Afganistan‘da idarenin Taliban tarafından ele geçirilmesi sonrasında ülkede yeni bir periyot açıldı. Vatandaşların büyük bir kısmı ülkeden kaçmaya çalışırken, bilhassa bayanlar iş ve eğitim hayatındaki pozisyonları için kaygılı.
Bayanların bir müddetliğine konuttan çıkmamalarını isteyen Taliban, 250 bayan hakimin de işine son verdi. Taliban rejimi tarafından işe geri dönmemeleri emredilen 250 bayan yargıçtan biri olan Nebile, sırf Taliban üyelerinden değil, bir vakitler mahpusa attığı adamların da misilleme yapmasından korktuğunu söylüyor. Nebile, “Artık kendimizi inançta hissetmiyoruz; birebir hatalılar benim ve ailemin peşinden geliyor. İntikam peşinde olurlarsa Allah korusun” diyor.
MAKSAT HALİNE GETİRİLDİLER
ABD merkezli Milletlerarası Bayan Yargıçlar Birliği’nden (IAWJ) Yargıç Vanessa Ruiz’e nazaran, Ağustos ortasında Taliban’ın idaresi ele geçirmesinin akabinde onlarca bayan hakim Afganistan’dan kaçtı ve geride kalanlar şu anda saklanıyorlar. Afgan hükümeti altında çalışan bayan ve erkek tüm yargıçların yerini artık Taliban tarafından atananlar aldı. Lakin Ruiz, bayan yargıçların cinsiyetlerinin onları erkeklere daha fazla paha veren bir rejim için muhakkak amaçlar haline getirmesinden korktuklarını söylüyor.
“KADINLARIN RESMİ YETKİLERE SAHİP OLMASI YANSILARI BERABERİNDE GETİRİYOR”
Bayan yargıçların birçok ülkedeki tecavüz, cinayet ve aile içi şiddet de dahil olmak üzere bayanlara yönelik en berbat şiddet davalarında yer aldı. Ruiz, “Onları mahkum eden rastgele bir hakime kızacaklardı fakat bir bayanın resmi yetkilere sahip olması ve bir erkeğin yargılaması düzenle ilgili farklı yansıları beraberinde getiriyor” diye konuşuyor.
KAPI KAPI DOLAŞIP ARIYORLAR
Başka taraftan, Afganistan’daki bayan yargıçlar için riskler, Taliban’ın ülkeyi ele geçirmesinden öncesine dayanıyor. Reuters’e nazaran, Ocak ayında Kabil’de iki bayan yüksek mahkeme yargıcı kimliği meçhul silahlı şahıslarca vurularak öldürüldü lakin Taliban sorumluluğu reddetti. O vakitten beri Afgan bayanlarına ve eski hükümete bağlı bireylere yönelik tehditler ağırlaştı.
Geçen hafta, Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Yüksek Komiseri Michele Bachelet, İnsan Hakları Kurulu’na, ofisinin Taliban’ın kapı kapı dolaşarak muhakkak hükümet yetkililerini ve ABD ile işbirliği yapmış şahısları aradığına dair ‘birden fazla iddia’ duyduğunu açıkladı. Ayrıyeten, bayanların kamusal alandan giderek dışlandığını ve çok sayıda profesyonel bölümde artan kısıtlamalarla karşı karşıya kaldıklarını söyledi.
“ÖLÜMLE TEHDİT EDİLDİM”
Nebile ise mevt tehditleri almasının çok uzun sürmediğini belirterek, “Taliban Kabil’e geldikten bir yahut iki gün sonra cep telefonumdan arandım ve vefatla tehdit edildim” dedi. Nebile akabinde telefon numarasını değiştirdiğini ve ailesiyle birlikte daima taşınmak zorunda kaldığını kelamlarına ekledi.
“EN BÜYÜK KAYGIM ÇOCUKLARIMIN, ANNELERİNİN ÖLDÜRÜLDÜĞÜNÜ GÖRMELERİ”
Öbür bir bayan hakim Bibi ise, Taliban Kabil’e girdiğinden beri üç küçük çocuğuyla birlikte saklandığını söyledi. Güvenlik nedeniyle yalnızca ismini kullanan Bibi, “En büyük endişem, çocuklarımın annelerinin öldürüldüğünü görmeleri. Uyuyamıyoruz. Yalnızca bekliyoruz, olağan bir insan üzere yaşamayı bıraktık” diyen Bibi, Kabil düştüğü için iş yerinden çabukla ayrılmak zorunda kaldığını aktardı: “Beni bulmanın, vurmanın, öldürmenin hakları olduğunu düşünüyorlar, korkacak kimseleri yok.”
“BURADA ACİL BİR DURUMLA UĞRAŞIYORUZ”
ABD: BİR SON TARİH YOK
Öteki taraftan ABD, 31 Ağustos tarihinden sonra bile Amerikalıları, Afganları ve öbür vatandaşları Kabil’den tahliye etmeye devam ettiğini söyledi. Dışişleri Bakanı Anthony Blinken, geçen hafta Senato Dış İlgiler komitesi oturumunda yaptığı açıklamada, son iki hafta içinde iki tahliye uçağının Kabil’den ayrıldığını söyledi.
Blinken, “Amerikalılara ve özel bir taahhüdümüz olan Afganlara, isterlerse Afganistan’dan ayrılmalarına yardım etmeye devam edeceğiz, tıpkı büyükelçiliğimizi tahliye ettiğimiz başka ülkelerde yaptığımız üzere. Bu misyon için bir son tarih yok” diye konuştu.
