Cerrahpaşa Orman Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Doğanay Tolunay, 28 Temmuz’da Antalya’nın Manavgat ilçesinde başlayan ve Türkiye’nin bilhassa Akdeniz ve Ege bölgelerinde günlerce süren orman yangınlarının akabinde, yanan ağaçların akıbetine ilgiler bilgiler aktardı. Tolunay, Twitter hesabından yaptığı sıralı paylaşımlarda hangi ağaçların kesilip kesilmeyeceği ve hangilerinin yine canlanabileceği konusunda merak edilen soruları yanıtladı.
Tolunay, büsbütün yanmış kızılçamların tekrar canlanabilmesinin sıkıntı olduğunu söz ederken; fıstık çamlarının biraz daha dirençli olduğunu kaydetti. Tolunay, yanmış ağaçlarda oluşan reçinelerin yine yangına sebebiyet verecek tehlikede olduğunu belirtti.
Prof. Doğanay Tolunay şu bilgileri paylaştı:
“Gelen sorular üzerine yanan orman alanlarındaki ağaçların durumu açıklamaya çalışacağım.
Yanan ormanların büyük bir çoğunluğu kızılçam ormanı. Az ölçüde da karaçam ormanı yandı. Yangından etkilenen makilikler de bulunmakta
Bunlardan kızılçam ve karaçam ormanlarında yanan ağaçların kesilip kesilmeyeceğine karar verilmesi için ağaçların zirvelerindeki ibrelerin yanıp yanmadığı incelenmeli. Şayet ibrelerin tamamı ya da çok büyük bir kısmı yanmışsa bu ağaçların yaşama bahtı bulunmamaktadır.
Kızılçamlar ve fıstık çamları bazen büsbütün yansa da yine sürgün verebilmektedir. Fakat tekrar de çoğunlukla bu ağaçlar da hayatlarına devam edememektedir. Fıstık çamları biraz daha dirençli olup doruktaki ibreler az ziyan gördüyse yine canlanabilme mümkünlüğü bulunmaktadır
Bu mevzudaki şu makaleyi okuyabilirsiniz
https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/175546
Büsbütün yanmış kızılçamlar yine sürgün verebilse de bunların yine eski haline gelmeleri epey zordur. Yeniden de kısmen yanmış zirvelerinin büyük çoğunluğu yeşil kalmış kızılçam ve karaçamlar çabucak kesilmemeli bir yıl müddet beklenmeli, hayatta kalıp kalmayacakları izlenmelidir
OGM’de çoğunlukla kısmen yanmış ağaçları çabucak kesmemektedir. Büsbütün yanmış kızılçam ve karaçamların ise kesilmesi gerekmektedir. Bunun birkaç nedeni vardır:
1.Yanmış ağaçlara kısa müddette kabuk böcekleri gelir ve bu böcekler çok ölçüde üreyerek sağlıklı ormanlarda da ziyan yapabilirler. Binlerce hektar orman yandığı için ağaçların kesilmesi tekrar de uzun vakit olacağı için yanan alanlara feromon tuzakları yerleştirilmelidir.
“Yanmış ağaç gövdeleri vakitle devrilir; çam ağaçlarının kabukları kalındır çoğunlukla yangınlardan etkilenmez”
2.Yanmış ağaç gövdeleri reçineli oldukları için uzun yıllar çürümeden kalabilirler. Bu yanmış gövdeler ormanlardaki yanıcı unsur yükünü arttırdıkları için yangın riskinin de artmasına neden olurlar.
3.Yanmış ağaç gövdeleri vakitle devrileceklerdir. Bunlar devrildiklerinde hem insanlara hem de fidanlara ziyan verebilirler. Dere yataklarına yakın gövdeler sellerle taşınabilir ve yerleşim alanlarında ziyanlara neden olabilirler.
4.Çam ağaçlarının kabukları kalın olduğu için gövde odunu çoğunlukla yangınlardan etkilenmez. Son yangınlarda OGM tarafından 133 bin ha kadar orman alanının yandığı ve 12,1 milyon m3 kadar odunun da yangından etkilendiği varsayım edilmekte.
Bunların satılması halinde 2 milyar TL kadar bir gelir elde edilebilir. Kamuoyu tarafından bu paranın orman yangınlarıyla uğraşta kullanılması talep edilmelidir.
5.Yanmış makilerin kesilmesine gerek olmamakla birlikte birçok maki bitkisinin gövdesi toprak yüzeyinden kesildiğinde sürgün verdiği için makiliklerin gençleşmesi teşvik edilecektir.
Not: Bölümler toprak yüzeyinden yapıldığı ve kökler çıkarılmadığı için toprağa vermemektedir. Lakin ağaçlandırma yapılacak alanlarda toprak sürece sırasında kökler sökülmektedir.
