İnsan Hakları İzleme Örgütü’nün (Human Rights Watch) yeni açıkladığı rapora nazaran İran sonundan gelen Afgan sığınmacılar Türkiye tarafından memleketler arası hukuka muhalif bir biçimde İran’a geri itiliyor. Raporda sığınmacıların Türk askerleri tarafından “vahşi bir biçimde dövüldüğü” argüman edildi.
İnsan Hakları İzleme Örgütü’nün 6 Afgan sığınmacının sözlerine dayandırarak hazırladığı raporda “Türk askerlerinin sığınmacılara berbat muamelede” bulunduğu öne sürüldü. Kendilerinin ve yanlarındakilerin dövüldüğünü söyleyen sığınmacılar kimilerinin dayaktan kemiklerinin kırıldığını belirtti. Afgan sığınmacıların 50 ila 300 kişilik kümeler halinde hudut dışı edildikleri raporda yer aldı.
İnsan Hakları İzleme Örgütü’nün tecrübeli kriz ve çatışma araştırmacılarından Belkıs Wille “Türk yetkililer inançlı bölgelere kaçan Afganların iltica müracaatında bulunma hakkı olduğunu reddediyor” dedi. Wille “Türk askerleri Afganlara vahşice muamelede bulunuyor ve onları yasadışı olarak geri itiyor” sözünü kullandı.
Afgan göçmenler yaşadıklarını anlattı
Rapor 25 Eylül ile 11 Ekim tarihleri ortasında 6 Afgan vatandaşı ile yapılan mülakatlara dayanarak hazırlandı. Bunlardan beşinin İran’a iade edilmemek için Türkiye’de kayıtsız olarak ikamet ettiği belirtiliyor. Tümünün Taliban’ın başşehir Kabil’i ele geçirmesinin çabucak öncesinde ya da sonrasında ülkeden kaçtığı kaydediliyor. Pakistan ile İran üzerinden gelen sığınmacılar, İranlı kaçakçıların kendilerini gece yarısı Türkiye ile dağlık hudut bölgesine getirdiğini ve karşı tarafa koşmalarını söylediklerini anlatıyor. “Türk askerlerinin ateş açtığını” söyleyen sığınmacılardan ikisi askerlerin kendilerini “vahşice dövdüğünü” belirtti.
Altı Afgandan yalnızca biri birinci denemesinde Türkiye’de kalmayı başarırken biri bir sefer dördü ise tam üç kere Türk askerleri tarafından İran’a geri gönderildiğini aktardı.
Afgan sığınmacılar “üzerlerindeki eşyaların da askerlerce yok edildiğini” söyledi. Bir Afgan bayan “Bizi yakaladıklarında telefonlarımıza, paramıza, yiyeceğimize ve neyimiz varsa el kondu ve eşyalarımızı ateşte yaktılar” dedi. Bayan sığınmacı “Sanıyorum bunu sonu bir defa daha geçmememiz gerektiği tarafında bir ileti vermek için yaptılar” dedi.
Bir öteki Afgan sığınmacı da “İkinci sefer Türkiye’ye geçtiğimde Türk askerlerinin benimle birlikte geçenleri kan revan içinde kalıncaya ve başlarında büyük yaralar oluşuncaya dek dövdüğünü gördüm. Beni tüfek dipçikleri ve sopalarla 20 dakika dövdüler, kan revan içinde bıraktılar” dedi.
Geri itme hukuka karşıt
Şahısların iltica başvurusu değerlendirilmeden hudut dışı edilmesi yani geri itme, memleketler arası hukuka nazaran yasadışı sayılıyor.
İnsan Hakları İzleme Örgütü Avrupa Birliği’nden Türkiye’yi Afgan sığınmacılar için inançlı ülke statüsünden çıkarmasını ve Afgan vatandaşlarının Türkiye’ye hudut dışı edilmemesini talep etti. Kuruluş ayrıyeten Cumartesi günü İstanbul’a bir ziyaret düzenleyecek olan Almanya Başbakanı Angela Merkel’den temaslarında geri itmeler konusunu gündeme getirmesini istedi.