Gelecek Partisi Genel Lideri Ahmet Davutoğlu, “Sayın Erdoğan ve Sayın Bahçeli hala otoriter bir sistemi tercih ettikleri için özgürlükçü bir modele evet diyeceklerini zannetmiyorum. Ellerindeki güçleri bırakmak istemiyorlar ancak şayet fikir değiştirirlerse olağan ki yanlışsız yapıyorsunuz konuşalım deriz. Kimse galibiyet ya da seçim hezimeti beklentisi ile Türkiye’nin önünü tıkamamalı” fikrini lisana getirdi.
Davutoğlu, HaberTürk gazetesi müellifi Nagehan Alçı’nın sorularını yanıtladı. Davutoğlu, ittifak tartışmaları için erken olduğunun altını çizdi. “Yeniden tahlil süreci olmalı mı?” sorusuna “Evet” karşılığı veren Davutoğlu, sürecin farklı tanımlanması gerektiğini belirtti. Dokunulmazlıkların kaldırılmasına ait olarak ise, “Dokunulmazlıkların kaldırılmasının önünü açarak hakikat yaptım, aksi kaçmak olurdu” yorumunu yaptı.
Davutoğlu sorulara şu karşılıkları verdi:
“Diyalog, ülke sıkıntıları manasında tüm siyasi partiler üzere HDP ile de konuştuk”
– Kürt sorununun tahlili ile ilgili özgürlükçü bir telaffuzunuz var. Serok Ahmet hitabını sahipleniyorsunuz, ana lisanda eğitimden bahsediyorsunuz… Ancak HDP’ye dair ezber bozan bir çıkış yapmıyorsunuz. Yapmayı düşünüyor müsünüz? Tahlil sürecinde Erdoğan nasıl risk alıp kendi tabanını ikna ederek yol aldıysa siz de HDP’ye yönelik muhalefetin tutuk halinin dışına çıkmayı göze alır mısınız?
Ben diyalog ve ülke sorunlarını konuşma manasında hiçbir hudut tanımam. HDP de bundan muaf değil. HDP ile de görüşürüm. Hakikaten kapatma davası açıldığı gün Mithat Sancar’la görüşmem vardı. Kimi arkadaşlar “O randevuyu ertelesek mi” dediler. “Yok” dedim. Bugün konuşmak lazım. Siyasi partilerin birbirleriyle konuşması sıkıntıların tahlilinde bir prosedürdür. Hiçbir partiye kapımız kapalı değil. Diyalog, ülke sıkıntıları manasında tüm siyasi partiler üzere HDP ile de konuştuk, görüştük. Görüşmeye de devam ederiz. Geçmişte onlarla siyasi uğraş yapmış olmamız, bugün çok farklı düşünüyor olmamız konuşmamıza mahzur değil.
“Şu anda ittifak konusunda rastgele bir angajman bizim için erken”
Gelelim ittiifak problemine. Başka partilerle ilgili de birebir şeyi söylüyorum. Şu anda ittifak konusunda rastgele bir angajman bizim için erken, bunlar seçim ortamında konuşulmalı. Millet İttifakı’nın kendi iç ilgileri bağlamında da onların karar vereceği mevzu lakin ben o güne kadar siyasi tablonun çok değişeceğine inanıyorum.
“Türkiye’de legal hudutlar içinde siyaset yapan herkesle görüşürüz”
– Ancak Yeterli Parti üzere “HDP kırmızı çizgimizdir” demiyorsunuz değil mi?
Hayır görüşüyoruz. Türkiye’de legal sonlar içinde siyaset yapan herkesle görüşürüz. Olağan herkesin teröre, şiddete tavır alması bekleriz fakat Türkiye’de siyasi partiler ortasındaki diyaloğun her vakit sürmesi gerektiğine daima inandım, en sıkıntı kaidelerde dahi. Şu an bana en ağır ithamlarda bulunanlar olmak üzere herkesle görüşürüm.
“MHP’li kitlelerin bir süre sonra bu fakirleşmeden gelen yansılar nedeniyle AK Parti’den ayrılma isteğine gireceklerini sanıyorum”
– “Seçimlere kadar siyasi görünümün çok değişeceğine inanıyorum” dediniz. Ne kast ettiniz?
Bu kış içinde ekonomik tablo bu türlü giderken, enflasyon bu kadar yüksekken, herkes feryat ederken bir süre sonra “Bu tablonun sorumlusu kim?” sorusu daha çok gündeme gelecek. Kim olduğu belirli. Sayın Cumhurbaşkanı “Ekonominin sorumlusu benim” diyor aslında. Ancak beşerler iktidar deyince Erdoğan ve Bahçeli’yi ve MHP’yi bir arada görüyor hatta buna Vatan Partisi ve Perinçek’i de ekliyorlar. Ben MHP’li kitlelerin bir süre sonra bu fakirleşmeden gelen yansılar nedeniyle AK Parti’den ayrılma isteğine gireceklerini sanıyorum.
“Seçim yasasının yapılamaması anlaşamadıklarının bir işareti”
– Cumhur İttifakı sık sık birlikte yol yürümeye kararlı olduğu açıklaması yapıyor ancak diyelim ki dediğiniz gerçekleşti. Sizce tekrar de 2023’te bu sistemle seçime gidilir mi?
Öteki bir sistemle gidilemez aslında. Bakın daha ağustosta “Seçim yasası ekimde sunulacak” dendi, ekimin ortasını bulduk daha yok bir şey. Zira anlaşamıyorlar zira ikisinin de kazan-kazan olacağı bir formül bulamıyorlar. Birinin kazandığı yerde oburu kaybediyor. Seçim yasasının yapılamaması anlaşamadıklarının bir işareti.
“İktidar fikir değiştirirse ‘Konuşalım’ deriz”
– Daha önümüzde 1,5 sene var. Bu kadar gergin bir ortamda seçime gitmek yerine muhalefet seçim öncesi iktidarı sistem değişikliğine ikna etmeye ağırlaşsa daha akılcı olmaz mı?
Aslında ikna olurlarsa sistem doğal ki değişir. Biz alışılmış ki bunu kabul ederiz. Biliyorsunuz ben onları ikna etmek için bir yıl evvel randevu istedim lakin bakın bir yıl kaybettik. Daha çok kaybetmemek için gelsinler sistem değişikliğini birlikte yapalım.
– Siz bu türlü diyorsunuz ancak ben muhalefetin geri kalanında ekseriyetle “Biz geliyoruz, evvel iktidar olalım, sonra sistemi değiştiririz, kâfi ki Erdoğan gitsin” havası. Sizce de öncelikli gaye mevcut iktidarın değişmesi mi yoksa bir sistem değişikliği mi?
Tüm partilerin işbirliği ile tam manasıyla özgürlükçü bir sisteme geçilecekse buna kimse itiraz etmez. Fakat Sayın Erdoğan ve Sayın Bahçeli hala otoriter bir sistemi tercih ettikleri için özgürlükçü bir modele evet diyeceklerini zannetmiyorum. Ellerindeki güçleri bırakmak istemiyorlar ancak şayet fikir değiştirirlerse natürel ki yanlışsız yapıyorsunuz konuşalım deriz. Kimse galibiyet ya da seçim hezimeti beklentisi ile Türkiye’nin önünü tıkamamalı…
– Tahlil süreci çok mert ve değerli bir süreçti lakin maalesef sonu âlâ bitmedi. Kamu sistemi zafiyeti oluştu. Ancak özünde bence çok kıymetli bir teşebbüstü. Başarılı olsa Türkiye bugün apayrı bir yerde olabilirdi. İktidara gelirseniz tekrar bu türlü bir süreç başlatmayı hedefliyor musunuz?
Bugünkü toplantının maksadı budur (Van’daki Kürt sorunu çalıştayını kast ediyor-na) Daha evvel de demokratik açılım deniyordu, Kürt açılımı deniyordu. Bu türlü bir sorun varsa toplumun bütün kesitlerinin mutmain olduğu aidiyet şuurunu artıran bir ortamın oluşması için bu meselelerin yine masaya yatırılması lazım fakat geçmiş deneyimlerden istifade ederek. Tahlil süreci şayet o periyot birilerinin algıladığı üzere kamu nizamının zafiyetine yol açan bir süreçse natürel o denli bir şey olmamalı. O yüzden tahlil süreci kavramını kullanmıyorum ben artık zira o o denli yahut bu türlü kriminalize edildi ve bunda da örgütün de süreci istismar ederek kamu tertibini bozma gayretinin büyük rolü var. Ben ona karşı çok gayret ettim.
“Yeni bir anlayışla yeni süreç”
-Sizce tahlil süreci yerine ne demek lazım?
Yeni bir anlayış, yeni bir perspektif, yeni bir zihniyet ile yapmak lazım. Cumhuriyetin 100. Yılı ile temaslı bir ifadelendirme de olabilir. Mesela ‘Cumhuriyetimizin 100. Yılında Demokratik Geleceğimizin İnşası’. Yalnızca Kürt değil, Alevi probleminin, laiklik sıkıntısının çözüleceği bir iklim oluşturmak lazım.
– Sizce iktidar değişirse bu türlü bir iklim oluşur mu? Yeni bir tahlil sürecine- ismi ne olursa olsun- CHP’yi, Yeterli Parti’yi ikna edebilir misiniz? Ben hiç sanmıyorum açıkçası…
Biz özgürlükçü demokrat bir partiyiz. Bunu bilhassa yazmanızı istiyorum. Biz özgürlükçü demokratız. Bu perspektifle ben bütün sorunların aşılabileceği kanaatindeyim. Değerli olan toplumsal tabanının ikna olması. CHP bilhassa başörtüsü konusunda eski takındığı tavrı takınıyor mu? Hayır, zira biliyor ki toplumsal talep başörtüsü özgürlüğü tarafında.
Eminim Uygun Parti’de de tüm bu mevzular tartışılacaktır onlar ismine bir şey söylemeyeyim fakat emin olduğum bir şey var. Hepimiz sonlarımızı öğrendik. Her siyasi ideoloji. Türkiye’de Türk milliyetçiliği yapanlar ülkenin birlik ve bütünlüğünün yalnızca güvenlikçi siyasetlerle sağlanamayacağını deneyimlerle gördüler. Öbür tarafta Kürt milliyetçiliği çizgisinde şiddet ve terörle operasyon yaparak sonuç almanın imkansızlığını gördü bir kesim. Natürel bütün Türkler ve bütün Kürtlerden bahsetmiyorum.
“Marjinal kümeler hariç hiçbir Kürt’ün Türkiye’yi bölmek istediğini düşünmüyorum”
Muhafazakâr kesim yalnızca dini ve manevi kıymetlere atıf yapılarak adil bir sistem kurulamayacağını, bunun bir uygulama sorunu olduğunu gördü ve telaşlı. Laik kesim de 28 Şubat laikliğinin laiklik anlayışını jakobenleştirdiğini ve laiklikten kopardığını gördü. Onun için ben özgürlükçü laiklik diyorum. Türkiye’de marjinal kümeler hariç hiçbir Kürdün Türkiye’yi bölmeye dair bir niyet içinde olduğu kanaatinde değilim.
“Çözüm için muhatap legal aktörler olmalı”
– Bu süreçte muhatap kim olmalı? Barış için yine PKK’yı muhatap alır mısınız?
Geçmiş tecrübelerden aldığımız ders şu: Bir örgütü muhatap alarak yürüteceğiniz eforlarda önemli bir Kürt nüfus bunun dışında üzere algılanıyor. Türkiye’de Kürt probleminin tahlilinde muhatap tüm vatandaşlarımızdır. Türklerin korkularını gideren, Kürtlerin taleplerini yerine getiren bir tahlil olmalı. Bunun için sivil toplum kuruluşları, kanat başkanları ve halkla görüşerek yol almak gerek. Bu toplantıyı bunun için yapıyoruz. Legal aktörlerle görüşerek bunu yapmak lazım.
– O vakit tanım ettiğiniz süreçte PKK ile masaya oturmayız diyorsunuz?
Yalnızca örgütle masaya oturmanın nelere yol açtığı görüldü.
“Dokunulmazlıkların kaldırılması bütün partilerin talebiydi”
– Gönül kazanmaktan bahsetmişken… Kürt vatandaşların değerli bir kısmı bugün HDP seçmeni. O kitlenin bir kısmında 7 Haziran – 1 Kasım 2015 sürecine dair size yönelik kırgınlık hala var. Bir uygun niyet göstergesi olarak Muharrem İnce’nin cumhurbaşkanlığı seçimi sürecinde yaptığı üzere Demirtaş’ı cezaevinde ziyaret etmeyi düşünür müsünüz?
Ben bu bahiste ilkesel tavrımı sergiledim. Ayhan Bilgen tutuklandığında eşini de aradım ilkesel halimi da koydum, Ayhan Bilgen çıkınca da kendisiyle görüştüm. Selahattin Demirtaş’ın eşine yönelik taarruzlar olduğunda da arayıp bayan onuru ismine yanınızdayım dedim. Bu manada bir çekincem yok fakat Türkiye’de siyasi süreçlerin de salt bu tip çıkışlar üzerinden yürümesini de gerçek bulmuyorum.
– Dokunulmazlığın kaldırılmasına onay veren bir Başbakan olmaktan ötürü bugün bir pişmanlık duyuyor musunuz?
Hayır dokunulmazlıkların kaldırılması o gün bütün partilerin talebiydi. Biz o vakit madem talep ediyorsunuz kaldıralım dedik. Aksini yapsak kaçtığımız düşünülürdü. Hakikat olması gereken neyse onu yaptım. Lakin Selahattin Demirtaş benim periyotta tutuklanmadı. Benden çok sonra tutuland
– Ancak sonrasında sizi bundan sorumlu tutan ağır açıklamalarda bulundu Demirtaş…
Bulunur, politikler birbirleri hakkında ağır ithamlarda bulunabilirler. Ancak herkes bilir ki ben terörle gayrette demokratik devlet kuralları çerçevesinde davranmaya ehemmiyet verdim. Tahlil sürecine takviye verirken Türkiye’de silahlı kümelerin silahsızlandırılması, bir daha şehit cenazesi gelmemesi, bu bölgenin genç çocuklarının dağlarda heba olmaması için o devir yanlışsız yaptığıma inanıyorum. Tahlil sürecini muvaffakiyete ulaştırmak için yaptığım çalışmaların da gerçek olduğuna inanıyorum. Tahlil sürecini istismar ederek, işadamlarını haraca bağlayıp yollara bariyerler kurarak kamu nizamının yok sayıldığı o periyotta de direkt iki polisimizin şehit edilmesi dahil olmak üzere yaşananlardan sonra terörle çabayı başlatarak yanlışsız yaptım.