Cumhurbaşkanlığı ve genel seçim açısından alacağı tutum kritik ehemmiyete sahip bulunan HDP, uzun müddettir üzerinde çalıştığı, merakla beklenen tavır evrakını açıkladı.
Eş liderler Mithat Sancar ve Pervin Buldan tarafından açıklanan tavır evrakı, hiçbir ittifakta yer almayacağını açıklayan HDP’nin Cumhur ittifakı ile neden unsurlar bazında da anlaşamayacağını gösterecek kadar netti.
“Adalete davet, demokrasiye davet, barışa davet deklarasyonu” sloganı ile duyurulan tavır evrakındaki unsurlar açıklanmadan evvel, aralıklarla “iktidarla anlaştığı” söylenen HDP’nin nerede durduğu, “Koronavirüs salgını, seller, yangınlar, kuraklık, işsizlik, pahalılık, yoksulluk, yolsuzluk, yurtsuzluk, ırkçılık, ayrımcılık, cinsiyetçilik, zorbalık ve şiddetin iç içe geçtiği çoklu kriz şartlarıyla boğuşan halklarımızın iktidar güçlerince bastırılan haykırışını ve tahlil tekliflerini dinledik” kelamlarıyla özetlendi.
Amaç demokratik cumhuriyet: İttifakta değiliz ama…
HDP’nin tavır evrakında, “seçimlerin demokratik cumhuriyetin oluşması açısından tarihin en kıymetli dönemeçlerinden biri” olarak görüldüğünün altının çizilmesi değerliydi.
HDP, mahallî seçimde olduğu üzere Cumhur ya da Millet ittifakında yer almayacağını yine vurguladı. Bu aslında beklenen bir tavırdı. HDP, “üçüncü yol” olarak belirlediği, ismini “demokrasi ittifakı” koyduğu yolunun ittifakların kesimi olmaktan geçmediğinin altını bir kere daha çizdi.
Fakat bu HDP’nin tüm partilere kapılarını kapattığı manasına gelmiyor.
Tavır evrakında, net biçimde, “Keyfiliği ve zorbalığı kurumsallaştırıp kalıcılaştırmayı hedefleyen ve yaşadığımız çoklu krizin ve çözümsüzlüğün en önemli kaynağı olan Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’ni ve bu sistemi besleyen yapıları değiştirmek istiyoruz” denilmesi, bunun göstergesi.
HDP, bununla yetinmeyerek, tıpkı Millet ittifakını oluşturan başka partiler üzere, gayesi, “otoriter ve tekçi sistemin yerine güçlü demokrasinin, çoğulcu demokratik sistemin tesis edilmesini sağlamak” olarak gösterdi.
İttifakta yer almasa da unsurlarda buluşma isteğinin altını çizdi. Sıralanan unsurların başına, “İster HDP’li isterse öteki bir aday olsun, isimler yerine unsurların ve usullerin tartışılmasının gerekli olduğu inancındayız. Geniş yetkilere sahip çoğulcu bir parlamentonun bulunduğu, kuvvetler ayrılığının tam manasıyla işlediği, istikrar ve denetleme düzeneklerinin nitekim tesirli olduğu bir demokratik parlamenter sistem öngörüyoruz” unsurunun yerleştirilmesi, Millet ittifakı ve ittifakın büyük ortağı CHP’ye açık bir bildiriydi.
Mahallî idare ve genel af
HDP, 11 unsurda sıralanan talep ve görüşlerinde elbette Kürt meselesine özel bir yer ayırdı. Sorunun nasıl çözülebileceği, muhatabın kim olduğu sorularına karşılık verdi. Fakat bu unsura geçmeden evvel, kritik iki beklentisini açıkladı:
Kuvvetler ayrılığının yerele yanlışsız genişletildiği, lokal idarelere yetki ve kaynak zamanının garanti altına alındığı, mahallî iştirak düzeneklerinin işlediği güçlü bir mahallî demokrasi.
Tüm siyasi davaların ve mahkumiyetlerin sonuçlarıyla birlikte ortadan kaldırılması.
Lokal idarelerin yetkisinin genişletilmesine bir vakitler AKP de sıcak bakıyordu. Lakin “özerklik” tartışmalarına yol açtığı gerekçesiyle bu planlarından vazgeçmekle kalmadı. Tıpkı vakitte, çok sert bir merkezi yapı oluşturarak tam aksi istikamette ilerledi. Gelinen nokta düşünülürse, Millet ittifakının HDP’nin bu talebini, “özerklik” tartışmaları yaratmadan karşılaması çok da güç değil.
İkinci talep ise “siyasi davalarda ayrımsız genel af” manasına geldiğinden elbette HDP de bunun lakin Meclis’te kurulacak bir masada tartışma konusu olabileceğini öngörüyor. Lakin başlığı tartışacağını şimdiden ortaya koyuyor.
“İmralı” tabiri geçmedi
HDP’nin tavır evrakında, “İmralı ya da Öcalan” tabirini hiç kullanmaması da dikkat cazipti. HDP, siyasi davaların bütün sonuçlarıyla ortadan kaldırılması, tecrit ve gibisi uygulamaların milletlerarası kurumların ihtarları doğrultusunda sonlandırılması üzere tabirlerle İmralı’ya da atıf yaptı lakin tavır evrakında açıktan bir tabir kullanılmaması, HDP’nin, duruşunu yansıtıyordu.
Muhatap biziz, adres Meclis
En dikkati çeken başlık ise elbette Kürt probleminin tahlili konusunda HDP’nin alacağı tavırdı. Eski eşbaşkan Sezai Temelli’nin “Muhatap İmralı” açıklamasından sonra CHP’den gelen, “Adres Meclis” açıklamasına sıcak bir selam yollanarak, “Meclis, diyalog ve tahlil yerini kurarak, demokratik müzakere teknikleriyle tüm toplum için geleceğin kazanılmasına önayak ve odak olmalıdır. Bu çerçevede, başta anadili hakkı olmak üzere tüm kozmik kimlik haklarının tanınması için gerekli düzenlemelerin yapılması büyük kıymet taşımaktadır” tabirleri kullanıldı. Böylelikle hem Meclis’te kurulacak masada olunacağı hem de muhtemel bir yeni anayasaya yönelik beklentiler sıralandı. HDP, tekrar İmralı, Öcalan ve Kandil tabirlerini kullanmadan Meclis’te tahlil aranırken, “muhataplarla diyalog kurulmasının gerektiğini” belirtti ve bunun için vazife almaya hazır olduğunun altını çizdi.
Türkiye partisi
Tavır evrakında, kayyım rejiminin sonlandırılması, İstanbul Sözleşmesi’nin yine yürürlüğe konulması, emeklilikte yaşa takılanların, öğrencilerin sıkıntılarıyla ilgili beklentilerin lisana getirilmesi, “Türkiye partisi” olarak görülme isteğinin da göstergesiydi. Kamu idaresinde liyakat beklentisi, KHK mağduriyetlerinin giderilmesi, Kanal İstanbul başta olmak üzere doğayı tahrip eden projelerin durdurulması daveti da bu açıdan manalı ve değerliydi.
Demokratik anayasa
HDP, tavır dokümanının son başlığını, “demokratik anayasa” olarak belirleyerek, iktidarını pekiştirmek için yeni anayasa çalışması başlatan Cumhur ittifakına değil, parlamenter sisteme geçilmesi için anayasa değişikliğini gündemine alan Millet ittifakına ileti gönderdi. Çünkü AKP ve MHP’den oluşan, BBP’nin desteklediği Cumhur ittifakının, gelinen noktada, “anayasa; farklı kültürlere, kimliklere, inançlara, anadillerine ve hayat biçimlerine hürmete dayalı eşit yurttaşlığı temel almalıdır” üzere talepleri karşılama imkanı yok.
Adres muhakkak
HDP, artık daha net. Tabanı ve seçmenleri HDP’nin bu çizgisini temel alıyor. Bu manada radikal siyaset değişikliklerinin öncelikle tabandan reaksiyon alacağı ve bu türlü bir durumda partinin bugünkü kemikleşmiş dayanağını kaybedeceği de ortada.
Üstelik Cumhur ittifakının çizgileriyle ile HDP’nin çizdiği tablo ortasında ton değil, büyük bir dünya farkı var. HDP’nin ittifaklara girmeyerek, Millet ittifakını sağ siyasetlerden ayrılmaya zorlayıcı talepleri ortaya koyması, radikal demokrasi isteğini somutlaştırması tavır dokümanının özeti.
Önümüzdeki periyotta eşbaşkanların, partileri ziyaret ederek başkanlara tavır dokümanını şahsen anlatmaları planlanıyor. Bu görüşmelerin adreslerinin, çalınacak kapıların HDP ile görüşeni terörist ilan eden, HDP’nin yasal olmadığını vurgulayan, Kürt sorunun bile olmadığını söyleyen AKP ve MHP olmayacağı da açık.
TIKLAYIN | HDP’nin Tavır Dokümanı’nda “Kürt sorunu için tahlil adresi Meclis” vurgusu
TIKLAYIN | HDP birinci kere Kürt sorunu ile ilgili bir evrakta “İmralı’yı” anmadan bir tahlil açıkladı
TIKLAYIN | HDP, 11 unsurluk ‘Demokrasi Tavır Belgesi’ni açıkladı
TIKLAYIN | HDP’li Sezai Temelli: Mesajımın gerisindeyim lakin bugün olsa birkaç tweet daha atardım