Elmas Topcu
Almanya’da yapılan seçimlerden Toplumsal Demokrat Parti az farkla birinci çıktı. Seçim sistemine bağlı olarak milletvekili sayısı 735’e yükseldi. Federal Meclis’e giren vekiller ortasında 18 Türkiye kökenli de bulunuyor.
Almanya’da düzenlenen genel seçimler epeyce heyecanlı geçti. Yıllar sonra birinci defa seçimlere, hangi partinin birinci güç olarak çıkacağı bilinmeden gidildi.
Anketlerde de öngörüldüğü üzere birincilik çabası Toplumsal Demokrat Parti (SPD) ile Hristiyan Birlik partileri (CDU ve CSU) ortasında başa baş geçti. Kesin olmayan resmî sonuçlara göre Sosyal Demokrat Parti yüzde 25,7, Hristiyan Demokrat Birlik (CDU) ile Hristiyan Toplumsal Birlik’ten (CSU) oluşan Hristiyan Birlik ittifakı yüzde 24,1 oranında oy aldı. Onları, oy oranını artırsa da amacının çok altında kalan Yeşiller izliyor. Yeşiller’in oy oranı yüzde 14,8. Seçimlerden dördüncü parti olarak çıkmayı başaran liberal Hür Demokrat Parti (FDP) ise iki haneli oy oranını muhafazayı başardı ve yüzde 11,5 oranında oy aldı. 2,3 puan oy kaybeden sağ popülist Almanya İçin Alternatif (AfD) partisi ise yüzde 10,3’e ulaştı.
4,3 puan oy kaybeden Sol Parti fakat yüzde 4,9’a ulaşabildi ve aslında seçim barajının kıl hissesi altında kaldı. Fakat Almanya’daki seçim kanununa nazaran, bir parti yüzde 5 barajını aşmasa da şayet en az üç seçim bölgesinden birinci oylarla direkt aday çıkarmayı başarmışsa meclise girmesi ve aldığı oy oranında vekil çıkarması mümkün. Münasebetiyle koltuk sayısı epey düşse de Sol Parti de altıncı parti olarak Almanya Federal Meclisi’ne yine girmeyi başardı.
Meclis yeniden büyüdü: 735 milletvekili misyon yapacak
Almanya’daki seçim sistemi nedeniyle son yıllarda milletvekili sayısı giderek arttı. Son periyot 709 olan milletvekili sayısı pazar günkü seçimle 735’e yükseldi. Almanya’daki seçimlerde seçmen iki oy kullanıyor. Birincisi ile bölgesindeki bir adayı direkt seçerken, ikincisiyle bir parti yahut seçime girmeye hak kazanmış bir oluşuma oy verebiliyor. Münasebetiyle bir bölgede birinci oyların en birçoklarını alan rastgele bir partinin adayı o bölgeden direkt vekil olarak seçiliyor. Parti oyu denilen ikinci oyların oranının izdüşümüne nazaran ise listelerden aday gösterilen vekiller seçiliyor. Direkt ve listelerden seçilenlerin toplamı da bir partinin totalde aldığı oy oranına tekabül edenden fazlaysa partiler ortasında dezavantaj olmaması için öteki partilere de oy oranı ölçüsünde yeni vekil hakkı doğuyor. Böylelikle meclisteki vekil sayısı da artabiliyor.
Pazar günü düzenlenen genel seçimlerde SPD 206, ittifak halinde giren Hristiyan Birlik (CDU ve CSU) 196, Yeşiller 118, FDP 92, AfD 83, Sol Parti de 39 milletvekili çıkardı. Bunlara ilaveten Schleswig-Holstein Eyaleti’ndeki Friz ve Danimarkalı azınlığı temsil eden Güney Schleswig Seçmen Birliği (SSW) isimli oluşum da 55 bin 330 oy ile bir koltuk kapmayı başararak meclise girdi. Almanya’da yaşayan resmi azınlıkları temsil eden partiler için yüzde 5 barajı geçerli değil. Aldığı oy oranına tekabül eden sayıda vekili meclise gönderebiliyor.
18 Türkiye kökenli vekil
Almanya’da pazar günü yapılan genel seçimlerde 18 Türkiye kökenli aday meclise girmeyi başardı. SPD’den Macit Karaahmetoğlu, Derya Türk-Nachbaur, Cansel Kızıltepe, Hakan Demir, Aydan Özoğuz, Gülistan Yüksel, Nezahat Baradari, Mahmut Özdemir, Metin Hakverdi, Yeşiller’den Cem Özdemir, Ekin Deligöz, Canan Bayram, Filiz Polat, Melis Sekmen, Sol Parti’den Gökay Akbulut, Nils Ateş Gürpınar, Sevim Dağdelen, Hristiyan Birlik ittifakının üyesi CDU’dan da Serap Güler seçilmeyi başardılar. Bu vekillerden Cem Özdemir, Canan Bayram, Hakan Demir, Mahmut Özdemir, Aydan Özoğuz, Metin Hakverdi kendi bölgelerinde seçmenin direkt oylarıyla seçilerek meclise girdi.
Direkt oylar ile en yüksek oranda oy alarak meclise girmeyi başaran Türkiye kökenli milletvekili ise Stuttgart bölgesinden Yeşiller partili Cem Özdemir oldu. Cem Özdemir bölgesindeki seçmenlerin birinci oylarının yüzde 40’ını alarak meclise girdi. Onu Duisburg’dan aday Toplumsal Demokrat Parti vekili Mahmut Özdemir takip etti. Özdemir de direkt oyların yüzde 39,4’ünü aldı. Onu yeniden SPD’den Hamburg bölgesi vekili Metin Hakverdi yüzde 39,3 ile, yüzde 38,7 ile de tekrar birebir partiden Aydan Özoğuz izledi. Direkt oylarla meclise girmeyi başaran bir öteki siyasetçi da Yeşiller partisi Berlin adayı Canan Bayram oldu. Bayram bölgesindeki seçmenin yüzde 37,8’nin takviyesini aldı.
Yeni vekiller ve amaçları
Partisinin 4,3 puanlık oy kaybına karşın Almanya Federal Meclisi’ne girmeyi başaran Sol Parti genç milletvekillerinden Nils Ateş Gürpınar, sonucun kendileri için makus olduğunu ve artık öncelikli işlerinin bu hezimetin sebeplerini tahlil etmek olduğunu söylüyor.
DW Türkçe’ye konuşan Münihli Gürpınar, “Aslında bizim değer verdiğimiz hususlar önümüzdeki yılların de değerli konuları” diyor. “Farklı koalisyonlar gündemde olsa da muhtemel hükümetler artan yoksulluğa ve iklim değişikliğiyle çabaya deva olmayacak, zira bu lakin güçlü bir sol ile mümkün olur” diye devam ediyor. Birinci defa meclise giren genç vekil, “Muhalefet olarak ülkede değişime gidilmesi için baskıyı artırmak zorundayız. Benim için öncelikli hususlar iklim, zenginle yoksul ortasında giderak daha da açılan makasla çaba, ödenebilir konut ve pandemiyle de ortaya çıkan sıhhat sisteminin güzelleştirilmesi olacak. Bu bahisler beşerler için inanılmaz değere sahip” diye belirtiyor.
Tekrar DW Türkçe’ye konuşan SPD’li vekil Derya Türk-Nachbaur ise öncelikli hususlarının başında çocukların yoksulluktan korunması olacağını vurguluyor. Ona nazaran Almanya üzere refah düzeyi yüksek bir ülkede her beş çocuktan biri yoksulluk tehdidiyle karşı karşıya kalmamalı ve kalamaz. Türk-Nachbaur, bu hususun Yeşiller’in de programında yer aldığını ve bu iki partinin yer alacağı bir koalisyonda hayata geçirilmesinin mümkün olduğuna işaret ediyor. İkinci öncelikli konusunun ise 12 euro taban saat fiyatının ivedilikle yürürlüğe konması için çabalamak olacağını belirtiyor.
SPD’ye eşiyle birlikte 2013’te katılan Derya Türk-Nachbaur, babasının sendikacı olduğunu, bu nedenle toplumsal demokratik bedellerle büyüdüğünü, tam da bu nedenle “öldü” diye bakılan SPD’nin herkesi şaşırtarak yüzde 25’lere ulaşmasının kendisine inanılmaz bir güç verdiğini kaydediyor. Pedagog olan Türk-Nachbaur, seçilmiş olmasından ailesinin ve etrafının çok memnun olduğunu, vekilliği sabaha karşı kesinleştiğinden şimdi başında tam da canlandıramadığını belirtiyor ve “1200 kilometre karelik çok büyük bir seçim bölgem var. Eşim seçimlere odaklanabilmem için mesken ve aileyle ilgili birçok vazifesi üstlendi. Ben de aylarca binlerce kapı çaldım, günde 18 saat çalışarak mayıs ayından bu yana seçim çalışması yürüttüm, lakin değdi, bu kadar muhafazakâr bir seçim bölgesinde SPD olarak imkansızı başardık, inanılmaz oy aldık, çok mutluyum” diye konuşuyor.
Tekrar bu seçimlerde meclise giren Yeşiller partili ekonomist Melis Sekmen de seçim bölgesi Mannheim’de eyalet ve federal seviyedeki oy oranın çok üzerine çıkabilmiş olmaktan çok memnun. Mektupla verilen oyların sayımı uzun sürdüğünden kesin sonuçları sabah öğrenmiş. Meclise girdiğini duyunca çok heyecanlanmış. Yedi yıldır belediye meclisi üyesi olan Sekmen, “Seçmenin bana gösterdiği inanca müteşekkirim” diyor ve öncelikli mevzularının başında endüstride iklim değişikliğiyle uyumlu dönüşümün geldiğini aktarıyor. Geleceğin iktisadının iklime ziyan vermeyen, yaratıcı ve toplumsal açıdan adil olması gerektiğini, bunu hayata geçirmede de küçük ve orta ölçekli işletmelerin takviyesine muhtaçlık olduğunu belirtiyor ve “Onların da yaratıcılığı ve teknoloji gelişimini destekleyecek teşvike muhtaçlığı var. Bunda ve yetişmiş eleman kazanımında bürokrasisiz şartların ve yasal çerçevenin sağlanması gerekiyor” diyor ve vekil olarak kendisinin bu alana eğileceğini kaydediyor. İlaveten eğitimde fırsat eşitliğinin ikinci öncelikli konusu olacağının da altını çiziyor.
© Deutsche Welle Türkçe
