Çukurova Üniversitesi (ÇÜ) Su Eserleri Fakültesi Öğretim üyesi Prof. Dr. Fatma Çevik, Türkiye’nin su varlığına nazaran yapılan sınıflandırılmada “su azlığına sahip” ülkeler ortasında yer aldığını tabir ederek, “2040 varsayımlarında ülkemiz ‘oldukça yüksek su sıkıntısı’ içinde olacak ülkeler ortasında yer alacak” dedi.
Prof. Dr. Çevik, her geçen gün artan nüfus, kentleşme ve değişen hayat standartlarıyla birlikte suya olan talebin daha da arttığını söyledi. Dünya haritasına bakıldığında görülen maviliklerin yalnızca yüzde 2.4’ünün tatlı su olduğuna dikkat çeken Prof. Dr. Çevik, “Bu suyun ise yüzde 87’si buz ve kar, yüzde 13’si su formundadır. Yüzde 13 sıvı suyun ise yüzde 95’i yeraltı suyu, yüzde 3’ü göl, ırmak, dere üzere yüzey suyu, yüzde 2’si toprak nemidir. Çarçabuk ulaşılabilir tatlı suyun toplam içindeki yeri yüzde 0.3 civarındadır. Doğal Hayatı Müdafaa Vakfı’nın Türkiye’nin Su Riskleri raporunda yer alan ‘Yerküre üzerindeki suyun tamamı 5 litrelik bir şişeye konacak olsa, biz insanların erişebileceği tatlı su ölçüsü, sadece 1 yemek kaşığına denk gelir’ sözü, dünyada kullanılabilir su kaynaklarının ne kadar kıt olduğunu ve suyun insanlık için en kıymetli maden olduğunu ortaya koymaktadır” dedi.
“Su azlığına sahip ülkeler arasındayız”
Prof. Dr. Çevik, şunları kaydetti:
“2040 iddialarında ülkemiz “oldukça yüksek su sıkıntısı” içinde olacak ülkeler ortasında yer alacak. Su kullanımı yalnızca su olarak kullandığımız tarafı değildir aslında. Kullandığımız her eser için bize ulaşıncaya kadarki kademesinde su kullanımı vardır. Son devirlerde sıkça duymaya başladığımız, bir mal yahut hizmet üretmek için gerekli tatlı su ölçüsünün tüm tedarik zinciri içindeki ölçümünü tabir eden ‘su ayak izi’, biz insanoğlu için çok kıymetli bir kavramdır. Su İdaresi Genel Müdürlüğü ve WWF’in yaptığı çalışmaya nazaran, ülkemizde kesimler ele alındığında yüzde 89’u tarımın su ayak izidir. Tarımda da bitkisel üretimin yüzde 80’i yeşil sudur. Yani ülkemizde besine ulaşım ve ülkemiz iktisadı için yağış değerlidir ve iklim değişiminden epey fazla etkileneceğiz.”
“Alışkanlıklarımızı gözden geçirmeliyiz”
Tüketim alışkanlıklarımıza bakıldığında ise su kullanımımızın epey fazla olduğunu söyleyen Prof. Dr. Çevik, “Eserlerin su ayak izine bakarak bunu daha düzgün tabir edebiliriz. Örneğin, 1 kilogram pamuklu kumaş elde edilmesi için 11 bin litre, 250 gramlık bir tişört için 2 bin 700 litre suya muhtaçlık vardır. Gardırobumuzu düşündüğümüzde kişisel su kullanımımızın ne kadar ağır olduğunu görürüz. Mutfağımızdan örnek verecek olursak; ortalama olarak 150 gramlık bir elma için 125, 1 kilo domates için 200, 1 kilo patates için 290, 1 kilo kabak için 350 litre suya muhtaçlık vardır. Birebir durum hayvansal besinler için de geçerli. Ortalama olarak 1 kilo dana eti için 15 bin 400, 1 kilo tavuk eti için 4 bin 300, 1 litre süt için bin 20 litre suya gereksinim var. En fazla kullandığımız ekmeğin 1 dilimi için 40 litre, 1 adet A4 kağıt için 10 litre su kullanıldığını düşündüğümüzde biz insanoğlunun tüketim alışkanlıklarını tekrar gözden geçirmesi gerektiği ortaya çıkmaktadır” diye konuştu.
Evsel su kullanımı üzerine yapılan bir araştırmada en fazla su kullanımının yüzde 26.8 ile tuvaletlerde olduğunu belirten Prof. Dr. Çevik, bunu yüzde 21.7 ile çamaşır yıkama ve yüzde 16.7 ile duş almanın takip ettiğini söyledi. Prof. Dr. Çevik, “Tuvalet paklığında kullanılan rezervuarlardaki suyun içme suyu olması ayrıyeten düşündürücüdür. Bir damla suyun bir dünya hayat olduğunu unutmamalıyız” dedi.
