Avustralya ile Fransa ortasındaki 37 milyar dolarlık muahede kapsamında Fransa’nın Avustralya’ya klasik denizaltılardan oluşan bir filo teslim etmesi kararlaştırılmıştı. Lakin AUKUS ile birlikte Amerikan ve İngiliz teknolojisiyle üretilmiş nükleer başlıklı en az sekiz denizaltı alma taahhüdü veren Avustralya, bu muahededen çekilmişti.
Fransa ise; hem AUKUS’tan hem Canberra’nın kendisiyle imzaladığı muahededen çekileceğinden yalnızca saatler evvel haberi olduğunu belirterek reaksiyon göstermiş; “sırtından bıçaklandığını” savunarak Avustralya ve ABD’den büyükelçilerini çekmişti.
ABD Lideri Joe Biden ile Fransız Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’un Eylül sonunda yaptığı telefon görüşmesi sonrası iki ülke ortasındaki buzlar kısmen de olsa eridi. Fransa, Washington DC’ye büyükelçisini geri göndereceğini duyurdu.
Fakat Canberra-Paris sınırında benzeri bir yumuşama şimdi kelam konusu değil.
Fransa’ya takviye veren Avrupa Komitesi Lideri Ursula von der Leyen de AB’nin Avustralya’yla bir ticaret muahedesi yapıp yapamayacağını bilmediğini belirtmişti.
Avustralya Ticaret Bakanı Dan Tehan, görüşmelerin ertelenmesinde AUKUS’un nasıl bir rol oynadığına ait soruları cevapsız bıraktı. Lakin 12 Ekim tarihinde yapılması planlanan görüşmelerin en erken bir sonraki aya kadar ertelendiğini doğruladı:
“AB’deki mevkidaşım Valdis Dombrovskis ile gelecek hafta bir ortaya geleceğim ve Ekim ayı yerine Kasım ayında yapılacak olan görüşmelerin 12. cinsiyle ilgili ayrıntıları masaya yatıracağız.”
Avustralya-AB ortasındaki ticaret mutabakatı görüşmelerinin son çeşidi Haziran ayında yapılmış; Avrupa Kurulu’ndan yapılan açıklamada “Gelecekteki bir muahede için birçok alanda gelişme sağlandı” tabirleri kullanılmıştı.
Bir sonraki çeşitte yatırım ve fikri mülkiyet haklarıyla ilgili ayrıntıların görüşülmesi planlanıyordu.
AB, Avustralya’nın en büyük üçüncü ticaret ortağı. Hizmet dalı ve eser ticaretinde ikili ticaret hacmi geçen yıl 72 milyar dolara ulaşmıştı.
Uzmanlar AUKUS’un üç ülke ortasında 2. Dünya Savaşı’ndan bu yana imzalanan muhtemelen en kıymetli güvenlik mutabakatı olduğu yorumunu yapıyor.
Lakin Avustralya’nın Çin’in yarattığı muhtemel tehdide karşı imzaladığı bu muahede, uzun vadeli dostluklara gölge düşürmüşe benziyor.
1,5 milyon Fransız vatandaşının yaşadığı Hint Pasifiği bölgesini stratejik ve ekonomik açıdan değerli bir bölge olarak kıymetlendiren Fransa için, Avustralya’yla yapılan işbirliği de büyük kıymet taşıyor.
- Avrupa Birliği, ABD’ye sert reaksiyon gösteren Fransa’ya takviye verdi
- AUKUS Paktı: Biden ve Macron’dan birinci telefon görüşmesi sonrası dışişleri bakanları bir ortaya geliyor
- Fransa’nın Avustralya’dan geri çektiği büyükelçi: Avustralya çok büyük bir diplomatik kusur yaptı
- Avustralya’nın Çin’e karşı ABD ile oynadığı büyük kumarda riskler ve yararlar neler?