Kosova ile Sırbistan ortasında taşıtların hudut geçişleri nedeniyle yaşanan krize ait varılan muahede gereği iki ülke hududunda konuşlanan özel birlik ve kuvvetler eş vakitli geri çekildi.
Kosova’nın 20 Eylül’de Sırbistan plakalı araçların geçişlerine müsaade vermemesiyle başlayan gerginliğin azaltılması maksadıyla Avrupa Birliği’nin (AB) orta buluculuğunda sağlanan muahede çerçevesinde Jarinje ve Bernjak hudut kapılarına gönderilen birlikler geri çekilirken, bölgeye NATO’nun Kosova Gücü (KFOR) devriyeleri konuşlandı.
Jarinje ve Bernjak hudut kapılarına giden yolu kapatan Kosovalı Sırplar da kurdukları barikatları kaldırırken, Kosovalı Sırpların, üzerinde “Sırp Belediye Birliğine Güzel Geldiniz” yazılı son kamyonu çekmek istememesi nedeniyle kısa periyodik gerginlik yaşandı.
Kosovalı Sırpların son kamyonu da çekmesiyle hudut kapılarındaki hareketlilik sona erdi.
Kosova ile Sırbistan ortasındaki “plaka” sorunu
Kosova İçişleri Bakanlığı, 20 Eylül’de yaptığı açıklamada, ülke sonlarından geçmek isteyen Sırbistan plakalı araçlara müsaade verilmediğini ve ülkeye giren araçlara süreksiz Kosova plakası verileceğini bildirmişti.
İki ülke ortasında 2016’da imzalanan hür trafik deveranı mutabakatının yürürlük müddetinin 15 Eylül’de dolduğuna işaret edilen açıklamada, ülkede yalnızca Kosova Cumhuriyeti plakalı araçların deveranının mümkün olacağı kaydedilmişti. Açıklamada, süreksiz plakaların araçların ön ve art camına yerleştirildiği, gerçek plakaların ise söküldüğü tabir edilmişti.
Sırbistan, Kosova’nın plaka kararına hayli sert reaksiyon göstermiş ve ordu birliklerini Kosova sonuna konuşlandırmıştı. Kosova’nın da polis birlikleri hudutta konuşlanmıştı. Jarinje ve Bernjak hudut kapılarına giden yol, Kosovalı Sırp protestocular tarafından kurulan barikatlarla kapatılmıştı.
Karşılıklı muahede sağlandı
AB’nin Belgrad-Priştine Diyaloğu Özel Temsilcisi Miroslav Lajcak, 30 Eylül’de AB’nin orta buluculuğunda Sırp ve Kosovalı yetkililer ortasında devam eden müzakerelerin mutabakatla sonuçlandığını duyurmuştu.
Lajcak’ın toplumsal medyadan paylaştığı 3 unsurluk muahede metnine nazaran, Jarinje ve Bernjak hudut kapılarına gönderilen özel polis birlikleri 2 Ekim’den itibaren karşılıklı ve eş vakitli çekilecek.
Çekilme öncesinde bu iki hudut kapısına KFOR konuşlandırılacak. KFOR, inançlı bir ortamın ve hareket özgürlüğünün sağlanması maksadıyla burada yaklaşık iki hafta kalacak.
Ayrıyeten kalıcı bir tahlil bulunana kadar süreksiz önlem olarak 4 Ekim’den itibaren araçlara “çıkartma” yapıştırılacak.
Araç plakası sorununa AB standartları ve uygulamalarına uygun kalıcı bir tahlil bulunması için AB başkanlığında, Kosovalı ve Sırp yetkililerin dahil olacağı bir çalışma kümesi oluşturulacak. Çalışma kümesi birinci toplantısını 21 Ekim’de Brüksel’de yapacak ve 6 ay içinde kalıcı tahlil için birinci bulgularını bir rapor olarak sunacak.
