Çağdaş Hukukçular Derneği tarafından yapılan açıklamada yaşanan yangınlarda konutları ve tarım alanları ziyan gören vatandaşlara imzalatılmak istenen “Afet Borçlandırma Senedi”ne reaksiyon gösterildi.
“Devlet, yangından ziyan gören insanlara yapacağı yeni konutlar için kredilendirme yoluyla yangınzedeleri bir de borçlu duruma sokmanın peşindedir. Bu borçlandırma senetlerinde borç ölçüsü ve ne kadar faiz ödeneceği bilinmemekte, yangınzedelere boş olarak imzalatılmak istenmektedir” denilen açıklamada, “Her şeyden evvel bu hal, Anayasa’da geçen toplumsal devlet unsuruna aykırıdır” denildi.
“Genel afetle baş başa kalmış afetzedelere kredilendirme (yani borçlandırma) yoluyla ve TOKİ aracılığı ile mesken yapmak, devletin temel sorumluluk alanlarından çekilmesi manasını taşımaktadır. Tüm malını mülkünü kaybetmiş afetzedelere, üstelik Tarım ve Orman Bakanlığı’nın yangın söndürmede kusuru açıkken, bankalara borçlandırma yoluyla konut yapmak, gerçek bir yardım olmamaktadır” denilen açıklamada, “Yapılması gereken afetzedelere bir an evvel, yörenin toplumsal dokusuna uygun meskenleri ve kaybetmiş olduğu ziraî üretim araçlarını nakdi ve birebir olarak Afet Fonlarından karşılanması sağlanmalıdır” davetinde bulunuldu.
TIKLAYIN – “Manavgat’ta yangınzedeler, inşaat imal maliyetinin boş bırakıldığı taahhütnameyi imzaya zorlanıyor” argümanı
Çağdaş Hukukçular Derneği’nin açıklamasının tam metni şöyle:
Bilindiği üzere başta Manavgat olmak üzere ülkemizin çeşitli bölgelerinde 28 Temmuz’da başlayan ve günler uzunluğu süren, çok önemli boyutlarda orman yangınları meydana gelmiştir.
Bu yangınlar sonucu yaklaşık olarak 132 bin hektar ormanlık alan, 25bin hektar da zirai alanın yandığı iddia edilmektedir. Bunun yanı sıra birçok köylünün konutu, ahırı, hayvanları, bahçesi, arı kovanları da yanmıştır.
Yangınlar daha sönmeden Etraf ve Şehircilik Bakanlığı grupları, birtakım ağır hasarlı binaları yıktırmışlardır.
Devletin yangına maruz kalan insanlara yardım etmesi, hem vicdanı bir vazife olduğu üzere hem de devletin Anayasal yükümlülüklerindendir. Buna rağmen yangın bölgesinde meskenini, bağını, hayvanını kaybeden köylülere TOKİ aracılığı ile “Afet Borçlandırma Senedi” imzalatılmak istenmektedir. Devlet, yangından ziyan gören insanlara yapacağı yeni konutlar için kredilendirme yoluyla yangınzedeleri bir de borçlu duruma sokmanın peşindedir. Bu borçlandırma senetlerinde borç ölçüsü ve ne kadar faiz ödeneceği bilinmemekte, yangınzedelere boş olarak imzalatılmak istenmektedir.
Her şeyden evvel bu hal, Anayasa’da geçen toplumsal devlet unsuruna alışılmamıştır. Her ne kadar yanan bölge “afet bölgesi” ilan edilmişse de 1959 yılında çıkarılan 7269 sayılı “UMUMİ HAYATA MÜESSİR AFETLER DOLAYISİYLE ALINACAK ÖNLEMLERLE YAPILACAK YARDIMLARA DAİR KANUN” günümüz kaidelerine uygun değildir. Genel afetle baş başa kalmış afetzedelere kredilendirme (yani borçlandırma) yoluyla ve TOKİ aracılığı ile konut yapmak, devletin temel sorumluluk alanlarından çekilmesi manasını taşımaktadır. Tüm malını mülkünü kaybetmiş afetzedelere, üstelik Tarım ve Orman Bakanlığı’nın yangın söndürmede kusuru açıkken, bankalara borçlandırma sistemiyle konut yapmak, gerçek bir yardım olmamaktadır. Üstelik imzalatılmak istenen borç senetlerinde borç ölçüsü ve faizi de muhakkak değildir. Bu toplumsal hukuk devleti unsurlarıyla bağdaşan bir durum değildir. Zati 7269 sayılı Yasanın 40. unsurunda bu kredilere faiz işletilmeyeceği de karar altına alınmıştır.
Yangınzedeler; tarım alanlarını, meyve bahçelerini ve bunlardan elde edecekleri eserlerini de kaybetmişlerdir. Tarım ve Orman Bakanlığı ise yalnızca köylülere bir yıllık eser dayanağı vereceğini ilan etmiştir. Halbuki ileriye dönük tazminat bedeli olarak en az 10 yıllık eser bedeli Bakanlık tarafından tazmin edilmelidir.
Yapılması gereken afetzedelere bir an evvel, yörenin toplumsal dokusuna uygun meskenleri ve kaybetmiş olduğu ziraî üretim araçlarını nakdi ve tıpkı olarak Afet Fonlarından karşılanması sağlanmalıdır.
Kamuoyuna duyurulur.