Van‘ın Gürpınar ilçesindeki Çavuştepe Kalesi’nde 5 yıl evvel başlatılan hafriyat çalışmaları sırasında ortaya çıkarılan nekropolde Urartular periyoduna ilişkin iki mezar bulundu.
Urartu Hükümdarı II. Sarduri tarafından milattan evvel 750 yılında yaptırılan Çavuştepe Kalesi ve kuzey kısmındaki nekropol (arkeolojik kentlerde mezarlıkların ve toplu mezar yerlerinin bulunduğu bölge), alanında yürütülen hafriyat çalışmalarında, Urartuların meyyit gömme adetleri ve ömür usulüne ait yeni bulgular elde edildi.
Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi (YYÜ) Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Kısım Lideri Prof. Dr. Rafet Çavuşoğlu başkanlığında, Kültür ve Turizm Bakanlığının müsaadesiyle yapılan hafriyatlarda, biri yetişkin biri de çocuk olduğu bedellendirilen iki yeni mezar tipi daha tespit edildi.
Arkeologlarca incelenen mezarlarda ölülerin bedelli eşyalarının yerinde olmadığı ve kemiklerin farklı bir alanda olduğu tespit edildi.
Bulunan yeni tip mezarların Urartuların meyyit gömme adetlerine ait kendilerine yeni bilgiler verdiğini aktaran Çavuşoğlu, “Daha evvel nekropol alanında sandık mezar, oda mezar, toprağa gömülü dediğimiz olağan mezar ve meyyitin yakılarak gömüldüğü urne mezar tipleri vardı. Artık ise yeni bir mezar tipiyle karşılaştık. Sıralı mezar formunda, cesetler bir platformun yanında konulmuş.” diye konuştu.
Yetişkin bireye ilişkin iskeletin kendi periyodu içerisinde tahrip edildiğini anlatan Çavuşoğlu, şunları kaydetti:
“Muhtemelen eski çağdaki bu meyyitin de takılarıyla gömüldüğünü ve bu takıları almak gayesiyle mezarın tekrar açıldığını iddia ediyoruz. Hafriyatın devam eden kısmında bu durum çok daha netlik kazanmış olacak. Bireylerde çoklukla ona ilişkin eşyalara rastlayabiliyorduk. Geçen yıl da buna misal takılarıyla bulduğumuz bir mezarda değerli bir bulgu elde etmiştik. Lakin son bulduğumuz yetişkin bireyde rastgele bir şeye rastlamamanın yanında cesedinin karışık olarak bulunması, tahrip edildiğini gösteriyor zira cesedin baş kısmını ayakların yanında, omurlarını daha öteki bir kısımda, dağılmış vaziyette bulduk. Akıllara defineciler tarafından kazılmış olma ihtimali de gelebilir lakin yaptığımız araştırmalarda kendi devri dışında rastgele bir kaçak hafriyat izine rastlamadık.”
“Daha evvel karşılaşmadığımız bir mezar geleneği”
Mezarları buldukları alanda bilhassa taş sıralı mimari bir dokunun bulunduğunu anlatan Çavuşoğlu, Urartuların klasik özelliklerini taşıyan mezarların dışında bir mezar bulduklarını belirtti.
“Bulduğumuz yeni mezarlar sur duvarına benzeri, üç sıra taş ile çevirili bir alanın eteğinde, muhakkak bir eksende ilerliyor. Bu duvarın çabucak eteğinde, inhumasyon dediğimiz ceset gömü hali iskeletlere rastlıyoruz. Daha evvel Urartu’nun birçok nekropolü kazıldı lakin burada bizi şaşırtan daha evvel karşılaşmadığımız bir mezar geleneği olması. Bunlardan birincisi muhakkak bir tertip içerisinde devam eden mimari bir doku var ve bu doku üzerinde rastgele bir kerpiç yapı yok. Platforma emsal bir sistem oluşturmuşlar. Bu sistemin çabucak yarım ile bir metre ortasındaki eteğinde inhumasyon gömülere rastlıyoruz. Bu gömüler de hem bizim için hem de bu alan için Urartu nekropolleri ve Urartu mezar gelenekleri içinde özel bir yer teşkil ediyor. Bu mezarlığın ise günümüzden 2 bin 750 yıl öncesinde kullanıldığını düşünmekteyiz.”