Dolar/TL kuru 9,03’ü aşarak rekor kırdı.
Pazartesi günü yurt içi piyasaların kapalı olduğu saatlerde 9 düzeyini aşan Dolar/TL kuru, haftanın ikinci süreç gününde rekor düzeye yükseldi.
Türk Lirası, Tayland bahtı ve Güney Kore wonu ile birlikte düşüş kaydeden gelişen para üniteleri ortasında yer aldı.
Türk Lirası’ndaki bu paha kaybı, Amerikan Doları’nın güçlenmesiyle yakından ilgili.
Pandemi sırasında ekonomiyi canlandırmak için piyasaya nakit pompalayan gelişmiş iktisatların, enflasyon korkularıyla para siyasetlerinde değişiklik planlamaları Türk Lirası üzere para ünitelerini etkiliyor.
Fakat TL’deki kıymet kaybının ardında Türkiye’deki para siyasetinin da tesiri var.
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Para Siyaseti Şurası (PPK), 23 Eylül’deki toplantısında siyaset faizini 100 baz puan düşürerek yüzde 19’dan yüzde 18’e indirdi.
Karar öncesi 8,64 düzeylerinde olan kur, kararın açıklanmasının akabinde 8,80 düzeyine kadar yükseldi.
Icrypex’ten Strateji Geliştirme Müdürü Tuğba Özay, “Küresel çapta artan enflasyon kaygıları tüm ülkeleri nakdî sıkılaşmaya mecbur bırakırken enflasyonda yüzde 20’lere yaklaşmış bir ülke olarak bu türlü bir ortamda faiz indirimine gidilmesi TL’nin negatif ayrışmasına neden oluyor” açıklamasıyla bu durumu özetliyor.
Bol likidite periyodu sona eriyor
Global olarak koronavirüs pandemisiyle başlayan bol likidite periyodunun artık sonuna geliniyor.
ABD Merkez Bankası (Fed) eylül ayında, pandemi sırasında ekonomiyi canlandırmak için piyasaya sundukları teşvikleri artık yavaşlatmaya hazır olduklarını, başka bir deyişle “tapering” sürecine gireceklerini açıkladı.
Fed, pandemi boyunca aldığı tahvillerle piyasaya her ay 120 milyar dolar nakdin girmesini sağlamıştı.
Böylelikle piyasaların desteklenmesi, iktisadın canlanması hedeflenmişti.
Fakat bu ABD’nin yükselmeye başlayan bir enflasyonla yüz yüze gelmesine, birebir vakitte Fed’in bilançosunun da kabarmasına yol açtı.
Misal bir durum Avrupa Merkez Bankası için de geçerli.
Bundan sonra başta ABD olmak üzere gelişmiş ekonomilerde krizlerin önüne geçmek için “tapering” ile iktisadın olağana dönmesi amaçlanacak.
Bunun için de piyasaya sağlanan likidite yavaş yavaş geri çekilecek.
Tapering ile merkez bankalarının gevşek para siyasetini sıkılaştırmaya başlaması, bir müddet sonra da faizlerin artırılması beklenebilir.
Bu da doların daha da güçleneceği manasına geliyor.
TL, negatif ayrışıyor
Icrypex’ten Strateji Geliştirme Müdürü Tuğba Özay’a nazaran Dolar/TL’deki yükselişin seyri, TCMB’nin atacağı adımlara nazaran ya ivme kazanacak ya da yavaşlayacak.
Dolar, bütün para ünitelerine karşı güç kazansa da Türk Lirası’ndaki kıymet kaybı muadillerine nazaran daha yüksek.
TÜSİAD Başekonomisti Gizem Öztok Altınsaç, attığı tweetinde Fed’in faizleri değiştirmediği 22 Eylül’deki kararından beri gelişmekte olan para ünitelerinde kıymet kaybının yüzde 2 civarında seyrettiğine, lakin TL’deki bedel kaybının yüzde 4’e çıkarak bu sayının iki katına işaret ettiğine dikkati çekti.
TL, yılın başından beri ise dolara karşı yüzde 18 paha kaybetti.
Icrypex’ten Özay, TL’nin başka gelişmekte olan para ünitelerinden negatif ayrışmasının nedeni olarak TCMB’nin para siyasetini ve ülke ekonomisindeki kırılganlıkları gösteriyor:
“Yüksek enflasyon, yüksek işsizlik, net rezervlerin hala ekside olması, faiz indirim beklentilerinin devam etmesi, Türk Lirası’ nın paha kaybetmesinin TL kaynaklı nedenleri.”
“Kurun faiz indirimimizle ilgisi yok”
Pazartesi günü TBMM’de bir sunum gerçekleştiren TCMB Lideri Şahap Kavcıoğlu ise “Küresel gelişmelere bakınca kurun bizim faiz indirimimizle ilgisi olmadığını görürüz” açıklamasında bulundu.
Kavcıoğlu ayrıyeten, “Ağustos-Eylül üzere faiz indirimine ait yol haritamızı belirtmiştik. Para siyasetindeki faiz indirimini beklenen oranda görüyoruz. Sürpriz olmadığını söyleyebiliriz” dedi.
Erdoğan’ın Suriye kelamları
Kıbrıs İktisat Bankası ise paylaştığı piyasa notunda TL’deki paha kaybını Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın kabine toplantısı sonrası Suriye ile ilgili yaptığı açıklamalara dayandırdı.
Erdoğan, “Suriye’den ülkemize yönelik terör taarruzlarının kaynağı mahiyetindeki kimi yerler konusunda artık tahammülümüz kalmamıştır. Buralardan kaynaklanan tehditleri, ya oralarda aktif olan güçlerle birlikte ya da kendi imkanlarımızla bertaraf etmekte kararlıyız” dedi.
İktisatbank Hazine Kısmı Küme Müdürü Emre Değirmencioğlu, paylaştığı piyasa notunda, açıklamayı hudut ötesi operasyon olarak okuduklarını lisana getirdi:
“Kuvvetle mümkün, piyasa da bizimle paralel okumuş olmalı ki, tırmanan jeopolitik risklere paralel kur 9,02 düzeyine varan bir yükseliş kaydederken, dolar ve euro’dan oluşan Türk Lirası sepet kur 9,72 düzeyine yükselerek TL’yi tüm vakitlerin en kıymetsiz düzeyine itti.”
Reuters’ın haberine nazaran ise Barclays bankası müşterilerine “önümüzdeki üç ay içinde Türk Lirası’nı satmalarını” tavsiye etti.
Bankanın piyasa notunda yıl sonuna kadar “para siyasetlerinde agresif bir gevşeme”, buna bağlı olarak da yabancı sermayenin kaçışına paralel TL’de zayıflama bekledikleri aktarıldı.
BBC Türkçe’ye konuşan stratejist Özay da bu saptamayla benzeri olarak enflasyon ve faiz oranı yüzünden TL’nin gerçek bir getiri sunamamasının yatırımcının yeni arayışlara yönelmesine neden olduğunu söz etti:
“Bu yeni arayışlar TL’nin daha da bedel kaybetmesine ve dolarizasyonun artmasına neden oluyor.”
