Almanya’da yeni Federal Meclis’te 735 milletvekiliyle sayısal bir rekor kırıldı. Pekala vekillik dışındaki gelirlerine kısıtlamalar getirilen bu Alman milletvekilleri ne kadar maaş alacak?
Almanya’da anayasanın 48’inci hususunun 3’üncü paragrafı, milletvekiline ikinci bir işte çalışması gerekmeyecek düzeyde bir maaş öngörüyor. Burada da federal idareye bağlı bir üst mahkemede misyonlu kıdemsiz bir hakimin maaşı temel alınıyor. Milletvekili maaşları Almanya’da her yıl 1 Temmuz’da belirleniyor. Hala geçerli olan maaş ise 10 bin 12 euro 89 cent. Vergilendirilen bu maaş 2020’ye nazaran biraz düşük belirlendi
Maaşı dışında her milletvekiline bütün masraflarını karşılamak üzere vergiden muaf tutulan bir bütçe de veriliyor. Her yılın başında belirlenen bu ödenek, 2021 için ayda 4 bin 560 euro 59 cent. Her vekil bu bütçe ile Federal Meclis’te seçim bölgesinde görevlendirdiği iki çalışanını ve seçim bölgesindeki ofisinin masraflarını, ayrıyeten Berlin’de tutacağı ikinci meskeninin kirasını karşılamak zorunda.
Hizmet araçlarını yalnızca Berlin’de kullanabiliyorlar
Milletvekilleri bütün yıla dağılmış olan 20 meclis genel oturum haftasında Berlin’de bulunmakla yükümlü. Vazife için her vekil, çalışanları ve kendisinin kullanımı maksadıyla 54 metrekarelik bir ofise de sahip. İrtibat için gerekli araç-gereç ve mobilya gereksinimi da devlet tarafından karşılanıyor. Lakin vekiller hizmet araçlarını Berlin ve etrafında kullanabiliyor. Başka seyahatleri içinse Alman demiryolları Deutsche Bahn’dan bir yıllık toplu taşıma kartı alabiliyorlar. Ülke içi uçuşlardaki bilet fiyatları de fatura beyan ettikleri vakit geri ödeniyor. Bunun için tek kuralsa kelam konusu masrafları yalnızca vekilliğiyle ilişki işlerde yapmış olmaları.
Vekillere yıllık 12 bin euro ölçüsünde kırtasiye masraf ödeneği de veriliyor. Lakin bu ölçü peşin para olarak ödenmiyor. Bu; kırtasiye, telefon, bilgisayar, dizüstü bilgisayarı yahut taşınabilir aygıtların ısmarlanıp bedellerinin karşılanması halinde işleyen bir kalem.
Alman siyaseti 2009 yılında “Montblanc Skandalı” olarak anılan bir kıymetli kalem hadisesiyle çalkalanmıştı. 100’den fazla vekil, lüks Montblanc markası tükenmez ve dolma kalemler ısmarlamış, 68 bin euro kıymetindeki bu değerli masraf üzerine devrin Federal Meclis Lideri Norbert Lammert (Hristiyan Demokrat Birlik üyesi) 2010’da ısmarlanabilecek muhtaçlıklar listesini tekrar düzenlemiş, lüks sarfiyatların hepsini kapsam dışı bırakılmıştı.
Vekillerin yan gelirleri
Almanya’da kimi milletvekilleri yüzünden yan gelir konusu sıklıkla tartışma konusu oluyor ve gündeme geliyor. Vekilliğin yanı sıra öbür işlerden yahut evvelki işinden para kazanmaya devam etmesi halinde vekiller bunu esasen Federal Meclis Yönetim Dairesi’ne bildirmekle yükümlü. Geçen hükümet periyodunda vekillerin üçte biri bir yan gelir beyanında bulunmuştu.
IG Metall sendikasına bağlı Otto-Brenner Vakfı’nın bir araştırmasına nazaran, geçen hükümet periyodunda en çok liberal Hür Demokrat Parti (FDP), muhafazakâr Hristiyan Demokrat Birlik (CDU) ve kardeş partisi Hristiyan Toplumsal Birlik (CSU) üyelerinin yan geliri olduğunu ortaya koydu. Vekilleri ortasında hür meslek ve işletme sahibi vekillerin sayısının yüksek olduğu küçük Parti FDP’nin üyelerinin yüzde 62’si, CDU ve CSU ittifakı vekillerinin de yüzde 42’sinin bir yan geliri olduğu saptandı. Hristiyan Birlik’ten dört, FDP’den bir vekilin yıllık yan gelirinin bir milyon euroyu aştığı tabir ediliyor.
Şeffaflık zaruriliği
Milletvekillerinin isminin da geçtiği korona maskesi ile kontaklı skandallar üzerine 2021 yılında bahisle ilgili yasal düzenlemeler sıkılaştırıldı. Buna nazaran, milletvekilleri yan gelirleriyle şirket iştiraklerini, aylık bin yahut senede 3 bin eurodan fazlaysa kuruşuna kadar meclis yönetimine bildirmek zorunda. Şirket iştiraklerine yüzde 5’den fazla katılmaları durumunda bunu da bildirmekle yükümlüler.
Pandemi devrinde ortaya çıkan maske skandallarında, bilhassa CDU ve CSU üyesi kimi vekillerin federal ve eyalet seviyesinde bakanlıklara dağıtılan maskelerin alımına aracılık ettikleri için milyonlarca euro bedelinde kurul aldıkları ortaya çıkmış, bu durum yansılara neden olmuştu. Bu skandaldan sonra milletvekillerinin artık fiyat alarak lobi çalışmalarında misyon alması yasak.
Vekiller ikram alabilir mi?
Şeffaflığa ait düzenlemeden evvel Almanya’da vekiller, karşılığında kendilerinden bir talepte bulunulmayacağına ait bir taahhütle sınırsız derecede armağan kabul edebiliyordu. Rüşvet yahut yolsuzluk ise esasen cezaî müeyyidesi olan bir cürüm.
Yeni düzenlemede ise milletvekillerinin para bağışı kabul etmeleri ve vekillik misyonlarıyla irtibatlı olarak rastgele bir aktiflikte para karşılığı konuşma yapmaları yasaklandı.
Misyonları nedeniyle sık sık aktiflik, toplantı ve görüşmelere katılan vekillerin konuk olarak armağan alması ise pahası 200 euro ölçüsünü geçmeyen durumlarda mümkün. Bundan daha kıymetli armağanlar geldiyse milletvekili bunları Federal Meclis Başkanlığı’na teslim etmekle yükümlü yahut ikramın para olarak bedelini hazine kasasına ödeyerek bu hediyeyi kendisinde tutabilir.
Sabine Kinkartz
© Deutsche Welle Türkçe