II. Dünya Savaşı’nı en son lisede irdelesek de yaşamımız boyunca o dönemle ilgili birçok efsane kulağımıza çalınmıştır. İşte savaş hakkında bilmediğiniz, ya da yanlış bildiğiniz 20 bilgi ve doğruları:
1. Efsane: Soykırım neticesinde toplam 6 milyon Yahudi hayatını kaybetmiştir.
2. Efsane: Amerikan güçleri, ülkesi için canını vermeye hazır gönüllülerden oluşuyordu.
Gerçekte Amerikan ordusunun 3’te 2’sini devlet tarafından göreve getirilmiş askerler oluşturuyordu. Geriye kalan askerler gönüllüydü ancak durumu yukarıda geçen cümleyle ifade etmek biraz abartılı bir anlama işaret ediyordu.
3. Efsane: Sivil ölümlerinde en büyük kaybı Avrupalı Yahudiler yaşamıştır.
Savaşta Avrupalı Yahudilerin verdiği kayıp çok büyük olduysa da, Sovyetler Birliği’nde yaşamını yitiren sivillerin sayısı 13 milyon, Japonlar tarafından öldürülen Çinlilerin sayısı ise 14 milyon civarındaydı.
4. Efsane: Savaş boyunca kullanılmış en tehlikeli bombalar Hiroşima ve Nagazaki’ye atılanlardır.
Söz konusu iki bombanın sebep olduğu âni ölümlerin bilançosu 80,000 ve 70,000 ölüme işaret ediyordu. Öte yandan 9 Mart 1945’te Japonya’nın başkenti Tokyo’ya atılan, toplamda 1,665 ton ağırlığındaki bombalar 100,000 kişinin ölümüne ve milyonlarca insanın yaralanmasına sebep olmuştur.
5. Efsane: Mihver Orduları hiçbir zaman Amerikan toprağına ayak basmamıştır.
Gerçekte 1942-1945 yılları arasında Mihver Orduları’na mensup 400,000 asker ABD’ye ayak basmıştır; ancak bunların tümü savaş tutsaklarıdır.
6. Efsane: Savaş suçu işlemiş tek grup Nazilerdir.
İtilaf Devletleri ve Japonya’nın da kayıtlara geçmiş pek çok savaş suçu bulunmaktadır. Japonlar genellikle 250,000 sivil üzerinde yürüttükleri tıbbi deneylerle gündeme gelirken, Amerikan askerlerinin de toplamda 24,000 kadına tecavüz ettikleri bilinmektedir.
7. Efsane: Günü kurtaran ABD olmuştur.
II. Dünya Savaşı sona erip Soğuk Savaş dönemi başladığında, Amerika ve savaşta onun yanında olan devletler savaşın tarihini yazarken yeni düşmanlarını onurlandırmak istemedikleri için başarıyı kendi üstlerine almışlardır; ancak aslında savaşta başarılı olan ülke Sovyetler Birliği’dir.
8. Efsane: Atom bombaları Japonların teslim olmasına sebep olmuştur.
Japonya’ya atılan iki atom bombasının öncesinde 66 Japon kenti Amerikalılar tarafından bombalanmıştır; bu açıdan bakıldığında Japonların ölen insanlarla ilgili bir derdi olmadığı görülmektedir. Öte yandan Amerika’nın ikinci atom bombasını attığı gün aynı zamanda ülkeyi Sovyetler işgal etmiştir. Savaşacak yeterli askeri kalmayan Japonya bu sebeple teslim olmuştur.
9. Efsane: Aslında tam olarak bir “Dünya Savaşı” değildir.
Savaşı domine eden güçlerin ABD, Sovyetler Birliği, Birleşik Krallık, Fransa, Almanya, İtalya ve Japonya olduğu bir gerçektir; ancak savaş zamanla gerçekten de bir dünya savaşına dönüşmüştür ve bu durumda yalnızca birkaç dünya ülkesi bunun dışında kalmıştır.
10. Efsane: D-Day’i Amerika organize etmiştir.
Evet, operasyonların başkumandanı Dwight D. Eisenhower Amerikalı’dır. Ancak o dönemde yaverlerinin tümü İngiliz’di ve savaşta görev alan çoğu uçak, gemi ve asker İngilizlere aitti.
11. Efsane: II. Dünya Savaşı tek bir savaştır.
Tüm dünyanın Nazilere karşı verdiği bir savaş olarak görülen II. Dünya Savaşı, aslında yıllardır dünyanın pek çok noktasında yaşanan politik krizlerin ve anlaşmazlıkların yol açtığı bir savaştır. Bunlar arasında Japonya’nın Çin’i, İtalya’nın Afrika’yı istila etmesi; Rusya ve Japonya arasında yaşanan sınır anlaşmazlıkları, Avrupa’da komünistler ve komünizm karşıtları arasında süregelen çatışmalar bulunmaktadır.
12. Efsane: Pearl Harbor, sinsice yapılmış bir saldırıdır.
Bu konudaki kanıtlar belirsiz olsa da, Japonya’nın saldırıyı herhangi bir savaş ilanı olmaksızın gerçekleştirdiği doğrudur. Ancak buna sürpriz demek o kadar da doğru değildir. Bu saldırı, ABD ve Japonya arasındaki gerilimin yıllardır sürmekte olduğu ve Amerika’nın resmi olarak savaş planları yaptığı bir zamanda gerçekleşmiştir.
13. Efsane: Savaş, 1939 yılında başlamıştır.
Çoğu kaynağa göre II. Dünya Savaşı, Nazilerin Polonya’yı işgal ettiği 1 Eylül 1939 tarihinde başlamıştır. Ancak kimi tarihçiler savaşın başlangıcı olarak 1939 yılı Mayıs ayında yaşanan Sovyet-Japonya çatışmasını, kimileri 1937 yılında başlayan Çin-Japon Savaşı’nı, kimileri ise 1935 yılında İtalya’nın Habeşistan’ı istila etmesini göstermektedir.
14. Efsane: II. Dünya Savaşı tamamen makinelerle gerçekleştirilmiş ilk savaştır.
Evet, II. Dünya Savaşı’nın makinelerle gerçekleştirildiği söylenebilir; ancak bu, olaya tek taraflı bakmak anlamına gelir. Hep uçakları ve tanklarıyla hatırladığımız bu savaşın hatırlanmayan yardımcıları vardır: Atlar. Savaş boyunca Sovyetler 3.1 milyon, Almanya ise 2.75 milyon at kullanmıştır ve bu sayılar kullanılan mekanik araçların sayısından çok daha fazladır.
15. Efsane: ABD, Pearl Harbor’a kadar savaşın dışında kalmayı seçmiştir.
ABD gerçekten de Pearl Harbor öncesinde savaş ilan etmemiş ve asker göndermemiştir ancak bu, o ana kadar savaşın dışında kaldıkları anlamına gelmemektedir. Çünkü Amerika Pearl Harbor’dan 6 ay kadar önce İtilaf Devletleri’ne bugünkü parayla 659 milyar dolar değerinde savaş malzemesi göndermiştir.
16. Efsane: Savaş sonrasında Naziler usulüne uygun olarak cezalandırılmıştır.
Çoğu insanın gözünden kaçmıştır ancak, savaş sonrasında soykırımda rol oynayan 9,000 Nazi adaletten kaçarak Güney Amerika’ya yerleşmiştir. Savaş sonrası yargılanan Nazilerin sayısı ise 6,495’tir. Yani suçluların yarısından fazlası elini kolunu sallayarak dolaşmaya devam etmiştir.
17. Efsane: Fransız direnişçiler savaşta büyük rol oynamıştır.
Bugün Fransız halkının yalnızca %2’lik bir kısmının direnişe dahil olduğu bilinmektedir. Bu hikaye zamanla büyütülmüş olsa da, ne Fransız direnişçilerin sayısı fazladır ne de bu direnişçiler savaşın gidişatını ve sonucunu değiştirebilmişlerdir.
18. Efsane: Polonya’nın at sırtındaki askerleri Alman tanklarına saldırmak aptallığını göstermişlerdir.
II. Dünya Savaşı’nın başlama tarihi olarak gösterilen saldırılarda Almanlar gerçekten de Polonyalıları bozguna uğratmıştır; ancak Alman tanklarının bölgeye gelmesi bu bozgunun ardından gerçekleşmiştir. Bu hikaye Polonyalıları aptal gibi gösterdiği için Almanların sevdiği ve korumayı sürdürdüğü bir hikayedir.
19. Efsane: Fransız ordusu zayıf olduğu için kaybetmiştir.
Almanların 1940 yılında Fransa’yı yalnızca 6 haftada fethetmesinin sebebi Fransızların zayıf olması değil, Almanya’nın kullandığı yeni savaş taktiğine hazır olmamalarıdır.
20. Efsane: Winston Churchill, tüm dünyada saygı uyandıran bir savaş dönemi kahramanıdır.
Madem Churchill savaş sırasında büyük kahramanlıklar yapmış bir liderdi, niçin 1945 yılında yapılan seçimlerde partisi büyük bir hezimete uğradı? O tarihe kadar Churchill’in yürüttüğü politikaların ülke insanına refah sağlamamış olması bir yana, bu hezimetin Churchill’in savaş yanlısı zihniyetiyle de büyük ilişkisi vardır.