Cumhurbaşkanı ve AKP Genel Lideri Recep Tayyip Erdoğan‘ın onayıyla kullanılan ve 9.8 milyar TL olarak belirlenen yedek ödenek kalemi, sekiz ayın sonunda 83 milyar TL’ye ulaştı.
Sayıştay’ın bütçe disiplinini bozduğu, Meclis iradesi dışında ikinci bütçe oluşturulduğu münasebetleriyle eleştirdiği yedek ödenek, Erdoğan’ın denetimine geçtikten sonra örtülü ödenek üzere rekor seviyelere ulaştı. Kamu Mali İdaresi ve Denetim Kanunu’nun, “Merkezi idare bütçe kanununda belirtilen hizmet ve hedefleri gerçekleştirmek, ödenek yetersizliğini gidermek yahut bütçelerde öngörülmeyen hizmetler için” Erdoğan’ın onayıyla kamu yönetimlerine aktarma yapılabilmesine imkan sağlayan kararı, kullanılıyor. AKP iktidarları periyodunda bu kalemden mevzuattaki sınırlamaları da aşan ödenek transferi genel uygulamaya dönüştü.
Birgün’den Nurcan Gökdemir’in haberine nazaran, çalışanı fazla olan Ulusal Eğitim Bakanlığı, Sıhhat Bakanlığı, Emniyet Genel Müdürlüğü üzere kurumların bütçelerinden kesilen ödenekler başta garanti ödemeleri ile KÖİ projelerini finanse etmek emelli olmak üzere yedek ödeneğe aktarılıyor. Bu fiyat Ulusal Savunma Bakanlığı, Sıhhat Bakanlığı üzere yüksek harcamalar yapan bakanlıkların yanı sıra kimi genel müdürlüklere de aktarılıyor. Her yıl Karayolları Genel Müdürlüğü birçok bakanlığı da geride bırakarak yedek ödenekten hissesini alıyor. Ödenekleri kesilen kuruluşlar da bütçede işçi maaşlarını ödeme konusunda tanınan istisna çerçevesinde rahatlıkla ödenek üstü harcama yapıyor. Cumhurbaşkanlığı kendi bütçesini de bu imkandan yararlanarak yıl içinde arttırıyor.
Her yıl aşılıyor
Yedek ödenek Cumhurbaşkanlığı’nın yetki alanı içine alındıktan sonra alışıldık gerçekleşmelerin ötesinde artışlar yaşandı. 2017 yılında 6 milyar dolayında olan başlangıç ödeneğine rağmen yılsonunda yapılan aktarma ile yedek ödenek altı kattan fazla artışla 38 milyara çıktı. Yedek ödenek kullanımı 2018’de de artarak sürdü. 2018’de 7.3 milyar lira olarak belirlenen yedek ödenek, yılsonunda sekiz katı artışla 56.6 milyar liraya çıktı. 2018’de aktarılan yedek ödenek evvelki yıla nazaran yüzde 47 oranında arttı. 2019 yılında yedek ödenekler tertibine 3 milyar 353 milyon TL başlangıç ödeneği konuldu. Yılsonunda büyüklük 58 milyar 331 milyon TL’ye ulaştı. 2020’de de 8.7 milyar TL’lik yedek ödenek bir evvelki yılın gerçekleşmesine nazaran yüzde 60’lık artışla 93 milyar 488 milyon TL’ye çıktı. 2021’de ise şimdiden 83 milyar TL’yi aştı.
