ANAMUR, MERSİN (İHA) – Anemurium Antik Kenti’nin limanı, su altında aranıyor
Hafriyat Lideri Prof. Dr. Mehmet Tekocak: “Kent hayli büyük ve yaklaşık 600 dönümlük bir arazi üzerine kurulmuş, büyük bir talih ki üzerine çağdaş bir yerleşim gelmemiş”
“Belki de dünya üzerindeki en güçlü nekropol alanına sahip kentlerden birisi olup yaklaşık 350 adet Roma Periyodu Tonozlu Mezarı ayakta”
“Burası temelinde bir vakit tüneli üzere. Kente ayak bastığınız anda 2 bin yıl öncesine ışınlanıyorsunuz”
“Antik limanın neresi olabileceği istikametinde araştırmalarımız su altı taraması formunda, su altı arkeolojisi yapan ve dalgıç eğitimi alan arkadaşlar tarafından profesyonelce yürütülüyor”
“Elimizdeki raporlardan denizin 50 metre karaya geldiğini biliyoruz”
MERSİN – Mersin’in Anamur ilçesinde bulunan ve yaklaşık 600 dönümlük bir toprakta yer alan tarihi yapılarla ziyarete gelenleri 2 bin yıl öncesine götüren Anemurium Antik Kenti’nde karada paklık, hafriyat ve onarım çalışmaları sürerken, başka taraftan da alanında uzman arkeolog dalgıçlarla vakitle 50 metre kıyıya hakikat gelen denizin derinliklerinde kalan kentin kalıntılarının yanı sıra antik limanı da tespit edilmeye çalışılıyor.
Anemurium Antik kentinde Kültür ve Turizm Bakanlığı ile Selçuk Üniversitesi ismine Hafriyat Lideri Prof. Dr. Mehmet Tekocak başkanlığında birçok farklı disiplin ve üniversitelerden akademisyen ve öğrencilerinden oluşan bir takım tarafından hafriyat, araştırma ve onarım çalışmaları artık yıl boyunca aralıksız sürüyor. Bu çalışmalar başta T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı, Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü, Türk Tarih Kurumu,Konya Selçuk Üniversitesi, belediyeler ve özel sponsorların dayanağıyla yürütülüyor. Çalışmaların başladığı 2016 ile 2018 yılları ortasında daha çok yüzey taraması yapılan antik kentte son 4 yıl da ise hem hafriyat hem de konservasyon ve onarım çalışmaları bir ortada yapılıyor. Hamamlar, kiliseler, palestra, tiyatro, odeion üzere yapıların yanı sıra dünyanın en varlıklı nekropol (mezarlık) alanına sahip olan antik kent bir taraftandan da yerli ve yabancı ziyaretçilerini ağırlıyor. Günümüze ulaşan bu kalıntıların büyük çoğunluğunun sağlam vaziyette olması kentin Antik Çağ’daki görkem ve ihtişamını gözler önüne seriyor.
Hafriyat Başkanlığını Selçuk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mehmet Tekocak’ın yaptığı antik kentte, 1950’li yıllardan bu yana denizin yaklaşık 50 metre kıyıya hakikat gelmesi nedeniyle su altında kaldığı bedellendirilen antik liman da eğitimli arkeolog dalgıçlar tarafından aranıyor. Liman ile ilgili izler aranırken ayrıyeten denizin tabanındaki öteki kültür varlıkları da kayıtlara geçiriliyor.
“Dünya üzerindeki en varlıklı nekropol alanına sahip kentlerden birisidir”
İHA muhabirine bilgi veren Hafriyat Lideri Prof. Dr. Mehmet Tekocak, “İçinde bulunduğumuz kent, Anemurium Antik kenti olarak geçiyor. Antik çağda Dağlık Kilikya olarak isimlendirilen bölgenin en büyük ve en değerli liman kentlerinden biriydi. Başka bir sözle doğudan batıya, kuzeyden güneye tam bir kavşak noktasıydı. Antik Çağ’da Doğu Akdeniz deniz ticaret güzergahında olması sebebiyle de doğu ve batı dünyası ortasında ticareti yapılan eserlerin taşınmasında kullanılan gemilerin uğrak noktalarından biriydi. Ayrıyeten Kıbrıs’ın da Anadolu ve başka yerleşimlerle olan bağlantısını sağlayan bir liman kenti olma özelliğine sahipti. Bu istikametiyle antik devirde Anamur Ovası için bir pazar yeri ve idari merkez olan kent Kıbrıs’a olan yakınlığı sebebiyle de bir ticaret merkezi rolü üstlenmiştir. Bu sebeplerle Hellenistik ve Roma Devirlerinde, dağda yaşayan komşu kabilelerin ve Akdeniz’de yaşayan korsanların sık sık istilalarına maruz kalmıştır.Bugüne kadar yapılan araştırmalarda kentle ilgili birinci bilgilere Milattan Evvel 4 yüzyılda rastlanmaktadır. Fakat kentin tam olarak birinci kere ne vakit kurulduğu bilinmemekle birlikte geçmişinin Milattan Evvel 2 bin yıla kadar uzandığı düşünülmektedir. Fakat kentte bulunan kalıntılara ilişkin en erken örnek milattan evvel ikinci yüzyıla ilişkin Hellenistik bir sur duvarıdır. Kentten bahseden birinci kişi ise Albay F. Beaufort’tur. 1811 yılında kenti ziyaret etmiştir. Anemurium Antik kentinde akropol, nekropol alanı ve bizim aşağı kent diye adlandırdığmız kamusal yapıların olduğu alanlar var. Kent hayli büyük olup yaklaşık 600 dönümlük bir arazi üzerine kurulmuş. Gördüğünüz üzere büyük bir talih ki üzerine çağdaş bir yerleşim kurulmamıştır. Kentte 5 adet hamam, 5 adet kilise, kuleler, su kemerleri, mezarlar, tiyatro, edeon üzere birçok yapı bulunmaktadır. Akropol kısmı çok çalışılmamış fakat orada da birçok yapı olduğunu biliyoruz. Anadolu’da tahminen de dünya üzerindeki en varlıklı nekropol alanına sahip olan kentte yaklaşık 350’ye yakın Roma Tonozlu Mezarı bulunmakta olup bunların büyük çoğunluğu ayakta. Burası adeta bir vakit tüneli üzere. Antik kente bastığınızdan itibaren 2 bin yıl öncesine gidiyorsunuz” dedi.
“Denizin 50 metre kadar karaya yanlışsız geldiğini biliyoruz”
Antik kentte birebir anda iki başka çalışma yürüttüklerini anımsatan Prof. Dr. Tekocak,” Bunlardan ikincisi de su altı çalışmaları. Su altı araştırmalarını Sütçü İmam Üniversitesi Su Altı Anabilim Dalı’ından grubumuza dahil olan Doç Dr. Oktay Dumankaya ve takımı tarafından yürütülüyor. Antik kentimiz bir liman kentiydi fakat o çağda liman olarak kullanılan alanın tam olarak neresi olduğunu şimdi bilmiyoruz. Biz Anemurium’da sualtı araştırmalarında iki farklı çalışma yürütüyoruz. Bunlardan birincisi su altında kalmış olan kültür varlıklarının tespit ve belgelenmesi. Bunun için tespit edilen mimari kesimlerin fotoğraflama, envanterleme ve koordinatlandırma çalışmaları yapılıyor. İkincisi ise antik limanın neresi olabileceği istikametindeki araştırmalarımız. Bu kapsamda su altı arkeolojisi yapan ve dalgıç eğitimi alan takım üyelerimizce su altı tarama çalışmaları profesyonelce yürütülüyor. Elimizdeki raporlardan denizin 1950’li yıllardan bugüne yaklaşık 50 metre karaya geldiğini biliyoruz. Su altında farklı tipte yapılara ilişkin birçok mimari modül olduğunu görüyoruz. Ancak ne yazık ki bunların ne cins bir mimari yapıya ilişkin olduklarını şimdi bilmiyoruz. Yani bunlar bir tapınağa mı yoksa liman caddesine mi ya da günümüzdeki antrepolar düşünebileceğimiz bir granarium olup olmadıklarını şimdi kesin olarak bilmiyoruz. Bunlar hakkındaki kesin bilgileri hala yürütmekte olduğumuz çalışmalar sonucunda elde edilen dataların kıymetlendirilmesi sonucu söyleyebileceğiz. Ama şunu gördük ki bu kıyı bugün ki üzere değildi. Daha ilerde olmalıydı, sualtı araştırmalarımız da bize bunu net bir biçimde gösterdi” tabirlerini kullandı.
“Antik kentin limanının nerede olabileceği üzerine çalışma yapıyoruz”
Sütçü İmam Üniversitesi’nden çalışmalara katılan su altı arkeoloğu Çağlar Aktağ’da şuana kadar su altında çeşitli mimarı öğeler tespit ettiklerini aktararak,” Bunları su altı kameraları ile belgeliyoruz. Yerinde ölçülerini alarak koordinatlı bir biçimde çizimlerini yapıyoruz. Daha sonra bunları laboratuvarda bilgisayar ortamında işleyerek raporlarımızı yazacağız. Öncelikle antik kentin limanının nerede olabileceğini belirlemeye dönük çalışmalar yapıyoruz. Bunun için de kentin kıyı çizgisinin ne kadar geride kaldığını belgeliyoruz. Bu çalışmaların akabinde Side-Scan Sonar (Yan Taramalı Sonar) aygıtlarla muhtemel liman yapılarının kum altında kalıp kalmadığını belgeleyerek tespit çalışmalarını sonlandıracağız” biçiminde konuştu.
Birçok bölgeyi gezen yerli ve yabancı turistler de Mersin-Antalya D 400 karayoluna 1,5 kilometre arada olan antik kenti görmeden geçmiyor. Ziyarete gelenler, gezdikleri antik kente hayran kaldıklarını söz ediyor.
