Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın, Kabil Hamid Karzai Milletlerarası Havalimanı’nın durumuna ait, “Askerimiz çekildikten sonra biz orada havalimanı ile ilgili bu işletme misyonunu devam ettirebiliriz. Kurallarda anlaşılırsa bu istikamette bir mutabakat sağlanırsa, biz bu hizmeti orada vermeye devam edeceğiz.” dedi.
Kalın, NTV’nin canlı yayınında, Türk askerinin Afganistan‘dan çekilmesi ve Kabil Hamid Karzai Memleketler arası Havalimanı’nın durumuna ait değerlendirmelerde bulundu.
Türkiye Cumhuriyeti’nin Hamid Karzai Memleketler arası Havalimanı’nı işletmeye devam etmesinin Afganistan’ın da lehine geçiş sürecinin de lehine olduğunu tabir eden Kalın, bunun bundan sonraki kurulacak hükümetin de lehine olduğunu söyledi. Kalın, “Çünkü, orada milletlerarası bir tanınma sağlayabilmesi için yeni hükümetin kesinlikle havalimanının güvenliğini sağlaması ve işleyişi olağan bir formda temin etmesi gerekiyor.” diye konuştu.
Bu istikamette soru işaretleri bulunduğunu belirten Kalın, kelamlarına şöyle devam etti:
“Biz bu memleketler arası tanınma ve münasebetlerin devamı açısından bunun hala kıymetli olduğunu tabir ediyoruz. Askerimiz çekildikten sonra biz orada havalimanı ile ilgili bu işletme misyonunu devam ettirebiliriz. Bu tabi koşulları, ayrıntıları konuşulacak fakat bir süreç var şu anda. Olumlu seyretmesini bekliyoruz, ayrıntılar konuşulacak. Zira, havalimanını işletmenin bir lojistik kapasite boyutu var. Bununla ilgili müzakereler devam ediyor. Kurallarda anlaşılırsa bu istikamette bir mutabakat sağlanırsa, biz bu hizmeti orada vermeye devam edeceğiz. Bu büsbütün profesyonel bir hizmet olacak havalimanın işletilmesi. Lakin şu anda Afganistan’ın dünyaya açılan kapısının Kabil Havalimanı olduğu dikkate alınırsa bunun ne kadar kıymetli bir misyon olduğu da zannediyorum bizatihi ortaya çıkacaktır.”
Kalın, “Taliban mı ‘Biz istemiyoruz Türk askerini burada’ dedi?” sorusu üzerine, şunları söyledi:
“‘Türk askeri’ demediler, ‘hiçbir yabancı gücün Afganistan’da kalmasını istemiyoruz’ diye bir unsur koydular ortaya. Bu prensip kararı çerçevesinde, bunu yalnızca bize değil, öbür bütün ülkelere, Almanya, İngiltere, Fransa, İran, Rusya, Çin’dir hepsine söylediler. Bu geçiş sürecinin tahminen beklenen boyutlarından, ögelerinden bir tanesiydi. O yüzden biz çekilme ihtimali üzerinde güçlü bir biçimde durduk. Zira askerimizin orada rastgele bir formda bir çatışmanın ortasında kalması, bir tehditle, tehlikeyle karşı karşıya kalması bizim asla kabul edebileceğimiz, onay verebileceğimiz bir durum değildi. Münasebetiyle misyonun bu halde tamamlanmış olması bizim için de memnuniyet verici, inançlı bir biçimde ülkemize dönüyor olmaları.”
İşletme konusunda kapasitenin Türkiye’de olduğunun altını çizen Kalın, “O hususta bir problemleri yok. Bunu Türkiye’nin devam ettirmesi istikametinde bir irade de ortaya koyuyorlar. Büyük ihtimalle, koşullarda anlaşılması durumunda bu istikamette bir sonuç ortaya çıkacak üzere görünüyor.” değerlendirmesinde bulundu.
Bunun, Türkiye’nin oradaki misyonu açısından kıymetli olduğunu vurgulayan Kalın, “Çünkü, sivil diplomatik misyonumuz devam ediyor. Büyükelçimiz orada, büyükelçilik çalışanlarımız orada. Bir kısmını tahliye etmiştik lakin asıl takım orada ve onlar çalışmalarına devam ediyor.” dedi.
“24 ya da 36 saat içerisinde bu operasyon tamamlanmış olur”
“Tahliyenin ne kadar müddette tamamlanması bekliyorsunuz?” sorusu üzerine de Kalın, “Tam saatini bilemiyorum, bu Ulusal Savunma Bakanlığının planlaması ancak 24 ya da 36 saat içerisinde bu operasyon tamamlanmış olur.” diye konuştu.
Kalın, askerin ve oradaki diplomatların, vatandaşların güvenliğinin Türkiye’nin birinci önceliği olduğunu vurguladı.
Havalimanında bir güvenliğin sağlanması gerektiğine işaret eden Kalın, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Afgan güçleri, Taliban güçleri tarafından mı yoksa bir özel güvenlik tarafından mı sağlanacak? Kesinlikle orada bir güvenlik yapısının kurulması gerekiyor. Orada Taliban’ın bu türlü bir kapasitesi olduğunu ben düşünmüyorum. Onlar da önünde sonunda muhtemelen bu türlü bir hizmet talebinde bulunacaklar. Zira, kendileri de oranın ne kadar kilit bir değere haiz olduğunu biliyorlar. Bu ayrıntılar müzakere konusu. Mutabık kalınması halinde bu istikamette bir çalışma yapılacak orada.”
“Yeni idareyle münasebet çerçevesi nasıl olacak?” sorusu üzerine de Kalın, şunları kaydetti:
“Cumhurbaşkanımızın kullandığı bir söz var, o kıymetli, ‘ihtiyatlı bir optimistlik içindeyiz’ lakin asıl tabloyu belirleyecek olan atılacak adımlar, telaffuzlardan çok alanda ne cins adımların atılacağı. Bu noktada da en kıymetli adım, bu müzakereler sonucunda kuşatıcı, kucaklayıcı, kapsayıcı bir hükümetin kurulması, bu son derece kıymetli. Bu başarılı bir formda yapıldığı oranda, orada bütün farklı kümelerin hem etnik hem siyasi manada kümelerin içinde olduğu, onayladığı, benimsediği bir hükümet kurulursa, bu süreci daha da kolaylaştırır. Bu, o hükümetin dünya ülkeleriyle ilgisini de kolaylaştırır, bizim o hükümetle ilgimizi de daha da kolaylaştırır.”
“Önümüzdeki günlerde ortaya çıkacak tabloyu biraz daha net görmemiz gerekiyor”
Afganistan’ın kaideleri içerisinde olabilecek en gerçekçi ögeleri kıymetlendirerek, Afgan halkının daima yanında olduklarını, orada hizipçilik, mezhepçilik, etnik milliyetçilik yapmadıklarını vurgulayan Kalın, bütün taraflarla uygun alaka içerisindeki bulunduklarının altını çizdi.
Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü Kalın, “Önümüzdeki günlerde, haftalarda ortaya çıkacak tabloyu biraz daha net görmemiz gerekiyor. Şu anda tabi Taliban’ın önündeki en kıymetli sınama, meydan okuma bu kuşatıcı, kucaklayıcı bir geçiş hükümetini orada süratli bir formda kurması. Bu müzakerelerden olumlu, herkesin kabullenebileceği bir siyasi çerçevenin çıkması.” tabirini kullandı.
Taliban’ın değişip değişmediğine yönelik değerlendirmesi sorulan Kalın, birtakım analistlerin optimist yaklaşarak ortadan geçen 20 yılda Taliban’ın dünyaya tabiri caizse “ekspoze” olduğunu belirttiğine işaret etti.
Kalın, “Ben bu tarafta ‘kesin değişim olmuştur’ diyerek bir kolaycı iyimserliğe kapı aralamak istemem. Biraz alandaki gerçekleri, atacakları adımları görmek lazım ancak Afganistan da değişti, 20 yıl öncesinin Afganistan’ı değil.” değerlendirmesinde bulundu.
Afganistan’da sıkıntı kaidelere rağmen üniversitelerin açıldığını, üniversitelerde okuyan bayan genç kız sayısının arttığını, devlet idaresinde çok farklı kümelerin bir ortaya gelebildiğini ve bunların değerli kazanımlar olduğunu anlatan Kalın, şunları kaydetti:
“Taliban’ın bundan sonra zihninde tasavvur ettiği, teklif yahut empoze edeceği siyasal tertip nasıl bir sistem olacak bunu da bir görmek lazım. Yani Afganistan’ın, çağın gerçekleri ile uyumlu bir siyasal çerçeveyi temel almaları bizim en büyük temennimiz. Onlara telkinimiz de daima bu istikamette oldu. Yani İslam anlayışı kelam konusu ise de bunu çok dar bir perspektiften, dışlayıcı, ötekileştirici biçimde değil, farklı bir formda bakış açısıyla, İslam’ın kuşatıcı, kucaklayıcı, üniversal, müşfik, merhametli perspektifiyle bir hal ortaya koymaları daha manalı olur, Afganistan için de bölge için de. Bunları önümüzdeki günlerde göreceğiz, atacakları adımları biz de takip edeceğiz.”
“Türkiye, mülteciler sıkıntısında üzerine düşeni ziyadesiyle yerine getirdi”
Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü Kalın, “Göç tehdidinin hala devam ettiğini, artacağını düşünüyor musunuz?” sorusu üzerine, Türkiye’nin Afganistan’da bu türlü bir durumun yaşanmaması için bütün diplomatik uğraşlarını sürdürdüğünü vurguladı.
Kalın, bir göç dalgası olması durumunda bundan öncelikle komşu, sınırdaş ülkelerin etkileneceğine ve genel olarak göç konusunda milletlerarası toplumun sorumluluk alması gerektiğine işaret ederek, “Türkiye göç, mülteciler sorununda üzerine düşeni ziyadesiyle yerine getirdi. Bundan sonra yeni bir yük alması ne mümkün ne de kelam konusu.” açıklamasında bulundu.
Sonda yasa dışı göçün önlenmesine yönelik çok önemli önlemler alındığını anlatan Kalın, “Türkiye hiçbir vakit kimsenin göç ambarı, yol geçen hanı olmadı, bundan sonra da olmayacak.” diye konuştu.
BAE ile ilgiler
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın, Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) Ulusal Güvenlik Danışmanı Pir Tahnoun bin Zayed Al Nahyan ile görüşmesi ve iki ülke ortasındaki münasebetlere dair soru üzerine Kalın, Körfez ülkelerinin büsbütün düzgün bağlar içinde olmayı arzuladıklarını söyledi.
Kalın, “Birleşik Arap Emirlikleri ile bu türlü yeni bir sayfanın açılması çok olumlu. Bu süreç tabi geçtiğimiz 5-6 ay içinde aşikâr bir olgunluğa geldi. Hayli bir görüşmeler yapıldı. Dışişleri Bakanımızın görüşmeleri oldu, Ulusal İstihbarat Liderimiz Hakan Bey’in görüşmeleri oldu. Onun sonucu olarak da Cumhurbaşkanımız seviyesine çıktı. Gelen şahıs da biliyorsunuz Pir Tahnoun, Birleşik Arap Emirlikleri sistemi içinde son derece kritik bir misyona sahip. Onun gelmesi kendi başına bir bildiriydi zati.” diye konuştu.
Bundan sonra Türkiye ile BAE ve başka Körfez ülkeleri ortasındaki bağlantıların karşılıklı çıkar ve hürmete dayalı bir çerçevede ilerlemesi konusunda mutabık kalındığını tabir eden Kalın, bunun somut sonuçlarını her alanda görmek istediklerini ve bu tarafta atılacak adımların da hazırlandığını bildirdi.
Kalın, Mısır ile bağlantıları gerçek yere oturtmak için görüşmelerin devam ettiğini ve bu alanda da yakında somut adımların atılmasının öngörülebileceğini söyledi.
İsrail ile ilgilere de değinen Kalın, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın yeni seçilen İsrail Cumhurbaşkanı Yitzak Hertzog’u aramasının İsrail tarafında çok olumlu bir tesir yaptığına dikkati çekti.
Kalın, İsrail’deki sürecin olumlu göründüğünü belirterek, bu ülke ile de bir görüşme trafiğinin olabileceğini tabir etti.
Kaynak: Anadolu Ajansı / Yeşim Sert Karaaslan
