Facebook, bütün kullanıcılarına eşit kurallarda hizmet sunduğunu savunurken, şirketin siyasetçiler, ünlüler üzere yüksek profilli kullanıcılar için sunduğu, şahısları platformun kurallarının birçoklarından istisna tutan XCheck isimli bir sistem ortaya çıktı.
The Wall Street Journal’da yer alan habere nazaran, XCheck isimli sistem, Facebook CEO’su Mark Zuckerberg‘ün 3 milyar kullanıcının birebir kurallara nazaran değerlendirildiği argümanını sarstı.
WSJ’nin ulaştığı şirket içi dokümanlara nazaran, CrossCheck (Çapraz Kontrol) ya da XCheck ismi verilen sistem, platformdaki yüksek profilli kullanıcılara yönelik süreçler için bir kalite denetim düzeneği olarak kullanılmaya başlandı. Fakat sistem, bu kullanıcıları Facebook’un kurallarından muaf duruma getirecek bir halde işlemeye başladı.
Sisteme tabi olan “beyaz listedeki” şahısların, Facebook kontrolleri dışına çıkan paylaşımlar yapabildiği, olağan bir kullanıcının hesabının kapanmasına neden olacak içerikleri paylaşabildiği tespit edildi.
Haberde örnek olarak, futbolcu Neymar’ın 2019’da kendisini tecavüzle suçlayan bir bayanın çıplak bir fotoğrafını paylaşabilmesi gösterildi. Neymar’ın paylaşımı bir müddet sonra yayından kaldırılmıştı.
Facebook’un 2019’da XCheck sistemi üzerine yaptığı bir iç kontrol sonucu yüksek profilli kullanıcılara yönelik “kayırmacılık had safhada ve kamuoyunda savunulamaz halde” olarak belirlenmişti. İç kontrol raporunda, Facebook’un bu uygulamayla bir inanç ihlâli gerçekleştirdiği belirtildi ve şu sözler yer aldı: “Topluluğun geri kalanının tersine bu bireyler rastgele bir sonuçla müsabakadan standartlarımızı ihlâl edebiliyor”
Kontrol eforlarına karşın XCheck kapsamında muafiyet kazanan kişi sayısının 5.8 milyona kadar çıktığı tespit edildi.
XCheck yanlış anlatılmış
Facebook’un bu sistemi tanıtırken kamuoyunu ve kendi Müşahede Konseyi’ni yanıttığı da tespit edildi. Haziran ayında Müşahede Şurası’na açıklama yapan Facebook, XCheck’in az sayıda karar için kullanıldığını söylemişti. Facebook Sözcüsü Andy Stone, XCheck’e yönelik tenkitlerin adil olduğunu belirtmiş lakin şöyle devam etmişti: “Sistem kıymetli bir sebep için tasarlandı: Daha fazla anlayış gerektiren içeriğe dair siyasetleri yanlışsız bir biçimde uygulamamızı sağlayacak ekstra bir adım oluşturmak.”
