ABD merkezli sivil toplum kuruluşu Freedom House’un 2021 raporunda, global internet özgürlüğünün 11 yıl üst üste gerilediği belirtildi. ‘Nette Özgürlük’ isimli raporda Türkiye “internetin özgür olmadığı” ülkeler ortasında sayıldı. Hazırlanan listede İzlanda en düzgün performansı göstererek tepede yer aldı. Çin, arka arda yedinci yıl internet özgürlüğü için en makûs şartlara sahip ülke oldu.
Dijital alanda insan haklarına ait yıllık bir çalışma olarak tanımlanan “İnternette Özgürlük” raporunda dünyadaki internet kullanıcılarının yüzde 88’ini oluşturan 70 ülke bedellendiriliyor. Yayınlanan 11. rapor, Haziran 2020 ile Mayıs 2021 ortasındaki gelişmeleri kapsıyor.
Euronews’in haberine nazaran; raporda çevrimiçi ortamda insan hakları ortamının 30 ülkede kötüleştiği, 18 ülkede net ilerleme kaydedildiği belirtildi.
En büyük düşüş Myanmar’da yaşanırken, onu Belarus ve Uganda izledi. Ekvador en büyük gelişmeyi yaşadı, onu Gambiya izledi. Amerika Birleşik Devletleri genel sıralamada 12. sırada yer aldı.
Türkiye, 34 puanla internet erişiminin özgür olmadığı ülkeler ortasında
Çalışmaya 80’den fazla analist ve danışman, erişim manileri, içerik sınırlamaları ve kullanıcı hakları ihlalleriyle ilgili 21 farklı göstergeyle her ülkenin internet özgürlüğü puanını 100 puanlık bir ölçekte belirlemek için katkıda bulundu.
Türkiye, internet kullanımı, ‘erişim engeli’ başlığında 15, ‘içerik sınırlaması’nda 10 ve ‘kullanıcı hakları ihlalleri’nde 9 olmak üzere toplam 34 puan alarak, internet erişiminin özgür olmadığı ülkeler ortasında gösterildi.
“Dünyanın yüzde 39’u özgür değil”
2021 raporunda altı yeni ülke yer alıyor: Kosta Rika, Gana, Irak, Nikaragua, Sırbistan ve Tayvan. Onlardan internet erişimini bir insan hakkı ilan eden Kosta Rika, Estonya’dan sonra listenin üçüncü sırasında yer aldı.
Rapora nazaran toplamda 70-100 ortası puan ‘özgür’, 40-69 ortası ‘kısmen özgür’, 0-39 ortası ‘özgür değil’ halinde bedellendiriliyor.
İnternet kullanıcılarının yüzde 88’inin puanlandığı rapora nazaran, bu alanda “dünyanın yüzde 21’i özgür, yüzde 28’i kısmen özgür ve yüzde 39’u ise özgür değil”
“Sosyal medya düzenlemesi, bağımsız gazeteciliği olumsuz etkiledi”
Türkiye’nin yeni toplumsal medya düzenlemelerinin Ekim 2020’de yürürlüğe girdiği hatırlatılan raporda, “Günlük bir milyonu aşkın kullanıcıya sahip platformların, ‘saldırgan’ olarak kabul edilen içerikleri, bildirimden sonraki 48 saat içinde kaldırması yahut para cezaları, reklam yasakları ve bant genişliği sınırlamaları üzere artan cezaları riske atması gerekiyor” denildi.
Platformların, içeriğin kaldırılması için yasal buyruklara uyulmaması nedeniyle isimli para cezasına çarptırıldığı kaydedilen raporda, “Yasa, toplumsal medya şirketlerinin Türk makamlarından gelen muhalif sesleri, bağımsız gazeteciliği ve şiddet içermeyen ifadeyi daha fazla sansürlemek için tasarlanmış taleplere direnme kabiliyetini azalttı” sözüne yer verildi.
Erdoğan’ın “dijital faşizm” açıklaması raporda
Raporda, Ankara idaresinin internet özgürlüğü siyaseti eleştiriliyor. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın ABD şirketlerine alternatif olarak, devlete ilişkin bir iletileşme platformunu teşvik ettiği belirtilen raporda “Gazetecilerin ve muhalif siyasetçilerin toplu olarak hapsedilmesini şahsen gözetleyen Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, ülkenin yeni toplumsal medya maddesindeki kusurlu kararlara uymayı reddettikleri için teknoloji şirketlerini tekraren “dijital faşizm” ile suçladı” denildi.
