*Yıldıray Oğur
Yetmez fakat Evet tartışması durup durup tekrar patlak veriyor. Tartışmanın hararetinin bir türlü geçmemesinin sebepleri üzerinde düşünmek gerek.
Kabul etmek gerekir ki, 12 Eylül 2010 referandumu 26 unsurluk hudutlu bir anayasa değişiklik paketinden ibaret değildi, gerçek bir karar anıydı.
28 Şubat’ta ordunun Erbakan hükümetini devirmesiyle başlayıp, AB ıslahatları, Kıbrıs problemi üzerinde süren asker-sivil iktidar gerginlikleri, Hrant Dink cinayeti, 2007 Cumhurbaşkanlığı krizi, 27 Nisan e-muhtırası, Cumhuriyet mitingleri, Anayasa Mahkemesi’nin 367 kararı, 22 Temmuz seçimleri, AK Parti’nin yeni anayasa taslağı, iktidarın YÖK ve üniversiteler ile yaşadığı başörtüsü tartışmaları, üniversitelerde başörtüsüne özgürlük getiren yasa değişikliği, bunun üzerine AK Parti’ye açılan kapatma davası, Ergenekon davaları ve bu davalar etrafında asker ve sivil bürokrasiyle hükümet ortasında yaşanan tartışmalarla süren çetin bir hengamenin finali 12 Eylül 2010 referandumu olmuştu.
Referandumda halk yüzde 58 üzere AK Partinin öncesi ve sonrasındaki hiçbir seçimde görmediği yüksek bir oy oranıyla 1961’de kurulmuş asker-sivil bürokratik statükoyu bitirdi.
Böylelikle 27 Mayıs’tan itibaren 50 yıldır demografik olarak kalabalık olan muhafazakarlar karşısında laiklerin lehine idarede dengeyi sağlayan ordu ve onun gözünün içine bakan yargı, resmen denklemden çıktı, bir nevi Türk yordamı çarpık bir kuvvetler ayrılığı sistemi bozuldu.
Askeri vesayet olarak özetlenen “asker ne der” sorusu ortadan kalktı, AK Parti iktidarı zincirlerinden kurtuldu, laik kesim son teminatını kaybetti.
50 yıllık bir heyeti sistemin, istikrarın bozulması herkes için sarsıcı oldu.
AK Parti iktidarı önünden “asker ne der” mahzuru de kalkınca zincirlerinden boşalmış üzere oldu, ülkeyi iki yola sokabilirdi: Ya demokrasiye ya da otoriterliğe gidebilirdi.
Birinci dört yıl bozulan dengeyi demokratik bir rejimle ikame etmek için adımlar attı. Yeni bir anayasa için muhalefetle masaya oturdu, başörtüsü ayrımcılığını bitirdi, tahlil sürecini başlattı. Dersim özrü, 1915 taziyesi, Andımızın kaldırılması üzere sembolik radikal ataklar yaptı.
Lakin sonra Seyahat, 17/25 Aralık üzere krizlerle demokrasi yolundan çıkıp otoriterleşme yoluna saptı.
İşte bunun faturası da 2010 referandumunda “Yetmez Fakat Evet” diyenlere çıkarıldı ve hala çıkarılıyor.
Aslında özetle şöyle denmiş oluyor; “50 yıldır asker ve onun denetimindeki yargı sivil iktidarları denetliyor, frenliyordu, siz o freni kaldırdınız, Türk yöntemi kuvvetler ayrılığı sistemini bozdunuz.”
Halbuki 2010’dan sonraki birinci dört yıl tam da o fren kaldırıldığı için tahlil süreci yapılabilmiş, Türkiye tarihinin en açık ayrımcılığı olan başörtüsü ayrımcılığı bitirilebilmişti.
Zati 2010 referandumundan sonraki birinci dört yıl YAE’cilik suçlaması ortalıkta pek görünmedi.
Merkel’e oy veren toplumsal demokratların “soziler” diye aşağılanması üzere marjinal bir entelektüel etrafta dönen bir suçlama olarak kaldı.
AK Parti referandumdan bir yıl sonraki seçimi yüzde 49 üzere tarihi bir oranla kazanmışken, 2011’de Meclis’te bütün partilere eşit sandalye vererek yeni anayasa çalışması başlatırken, 30 yıl boyunca hiç bir şey olmamış üzere yaşamış Kenan Cihan göstermelik de olsa yargılanırken, ard arda açılım paketleri açılırken, İstanbul Mukavelesi hazırlanıp imzalanırken, Dersim için özür dilenirken, 1915 için taziye yayınlanırken, başörtüsü yasağı kaldırılırken, cumhuriyet tarihinin en radikal barış atağı olan tahlil süreci başlatılırken kimse dönüp Yetmez Lakin Evetçilere “bütün bunların sebebi sizsiniz” demedi.
Lakin ne vakit ki 17/25 Aralık oldu, cemaat paralel yapıya döndü, Fethullahçıların 2010 referandumundan sonraki HSYK seçimlerinde çoğunluğu elde etmesinin faturası Yetmez Lakin Evetçiler’e kesildi.
Rövanş vakti gelmişti.
2016 darbe teşebbüsüyle bu suçlamanın dozajı arttı, daha geniş bir kesim, FETÖ’cülük suçlaması silahını da kuşanıp YAE demiş kanaat liderlerini, entelektüelleri susturma, tasfiye etme, damgalama fırsatını kaçırmadı.
FETÖ havasının dağılmasından sonra YAE’cilik suçlaması form değiştirdi, bu kere de 2017’den itibaren AK Parti iktidarının otoriterleşmesinin faturası YAE’cilere çıkarıldı.
“Yetmez lakin Evet”çilerin kahir ekseriyetinin Gezi’den itibaren AK Parti karşısı haline gelmesi, 2017 referandumunda hayır demeleri bile onları bu birinci günahtan kurtarmaya yetmedi.
Pekala neydi bu kadar affedilmez olan birinci günah?
Neden o referandumda verilen o yüzde 58 Evet’in en az yüzde 90’ını oluşturan direkt “Evet” diyenler değil de “Yetmez lakin Evet” diyenler amaçta?
Aslında kolay bir karşılığı var: Mürtedin cezası her vakit kafirden ağırdır.
Yetmez Fakat Evetçiler, aslında ‘laik Evetçiler’di. Onlar 2010’daki tarihi kırılmada tercihlerini kendi laik cemaatlerinden yana değil, karşı taraftan yana kullanıp, dengeyi bozmuşlar yani ihanet etmişlerdi.
Yetmez Fakat Evet diyenler sayesinde 2010 referandumu yalnızca siyasi ve tüzel bir mağlubiyet değil, entelektüel bir mağlubiyete de dönmüştü.
Yetmez Fakat Evet kampanyasının başını çeken liberaller ve özgürlükçü solcular esasen 90’lardan itibaren statükoya ve askere karşı muhafazakar halk kitlelerine ve siyasetçilerine entelektüel olarak takviye veriyorlardı, ismi konmamış bir ittifak ortaya çıkmıştı.
Lakin 12 Eylül 2010 referandumundaki Yetmez Lakin Evet konumu ile bu takviye birinci kez sandıkta verilmiş açık bir takviyeye dönüştü.
O yüzden Yetmez Fakat Evet cesaretli bir ataktı, bu yüzden reaksiyon çekmesi kaçınılmazdı.
Türkiye’deki solun bir kısmı bu tarihi tercihte cetlerinin dinini seçip, laik- devletçi- milliyetçi cephede kalmıştı.
Bir kısmı ise bu güç tercihi yapmayı reddedip, Kürt siyasetiyle birlikte boykot cephesinde yer almıştı.
Böylelikle kendisini her vakit devrimci, demokrat, darbe aykırısı olarak isimlendiren sol-laik bölümler referandum kampanyasında statükonun yanına düşmüş oldular.
Kampanya boyunca Yetmez Ancak Evetçiler tarafından askerle MHP’yle, Kenan Evren’le Kemalistlerle yan yana olmakla suçlandılar.
Bu yüzden de kendilerini ofsayta düşüren Yetmez Lakin Evetçiler’i asla affetmediler.
Her fırsatta bu golü çıkarmak için topun ayaklarına gelmesini beklediler.
2010 referandumundan sonra uzun mühlet bekledikleri o top bir türlü ayaklarına gelmedi.
Lakin evvel FETÖ problemi akabinde AK Parti’nin otoriterleşmesiyle ele geçen “Biz size demiştik, bu dindarlar asla demokrat olamaz” gol fırsatı kaçırılmadı, o rövanş hala devam ediyor.
Bu suçlamanın özcülüğünü, anakronikizmini bir tarafa bırakıp, elle tutulur en somut savına biraz daha yakından bakalım.
Yani 2010 referandumunda verilen Evet oylarıyla iktidarın yargıyı ele geçirdiği savına.
Bu argümanın merkezinde 2010 referandumun akabinde yapılan HSYK seçimi var.
2010 yılına geldiğimizde, mevcut Yargıçlar ve Savcılar Yüksek Konseyi, içinde “yüksek” sözü geçen pek çok başka kurum üzere 12 Eylül’ün yapıtıydı.
12 Eylül darbecilerinin yargıyı denetim altına almak için kurdukları yedi kişilik HSYK’da Adalet Bakanı, müsteşarı, Yargıtay’dan üç, Danıştay’dan iki üye vardı.
12 Eylülcülerin kurduğu sistemde yargı Ankara’da rejime sadık yüksek yargının denetimine teslim edilmişti.
Onların kendi ortalarından yaptığı seçimlerde belirledikleri üç aday ortasından seçimi de yeniden rejimin güvendiği bir insan olacağını düşündükleri Cumhurbaşkanı seçiyordu.
2007 yılında Abdullah Gül Cumhurbaşkanı seçilene kadar bu sistemden fazla şikayet duyulmamıştı.
Fakat bunun sebebi yargının bağımsız ve tarafsız olarak çalışması değildi.
Temel ideolojik hususlardaki fikir birliği, kimsenin rejimin kırmızı çizgilerini zorlamamasıydı.
Artık kimilerinin hasretle andığı 2010 öncesi yargının en net fotoğrafını 2007 yılında TESEV için Prof. Dr. Mithat Sancar ve Aksiyon Ümit’in hazırladığı “Yargıda Algı ve Zihniyet Kalıpları” raporu çekmişti.
Rapor için konuşulan yargıç ve savcılar şöyle cümleler kurmuşlardı:
“Ben devletçi hukukçuyum”, “Önce devlet gelir”, “Bir kez biz devletçi bir ekolden geliyoruz”, “Devlet olmazsa hukuk olmaz, biz de olmayız.” “Benim ülkem kelam konusu olduğunda hukuk mukuk dinlemem.” “Devletim olmadıktan sonra benim ferdi özgürlüğüm hiçbir işe yaramaz.” “Ben Cumhuriyet Savcısıyım. Cumhuriyeti korumak, kollamak benim anayasal vazifem. Kanunlarla da bu şey. Yani artık cumhuriyet savcısı olarak Türkiye Cumhuriyeti’ni kollamak da benim görevim”, “Ben rejimin savcısıyım”, “Bizler misyonumuzu yaparsak devlet zayıflamaz”.
Yargıçlar ve savcılar ortasında “İnsan hakları devletin güvenliği açısından tehdit oluşturabilir mi” sorusuna “evet” diyenlerin oranı yüzde 51, “hayır” diyenlerin oranı ise yalnızca yüzde 28’di.
Yargılama faaliyeti sırasında ulusal çıkarlar dikkate alınmalı diyenlerin oranıysa yüzde 41’di.
Yalnızca 90’ların faili meçhul, köy baskını, köy katliamı soruşturmalarının başlarına gelenlerin hukuksal kıssalarına, Türkiye’nin en çok şikayet edilen ülke listesinde 90’lardan itibaren birinciliği kaptırmadığı AİHM kararlarına bile bakınca yargının ne kadar ‘bağımsız ve tarafsız’ olduğu görülüyordu.
Hakikaten 2010 yılında Anayasa Mahkemesi üyelerinin çoğunluğu 3 yıl evvel, vaktinin İstanbul seçimlerini iptal kararı olan, Meclis’teki Cumhurbaşkanlığı seçimini imkansız kılan absürt 367 kararını veren yargıçlardan oluşuyordu.
HSYK üyelerinin ise tamamına yakını YARSAV üyesiydi.
Başkanvekili Kadir Özbek ve başka kimi HSYK üyeleri, 28 Şubat’ta Genelkurmay’ın irtica brifinglerine katılmış eski Yargıtay ve Danıştay üyeleriydiler.
HSYK üyesi Ali Suat Ertosun, eski Cezaevleri Genel Müdürü’ydü ve onun genel müdürlüğü sırasında “Hayata Dönüş” operasyonu yapılmıştı.
2008 yılında, HSYK üyelerinin çoğunluğunun seçildiği Yargıtay’ın Cumhuriyet Başsavcısı, başörtüsü yasağını kaldıran ve Meclis’te 411 oyla kabul edilen kanun değişikliği yüzünden AK Parti hakkında kapatma davası açmış, dava yalnızca bir oy farkla AYM’den dönmüştü.
Bu kanun değişikliğine karşı 2008 yılında Ankara’da düzenlenen iktidar zıddı laiklik mitingine HSYK üyelerinin çoğunluğunun üye olduğu YARSAV da tüm idare heyetiyle katılmıştı.
Yani ortada siyaseten nerede durduğu açık, iktidar partisini kapatmaya çalışan bir yargı vardı.
İktidarın değiştirmek istediği ve 2010 referandumunda “Hayır”cıların muhafazaya çalıştığı bu türlü bir yargıydı.
Pekala, anayasa paketi ile bu HSYK’ya ne yapılıyordu?
Meclis’te kabul edilen değişiklikle HSYK, Ankara’daki üst yargının kontrolünden çıkarılıyordu.
HSYK’nın üye sayısı 7’den 22’ye çıkarılmış, Yargıtay ve Danıştay’ın 5 üyesi korunmuş lakin o ana kadar şurada temsil edilmeyen kürsü hakimi ve savcılara yedisi isimli, üçü idari yargıdan 10 üyeyi seçimle HSYK’ya gönderme hakkı verilmişti. Türkiye Adalet Akademisi Genel Heyetinin kendi üyeleri ortasından seçtiği bir ve Cumhurbaşkanının hukukçu öğretim üyeleri ve avukatlar ortasından seçtiği dört üyeyle konseyin 16 üyesi yargının kendi içinden seçimle seçtiği üyelerden oluşacaktı.
12 Eylülcülerin muteber Cumhurbaşkanı onaylı Ankara’daki yüksek yargı bürokrasisine emanet ettiği HSYK’dan daha çok sesli bir HSYK modeliydi bu.
Meclis’ten geçen düzenlemeye nazaran hem Anayasa Mahkemesi üyeliği için yüksek yargıda yapılacak seçimlerde hem de HSYK’daki 10 üyelik için yargıçlar ve savcılar ortasında yapılacak seçimde herkese yalnızca tek adaya oy verme hakkı tanınmıştı.
26 unsurluk paketin 22. Unsurunun altıncı fıkrasında yer alan dört sözlük kritik bir düzenlemeydi bu:
“Yargıtay, Danıştay ve Türkiye Adalet Akademisi genel konseylerinden seçilecek Heyet üyeliği için her üyenin, birinci sınıf isimli ve idarî yargı hâkim ve savcıları ortasından seçilecek Heyet üyeliği için her hâkim ve savcının; lakin bir aday için oy kullanacağı seçimlerde, en fazla oy alan adaylar sırasıyla asıl ve yedek üye seçilir. Bu seçimler her devir için bir kezde ve kapalı oyla yapılır.”
Paketin Meclis’teki görüşmelerinde bunun maksadının blok oyları, anahtar listeleri, küme halinde oy kullanımını, HSYK’nın bir kümenin denetimine geçmesini engellemek olduğu açıkça söz edilmişti.
Doğal ki burada iktidarın kastettiği küme; HSYK’ya hakim olan, yargıçlar ve savcılar ortasında örgütlü en büyük yapı YARSAV’dı.
2000’e yakın üyesi olan YARSAV da kendisini yargıdaki en örgütlü ve güçlü küme olarak görüyordu.
CHP’nin anayasa paketinin iptali için Anayasa Mahkemesi’ne gönderdiği dilekçede bu dört sözlük seçim tarzına itiraza uzun ve başka bir kısım ayrılmıştı:
Tek oy sistemine itirazın münasebeti şu iki paragrafta anlatılmıştı:
“Böyle bir yolun, bu seçimin seçmenlerinin, seçilecek tüm üyelikler için tercihlerini ortaya koymasını engellediği ortadadır. Seçmenlerin tercihlerini kullandıkları oya tam manasıyla yansıtamadığı ve seçme imkanlarının sonlandırıldığı bir sistemin ise, demokratik olduğu kabul edilemez ve bu formül, Anayasanın 2 nci unsurunda Cumhuriyetin nitelikleri ortasında gösterilen “demokratiklik” ile bağdaştırılamaz.
Öbür yandan bu türlü bir prosedür, kurumunda yahut meslektaşları ortasında yeteri ölçüde takviyesi bulunmayanların da aday listelerine girmelerini ve dolayısı ile Şuraya üye olarak taşınmalarını sağlayarak, adil olmayan bir seçim sonucunun ortaya çıkmasına neden olabilecek bir özellik taşımaktadır.”
Pekala, CHP neden hakim ve savcıların blok oy kullanmasını engelleyecek bu seçim yoluna karşıydı, neden dilekçesinde buna özel bir yer ayırmıştı ve neden herkesin tek bir adaya oy vermesiyle “kurumunda yahut meslektaşları ortasında yeteri ölçüde takviyesi bulunmayanların da aday listelerine girmelerini ve dolayısı ile Heyete üye olarak taşınmalarını sağlamasından” tasa ediyordu?
Bunun sırrı bir fotoğraf karesinde bilinmeyen.
14 Mayıs 2010 günü Milliyet gazetesinde “İşte müracaatın hazırlandığı CHP’nin kozmik odası” başlıklı bir haber yayınlandı.
https://www.milliyet.com.tr/siyaset/iste-basvurunun-hazirlandigi-chp-nin-kozmik-odasi-1237692
Haberdeki fotoğrafta Meclis’teki CHP küme odasında küme başkanvekili Hakkı Süha Okay ile birlikte itiraz dilekçesi üzerinde çalışan dört kişi daha görünüyordu.
CHP’li yöneticilerle birlikte itiraz dilekçesi üzerinde çalışırken görünenlerden biri Anayasa Mahkemesi’nin eski raportörü ve YARSAV İdare Heyeti Üyesi Ali İstek Aydın’dı.
Paketin geçmesiyle yargının siyasallaşacağını sav eden YARSAV, pakete karşı CHP’yle birlikte ortak itiraz dilekçesi hazırlamıştı.
(“Meslektaşları ortasında yeteri ölçüde dayanağı bulunmayanların da aday listelerine girmelerini” engellediği için tek oy sistemini iptal ettiren dilekçeyi yazanlardan YARSAV yöneticisi Ali İstek Aydın, daha sonra yüzde Türkiye Komünist Partisi’ne katıldı, bu partiden Ankara’da bağımsız aday olup, birkaç bin oy aldı. Hala solhaber sitesinin muharriri.
https://haber.sol.org.tr/gelenek/ali-riza-aydin-ile-soylesi-anayasal-cumhuriyetin-durumu-uzerine-30242)
Pekala YARSAV neden tek oy sistemine bu kadar karşıydı?
Ve CHP neden buna dayanak vermişti?
Zira yargıdaki en örgütlü, büyük kitlenin YARSAV olduğunu düşünüyorlardı.
Şayet 2000’e yakın üyesini ve onlara takviye verecek öbür ulusalcı-milliyetçi-sol hakim ve yargıçları örgütleyebilirse seçimden blok halinde kendi adaylarını çıkartabilirlerdi.
Gerçekten Anayasa Mahkemesi, YARSAV’ın dayanağıyla CHP tarafından hazırlanan anayasa paketinin iptali müracaatında 26 hususa yapılan itirazları oy çokluğuyla reddederken, Anayasa Mahkemesi ve HSYK üye seçimlerini düzenleyen unsurlarda geçen “ancak bir aday için” tümcelerini oybirliğiyle iptal etti.
Tuhaf bir durumdu bu. Mahkeme unsurların temeline girmekle kalmamış, cümle içerisinde sözleri iptal etmişti.
2012 yılında TESEV’in düzenlediği “Referandumdan sonra HSYK” başlıklı oturumda konuşan ve o sırada Ankara Hukuk Fakültesi profesörü olan Mithat Sancar, bu iptalin tuhaflığına dikkat çekmişti:
“Anayasa Mahkemesi’nin iptal kararını incelediğinizde inanılmaz bir mühendislik çalışmasıyla karşı karşıya olduğumuzu anlarsınız. Bugüne kadar pek çok iptal kararı okudum, inceledim. Bu karardaki kadar ince mühendislik hesapları görmedim. Bu unsurun bir fıkrası, bir cümlesi değil, bir sözü iptal edildi. Bu kadar çok üstüne düşünülmüş bir müdahale ki…”
Paket, “tek oy” cümleleri çıkarılarak referanduma gitti ve yüzde 58 ile kabul edildi.
Anayasa Mahkemesi’nin iptal ettiği tek oy düzenlemesi nedeniyle yargıçlar ve savcılar ortasında bir ay sonra yapılan HSYK seçimlerinde listeler yarıştı.
Ortada üç liste vardı: YARSAV’ın listesi, Demokrat Yargı’nın listesi ve Adalet Bakanlığı’nın desteklediği liste. Bir de bağımsızlar.
17 Ekim 2010 günü yapılan ve 201 adayın yarıştığı seçimde daha evvel basına sızan Adalet Bakanlığı listesi 10 üyeliği de kazandı.
İsimli yargıda 10 bin 222 hakim ve savcının oy kullandığı seçimde en çok oyu 6181 ile Adalet Bakanlığı müsteşar yardımcısı İbrahim Okur aldı.
YARSAV’ın en çok oy alan adayı savcı Abbas Özden’e ise 2356 oy çıkmış, Adalet Bakanlığı listesindeki asil ve yedek üyelerin akabinde lakin 12. olabilmişti.
İdari yargıda yapılan seçimde de bakanlık listesindeki isimler HSYK üyesi seçildiler.
YARSAV ve ulusalcıların listesi karşısında, bakanlık listesi Adalet Bakanlığı bürokratları ve yargıda tesirli muhafazakar kümelerin ve dini cemaatlerin bir ittifakıyla oluşturulmuştu.
Bu ittifakın en güçlü ortağı da yargıçlar ve yargıçlar ortasındaki gücü bilinen Fethullahçılardı.
2016 darbe teşebbüsü sonrası yürütülen soruşturmalarda verilen tabirlerle Adalet Bakanlığı müsteşarı Ahmet Kahraman’ın uyumunda yapılan görüşmelerin bütün detayları ortaya çıktı.
Fethullahçılara 10 kişilik listede üç kontenjan ayrılmıştı.
Ama seçim günü Fethullahçılar, bakanlık bürokrasisine bir oyun oynamışlardı.
Bunu da periyodun Adalet Bakanı Sadullah Ergin’in Ruşen Çakır’a yaptığı açıklamalarından okuyalım:
“Blok listeler halinde gidildiği için, YARSAV ve takımının hazırladığı liste üye çıkartamadı. 10 üyenin hepsi bir listeden çıkmış oldu. Lakin bu listenin içerisinde, bizim öngördüğümüz, “Bu kümeye ilişkin iki yahut üç üye olacak” diye düşündüğümüz bir yapıydı. Yargıtay’daki beyanımda da söylüyorum, temel zorluk şuradaydı: Onlar seni beni âlâ tanıyorlar; istihbarat ünitelerinde varlar, kimdir nedir âlâ biliyorlar. Ancak biz onları çok uygun tanımıyoruz. Yedek diye listeye konan isimler, organize bir hareketle asil listeye geliyor ve asilden seçilmesi gerekenlerin önünü kapatıyor. Yedekleri asil listeye, asillerden yedeğe kaydırmalar yapmışlar. Lakin biz bunu 7 Şubat MİT Krizi’ne kadar anlayamıyoruz. O yedeklerden gelenleri “Herhalde yeterli çalıştılar” diye algılıyoruz. Lakin MİT Krizi’nde olay çok ciddileşiyor ve bunların HSYK’daki tavırları netleşerek ortaya çıkıyor. O vakit, yedeklerden taşıdıkları isimlerin de bunlarla birlikte hareket ettiklerini anlıyoruz.”
Aktif pişmanlıktan yararlanan eski HSYK Başkanvekili Ahmet Hamsici, seçimlerde oynanan oyunu şöyle anlattı:
“O devir ben seçim çalışmaları için Karadeniz Bölgesi’ne gittim. Bu bölgeye ben, İbrahim Okur, Mustafa Kemal Özçelik ve Mustafa Küçük ile gittim. Seyahatler sırasında daima İbrahim Okur konuştu. Okur, konuşmalarında o devir bakanlık listesi olarak belirtilen 11 adayın tümüne oy verilmesini, adaylar ortasında ayrım yapılmamasını hâkim ve savcı arkadaşlardan istedi. Seçim olduktan sonra o akşam Hâkimevi’nde bir ortaya geldik. İdari yargıda yedek kalan Halil Koç bize dönerek, ‘Bazı şahıslar burada oyun oynamış, o nedenle yedek kaldık’ dedi. Bu konuşmadan sonra Fetullah Gülen cemaati mensupları olduğunu açıkça bildiğim seçilen arkadaşlar bu durumu kabullenmedi. Lakin sonuca bakınca ben de cemaatin bir oyun oynadığını anladım. Halil Koç, burada Gülen cemaati mensuplarının cemaat mensubu olmayan, kendisi dahil olmak üzere, idari yargıda İbrahim Topuz ile yedekte bırakılmasının gerçekleştirildiğini ve bu formda oy kullanılmasının sağlandığını belirtti. Fetullah Gülen cemaati, İsimli Yargı’da da cemaat mensubu olmayan Harun Kodalak, Hayrettin Tipe ve Celal Avar’ın bilerek yedek kalmasını sağlamışlardır. Seçilen öbür üyelerin İsmail Aydın dışında kendilerinden olduğu anlaşılmıştır.”
Bakanlık listesi böylelikle Fethullahçılar tarafından delinmişti.
İsimli Yargı’da bakanlık asil listesinde olan üç ismin (Harun Kodalak, Celal Avar ve Hayrettin Türe) yerine yedek listedeki üç isme, idari yargı asil üyeliği listesindeki iki isim yerine de (Halil Koç ve İbrahim Topuz) yedeklerdeki iki isme oy veren Fethulahçı hakim ve savcılar listede çoğunluğu ele geçirmişti.
Daha sonra yeni atamalar yapılan Yargıtay, Danıştay’dan gelen üyelerle birlikte bu HSYK’da bakanlık çoğunluğu kaybetti.
Lakin 2012 MİT krizine kadar bakanlık yedek listeden seçilenlerin cemaat mensubu olduğunu anlayamadı.
2010’dan seçilen cemaatçi HSYK üyeleri, 7 Şubat 2012’de MİT müsteşarının tutuklanması, 17/25 Aralık’taki operasyonlar üzere hükümete karşı isimli operasyonlar yapılırken gerçek renklerine büründüler.
Yani günün sonunda 2010’da yargıyı siyaset ele geçiremedi.
2010’da seçilen HSYK, AK Parti hükümetine karşı en sert yargısal soruşturmaların yürütülmesini sağladı.
Daha da ilginci, 2010’da Yetmez Ancak Evetçileri direkt hiçbir ilgileri olmayan HSYK seçimlerinde cemaatçilerin HSYK’yı ele geçirmesinden sorumlu tutanlar, apaçık cemaatçi savcıların yürüttüğü ve devrin HSYK’sının yayınladığı bildiriyle takviye verdiği 17/25 Aralık soruşturmalarını hararetle desteklediler.
Bu uzun kıssanın şimdi finaline gelmedik.
Aydınlığa kavuşturulması gereken bir nokta daha var.
Bugün, 2010 HSYK seçimlerinde seçilen 10 HSYK üyesinden sekizi FETÖ soruşturmalarından tutuklu.
Lakin daha enteresan bir bilgi daha var.
2010 HSYK seçimleri sırasında rakip liste YARSAV’ın yöneticilerinden bir kısmı da bugün FETÖ’den tutuklu.
YARSAV, FETÖ ile iltisakı nedeniyle 2016’da kapatıldı.
Tutuklulardan en değerlisi de YARSAV’ın kurucularından, referandum sırasındaki başkanvekili ve 2011 yılından itibaren lideri Murat Arslan.
Arslan, 2011’den tutuklandığı 2016’ya kadar medyada YARSAV’ın bilinen görüşlerinin sözcüsüydü.
Sık sık Birgün, solhaber üzere sitelerde “yargı bağımsızlığı elden gitti” bahisli yazıları ve röportajları yayınlanıyordu. 2010’da Yetmez Lakin Evetçilerin referandum paketine verdiği dayanağı de eleştirmişti.
2016’da tutuklandığında ise telefonunda Bylock olduğu ortaya çıktı. Örgüt yöneticiliğinden 10 yıl mahpus cezası aldı.
Bu tuhaf durumu anlamak için 2009 yılına geri dönmeliyiz.
7 Kasım 2009 günü Ankara’da YARSAV’ın 2. Genel Şurası toplanmıştı.
YARSAV’ın başında Ömer Faruk Eminağaoğlu vardı. Kongrede de onun listesinin seçilmesine ve tekrar lider olmasına kesin gözüyle bakılıyordu.
O gün Genel Şura, 1213 delegeden kâfi sayıda iştirak olmadığı için toplanamadı ve kongre 16 Kasım’a ertelendi.
16 Kasım günü geldiğinde salon tıklım tıklım doluydu.
O gün yaşananları 2014 yılında görüştüğümüz savcı Abbas Özden’in ağzından eski bir yazıdan okuyalım:
“O gün kongre salonuna gelen 300’e yakın genç üyeyi görünce YARSAV ismine keyifli olduklarını anlatıyor Savcı Özden. Her şeyin rutin gittiği kongrede Lider Ömer Faruk Eminağaoğlu’nun da ortalarında olduğu 13 kişilik idare şurası için tek listesiyle seçime gidilmek üzereyken, gerilerden bir el kalkar ve “ben de” aday olmak istiyorum der. Sonra bir el daha kalkar. Aday sayısı 15’e çıkmıştır. Müzakereler sonucunda çarşaf listeyle seçime gidilip, herkesten iki ismin üstünü çizmesi istenir. Sayım yapılırken büyük bir sürprizle karşılaşırlar. 441 delegeden 246’sı YARSAV’ın kurucusu, hakkında soruşturmalar açılmış olan lider Ömer Faruk Eminağaoğlu’nun isminin üzerini çizmiştir. Eminağaoğlu rahat girdiği seçimde günün sonunda liste dışı kalır. Birinci elini kaldıran Hasan Akgedik listeyi delip, onun yerine idareye girer. 2010 Referandumu’na yanlışsız isminden çok kelam ettirecek YARSAV’ın yeni başkanlığına ise idare konseyinde yapılan seçimle Emine Ülker Tarhan getirilir.”
Murat Arslan’ın davasında enteresan tanıklıklar yaşandı.
2009’daki genel şurada devrilen Ömer Faruk Eminaoğlu ve CHP ile birlikte referandum paketine itiraz dilekçesini hazırlayan YARSAV üyesi Ali İstek Aydın mahkemede tanıklık yaparak Arlsan’ın “asla FETÖ üyesi olamayacağına” şahitlik ettiler.
Devrin Adalet Bakanlığı müsteşar yardımcısı ve HSYK üyesi İbrahim Okur, savcılığa verdiği tabirinde şöyle dedi:
“Bu yargı derneği içinde Fetullah Gülen cemaat mensuplarının olmasının imkansız olduğunu düşünüyordum. Bu görüşmemizden sonra benimle Birol Erdem’i Murat Aslan ile görüştürdüler. Görüşmenin nerede yapıldığını ve yanımızda kimlerin olduğunu artık hatırlayamıyorum. Murat Aslan o periyot YARSAV’ın idaresindeydi. Bize kendilerinin YARSAV içinde gücünün 350-400 civarında olduğunu belirtti. Ben bu konuşmalarda Murat Aslan’ın da Fetullah Gülen cemaat mensubu olduğunu anladım.”
HSYK üyeliği ve Adalet Bakanlığı Müsteşarlığı da yapan Birol Erdem’in tanıklığı ise şöyle:
Murat Arslan 2011 yılında yapılan YARSAV genel şurasının akabinde YARSAV başkanlığına seçildi.
2016’dan sonra yalnızca Murat Arslan değil, YARSAV’ın lider yardımcıları O.A. ve K. Ç’in ve saymanı M.S.’nin de cemaat mensubu olduğu ortaya çıktı.
2009’daki Eminağaoğlu’nun devrildiği YARSAV kongresinde adaylık için elini birinci kaldıran ve idareye seçilen Hasan Akgedik de 2016’dan sonra KHK’yla meslekten ihraç edildi.
2016’dan sonra aktif pişmanlıktan yararlanan pek çok eski hakim ve savcı YARSAV’daki cemaat örgütlenmesini anlattı.
Yani 2010’dan evvel HSYK’ya hakim olan ve 2010 referandumda “Hayır” cephesinin yargının ellerinde kalmasını desteklediği YARSAV’ın yöneticilerinin ve üyelerinin kıymetli bir kısmı da cemaatçi çıktı.
Bu noktada akla bir soru geliyor: 2010 referandum paketinden CHP’nin YARSAV ile işbirliği içinde hazırladığı itirazla Anayasa Mahkemesi tarafından çıkarılan tek oy sistemi günün sonunda cemaate yaradı. 2009’da cemaat YARSAV’da lider düşürecek kadar güçlü olduğuna nazaran sanki tek oy sisteminin iptalinin ardında da onların motivasyonu olabilir mi?
Bu sorunun karşılığı şimdilik belgisiz.
Lakin bilinen bir şey var: 2014 yılındaki HSYK seçimlerinde sayıları 6 bini bulan cemaatçi savcı ve yargıçlara karşı bu sefer Adalet Bakanlığı, eski YARSAV yöneticilerinin de içinde olduğu Yargıda Birlik Platformu’nu kurarak seçimlere gitti.
Yargıda Birlik Platformu’nun sözcüsü 2010 HSYK seçimlerinde YARSAV listesinden aday olan savcı Abbas Özden’di.
Ve 2017 yılında HSYK’nın yapısı yine değiştirilip seçim sistemi kaldırılana kadar yargıyı bu ittifak yönetti.
O sırada kimse bunun “yargının siyasetin emrine” girmesi olduğunu söylemedi, bunun için YARSAV üyesi toplumsal demokratları ve milliyetçileri iktidarla işbirliğiyle suçlamadı.
Nihayet HSYK’nın HSK’ya dönerek üye seçiminin direkt Cumhurbaşkanı’na bırakılması ise 2017 referandumuyla oldu.
Yani aslında kimsenin kimseye kullanılmışlıkla, naiflikle, iktidarın otoriterleşmesinin önünü açmakla suçlayabileceği bir kıssa yok ortada.
Herkesin kusurlar yaptığı, karşılıklı yanlışların birbirini tetiklediği, kimsenin yüzde yüz haklı olmadığı, herkesin yüzde 50 haklı, yüzde 50 haksız olduğu bir kıssa var elimizde.
Bu kıssadan entelektüel ahlakın gereğini yerine getiren Paris’teki toplantıdaki entelektüeller üzere özeleştiri, dersler, serinkanlı tahliller çıkarmak de mümkün, kendi mutlak hakikatine iman edip “entelektüel suç” üzere entelektüel bile olmayan faşizan ahlaksızlıklara varmak da…
Kimilerine Yetmez Lakin Evet tartışması eski ya da takıntı üzere geliyor.
Halbuki bu tartışma artık geçmiş hakkında değil, gelecek hakkında bir tartışma.
Ne kadar mutlak hakikatinin şehvetine kapılmış, kim farklı fikirleri susturmak, iptal etmek, tasfiye etmek için fırsat kolluyor, ne kadar geçmişten ders çıkardın, değiştin, kin ve intikam hislerini terk ettin, kendine ara aldın üzerine bir turnusol kağıdı…
Bu turnusola bakarak ortak bir gelecek kurup kuramayacağımız, birbirimize güvenip, bir defa daha “Yetmez Lakin Evet” deyip diyemeyeceğimiz ortaya çıkacak.
Zira birbirine güvenip, vakit zaman demokrasi için uzlaşarak, risk alıp “Yetmez Fakat Evet” diyemeyen toplumlar bir otoriterlikten başkasına geçip durur…
*Bu yazı birinci olarak Karar Gazetesi’nde yayımlanmıştır
