Yasa dışı yollardan ABD’ye götürülen ve bir müzede sergilenen Gılgamış Destanı’nın bir kısmının yazılı olduğu “Rüya Tableti” bugün düzenlenecek bir merasimle Irak’a iade edilecek.
ABD’de bir federal mahkemenin, Mezopotamya’dan günümüze ulaşan en eski eser olarak bilinen Gılgamış Destanı’nın bir kısmını oluşturan 3500 yıllık kil tabletin yasa dışı yollardan ülkeye sokulduğuna hükmetmesi sonrası yetkililer tablete el koymuştu.
Dünyanın en eski edebi yapıtlarından Gılgamış Destanı, günümüz Irak topraklarında kurulmuş Sümer kent devletinde Uruk Kralı’nı bahis ediyor. “Rüya Tableti” destanın bir modülünü oluşturuyor.
Çivi yazılı kil tablet, Washington DC’de İncil Müzesi’nde sergileniyordu.
Amerikalı ve Iraklı hükümet yetkililerinin yanı sıra Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO) liderinin da katılacağı merasim, tabletin Irak’a iadesi için ve tarihi eser kaçakçılığına karşı verilen gayretin doruk noktası olarak bedellendiriliyor.
Washington Post gazetesinin haberine nazaran, ABD bugüne dek 17 bin tarihi yapıtı Irak’a iade etti.
‘Tarihi bir an’
UNESCO Genel Yöneticisi Audrey Azoulay, tabletin iadesini tarihi bir an olarak niteledi ve Bağdat’taki Ulusal Müze’de sergilenecek tabletin Irak’ın toparlanması açısından da kıymet taşıdığını belirtti.
Azoulay, ABD’de ele geçirilen 17 bin eser ortasında en sembolik ehemmiyete sahip olan tablette anlatılan Gılgamış Destanı’nın farklı hallerde tekrarlandığını ve Homeros’un İlyada ve Odysseia destanlarına da esin kaynağı olduğunu belirterek, “Bu yüzden destan insanlığın ortak mücevheri, gericiliğe ve bizi ayrıştıran kimliklere karşı siper oluşturuyor” dedi.
Washington DC’deki İncil MüzesiTablet ABD’ye nasıl götürüldü?
Yetkililer, Düş Tableti’nin Hobby Lobby isimli bir şirket tarafından satın alınıp İncil Müzesi’nde sergilenmeden evvel yasa dışı yollardan ABD’ye ithal edildiğini belirtiyor.
Amerikalı bir antikacı, 2003’te Londra’da satın aldığı tableti ABD’ye gönderirken paketin içeriğine dair bildirimde bulunmamış ve geçersiz evrakla satış yapmıştı.
Gılgamış Düş Tableti, birçok kere el değiştirdikten sonra, 2014’teki bir açık artırmada Hobby Lobby şirketi tarafından 1,67 milyon dolara satın alındı.
2019’da ise ABD’li yetkililer müzedeki yapıta el koymuş, tabletin mülkiyetinin devlete geçmesi talebiyle dava açılmıştı.
Hobby Lobby şirketi de tablet üzerindeki hak kaybına razı olmuştu.
Şirket, daha evvel de haksız biçimde elde ettiği binlerce tarihi eser nedeniyle 3 milyon dolar para cezasına çarptırılmış ve bu yapıtları iade etmek zorunda kalmıştı.
Evanjelist Hristiyan inancıyla bilinen şirketin kurucusu Steve Green, tartışmalı yapıtların satın alınması konusunda eleştirilmiş, kendisi ise bunu antika satın almaya başladığında “koleksiyon dünyası hakkında fazla bilgi sahibi olmamasına” bağlamıştı.