Henry Edward Juler ‘Belki de miyopileri yükseldiğinde hastalara deniz seyahatine çıkmalarını önerebiliriz’ demiştir. 100 yıl sonra da biz miyoplara gün ışığına çıkın ve bol bol uzağa bakın diyoruz. Ne kadar ekrana bakarsanız o kadar sorun yaşarsınız. Computer Vision Syndrome yani ‘Ekrana Bakma Sendromu’nun neden olduğu yahut kötüleştirdiği problemler ortasında bulanık görme, kuru ve tahriş olmuş gözler, göz yorgunluğu, baş ağrısı, sözlerin ekranda hareket etmesi, sırt, boyun ve omuz ağrısı bulunuyor. Öncelikle çocuğunuza ekranı yasaklamayın, nasıl kullanacağını öğretin. Çocuğunuzun ekrana bakma sendromu riskini azaltmak için yapabileceğiniz en güzel şeylerden biri, “20-20-20” kuralına uymalarını sağlamaktır. Her 20 dakikada bir, gözlerinizi ekrandan ayırın ve en azından bir şeye bakın. En az 20 saniye boyunca 20 metre uzağa. Bu kolay mola, göz odaklama kaslarını gevşeterek dijital göz yorgunluğunun birçok belirtisini azaltır. 20-20-20 kuralı ayrıyeten miyopi ilerleme riskini azaltabilir. Uzun periyodik ekran kullanımında gözleriniz dijital ekrana bakarken farklı istikametlere odaklanarak baktığı için daha fazla çalışır. Göz kırpma oranımız çabucak hemen yarıya iner ve bu da göz kuruluğuna neden olur. Göz kırpmak gözlerinizi nemli fiyat ve göz kuruluğu ihtimalini azaltır” tabirlerini kullandı.
“Gözleri mavi ışıktan koruyun”
Doç. Dr. Demirci, değerlendirmelerini şöyle sürdürdü:
“20-20-20 kuralı dik oturmak ve baş, boyun ve omuzları tekrar hizalamak için de güzel bir vakittir. Başı yavaşça sağa, sola ve üst, aşağı hareket ettirmek, gergin kasları rahatlatabilir, yorgunluğu azaltabilir. Ekrana bakma sendromunun beden ile ilgili semptomlarını azaltmak için yürümek ve kasları germek daha uygundur. Günümüzde bilgisayar ekranları ve dijital aygıtlar tarafından yayılan mavi ışığa maruz kalmanın vakitle bir çocuğun gözlerine ne kadar ziyan verebileceğinden kimse emin değil. Araştırmacıların bunu çözmesi yıllar alabilir. Bu ortada çocuğunuzun gözünü hem güneş ışığından hem de dijital aygıtlardan gelen mavi ışıktan korumak makul olacaktır. Dış yerlerde, polarize güneş gözlükleri, güneşin ziyanlı mavi ışığının yaklaşık yüzde 90’ını yahut daha fazlasını engelleyerek parlama ve mavi ışıktan en yeterli muhafazayı sunar. İç yer kullanımı için entegre mavi ışık filtreli gözlük camları düzgün bir seçimdir. Farklı gözlük camı şirketlerinin mavi ışık filtreleme özelliklerini farklı halde ölçebileceğini ve en tesirli mavi ışık filtrelerine sahip camların bu camların görünümünü etkileyecek bir renk tonuna sahip olduğunu unutmayın. Son olarak rol model olun ve koyduğunuz kurallara siz de uyun. Çocuğunuzun dijital aygıtlara ayırdığı vaktini, göz yorgunluğunu azaltmak ve mavi ışığa maruz kalmayı sonlandırmak için her gün medyasız vakitler oluşturmak olağanüstü bir fikirdir. Aile olarak çocuklarınızla bağlarınızı kuvvetlendirmek için bu vakti kullanın. Unutmayın, gözlerimiz bizim için çok çalışıyor. Bu yüzden kendinize ve çocuklarınıza verimli, sağlıklı gözler için gerek duyulan dinlenme ve takviyesi sağlayın.”
