Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) bilgilerine nazaran, küçük ve orta büyüklükteki işletmeler (KOBİ) 2020 yılında toplam teşebbüs sayısının yüzde 99,8’ine ulaştı. KOBİ’ler istihdamın yüzde 72’sini, işçi maliyetinin yüzde 49,2’sini, cironun yüzde 49,4’ünü, üretim bedelinin yüzde 42,7’sini ve faktör maliyetiyle katma pahanın yüzde 41,3’ünü oluşturdu.
TÜİK, 2020 yılına ait KOBİ istatistiklerini açıkladı. Buna nazaran, KOBİ’ler en fazla ticaret bölümünde faaliyet gösterdi. Ekonomik faaliyetlerin istatistiki sınıflamasına nazaran 2020 yılında KOBİ’lerin; yüzde 36,6’sı toptan ve perakende ticaret, motorlu kara taşıtlarının ve motosikletlerin tamiri dalında faaliyet gösterirken, yüzde 14,2’si ulaştırma ve depolama bölümünde, yüzde 12,3’ü ise imalat sanayi bölümünde faaliyet gösterdi.
KOBİ istihdamı içerisindeki en yüksek oran ticaret kesiminde
KOBİ istihdamı içerisindeki en yüksek oran ticaret bölümünde oldu. 2020 yılına ait olarak; toptan ve perakende ticaret, motorlu kara taşıtlarının ve motosikletlerin tamiri faaliyetlerindeki KOBİ istihdamının toplam KOBİ istihdamı içerisindeki oranı yüzde 27,5 olurken, işçi maliyeti için bu oran yüzde 24,4, ciroda yüzde 54,7, faktör maliyetiyle katma kıymette yüzde 25,3 ve üretim kıymetinde ise yüzde 15,9 olarak gerçekleşti.
KOBİ teşebbüsleri için 2020 yılında katma bedel 59 bin TL
Orta ölçekli teşebbüslerde çalışan başına katma bedel 2020 yılında 128 bin TL ile en yüksek bedelini aldı. KOBİ teşebbüsleri için 2009 yılında çalışan başına ortalama katma kıymet 15 bin TL iken, 2020 yılında bu paha 59 bin TL oldu. KOBİ kümeleri içerisinde 2009 ve 2020 yılları için en yüksek çalışan başına katma bedel sırasıyla 29 bin TL ve 128 bin TL ile orta ölçekli teşebbüslerde gerçekleşirken, birebir yıllar için bu kıymetler küçük ölçekli teşebbüsler için sırasıyla 19 bin TL ve 70 bin TL, mikro ölçekli teşebbüsler için ise 8 bin TL ve 22 bin TL olarak gerçekleşti.
İmalat sanayindeki 2 bin 442 KOBİ yüksek teknoloji sınıfında üretim yaptı. İmalat sanayindeki KOBİ’ler teknoloji seviyelerine nazaran sınıflandırıldığında, yüzde 56,7’si düşük teknoloji sınıfında üretim yaparken, büyük ölçekli teşebbüslerde bu oran yüzde 47,6 oldu.
Yüzde 57,5 düşük teknoloji sınıfında üretim yaptı
KOBİ büyüklük kümelerine nazaran incelendiğinde; mikro ölçekli teşebbüslerin yüzde 57,5’i düşük teknoloji sınıfında üretim yaparken, yüzde 32,2’si orta-düşük teknoloji, yüzde 9,8’i orta-yüksek teknoloji ve yüzde 0,5’i yüksek teknoloji sınıfında üretim yaptı. Buna karşılık küçük ölçekli teşebbüslerde bu oranlar sırasıyla yüzde 52, yüzde 29,7, yüzde 17,3 ve yüzde 1 iken orta ölçekli teşebbüslerde yüzde 51,9, yüzde 28,2, yüzde 18,3 ve yüzde 1,6 oldu.
KOBİ’ler ihracatın yüzde 36,4’ü ithalatın yüzde 24’ünü gerçekleştirdi
2020 yılına ait toplam ihracatın yüzde 36,4’ünü, ithalatın ise yüzde 24’ünü KOBİ’ler gerçekleştirdi. 2020 yılı toplam ihracatta, mikro ölçekli teşebbüslerin hissesi yüzde 3,5 iken, küçük ölçekli teşebbüslerin hissesi yüzde 13,5, orta ölçekli teşebbüslerin hissesi ise yüzde 19,4 oldu. Büyük ölçekli teşebbüslerin hissesi ise yüzde 63,6 olarak gerçekleşti. Teşebbüslerin ana faaliyetine nazaran, KOBİ’lerin ihracatının yüzde 58,7’si ticaret kesiminde, yüzde 36,6’sı ise sanayi bölümünde faaliyet gösteren teşebbüsler tarafından yapıldı.
İthalatın yüzde 66,8’i ticaret bölümünde gerçekleşti
KOBİ’lerin ithalattaki hissesi yüzde 24 oldu. 2020 yılı toplam ithalatında; mikro ölçekli teşebbüslerin hissesi yüzde 1,5, küçük ölçekli teşebbüslerin hissesi yüzde 6,4, orta ölçekli teşebbüslerin hissesi ise yüzde 16,2 oldu. Büyük ölçekli teşebbüslerin hissesi ise yüzde 75,9 olarak gerçekleşti. Teşebbüsün ana faaliyetine nazaran, KOBİ’lerin ithalatının yüzde 66,8’i ticaret dalında, yüzde 26’sı ise sanayi bölümünde faaliyet gösteren teşebbüsler tarafından gerçekleştirildi.
2020’de ihracat kıymeti 61 milyar dolara yükseldi
KOBİ’lerin 2013 yılında 57 milyar dolar olan ihracat kıymeti 2020 yılında 61 milyar dolara yükseldi. İthalatta ise 2013 yılında 48 milyar dolar olan bedel, 2020 yılında 49 milyar dolara yükseldi. KOBİ’lerin toplam ihracatının yüzde 47,8’i Avrupa ülkelerine yapıldı. KOBİ’ler tarafından 2020 yılında yapılan ihracatın yüzde 47,8’ini Avrupa ülkelerine, yüzde 34,3’ü Asya ülkelerine gerçekleştirildi. KOBİ’ler ithalatının yüzde 49,6’sını Asya ülkelerinden, yüzde 40,2’sini Avrupa ülkelerinden yaptı.
KOBİ’lerin ihracatının yüzde 91,4’unu imalat sanayi eserleri oluşturdu. KOBİ’lerin 2020 yılı ihracatında giysi eşyası kesiminin hissesi yüzde 13,9, dokuma eserlerinin hissesi yüzde 10,1 ve öteki yerde sınıflandırılmamış makine ve ekipmanların hissesi yüzde 10 oldu. KOBİ’lerin 2020 yılı ithalatında ise öne çıkan eserler, yüzde 33,6 ile ana metaller, yüzde 12,4 ile kimyasallar ve kimyasal eserler, yüzde 12 ile diğer yerde sınıflandırılmamış makine ve ekipmanlar ve yüzde 5,3 ile bilgisayarlar ile elektronik ve optik eserler oldu.
KOBİ’lerin 332 patenti tescil edildi. 2020 yılında KOBİ’lerin toplam patent müracaat sayısı bin 563 olurken, birebir yıl 332 patent tescil edildi. KOBİ ölçeklerinde ise 570 patent başvurusu ve 162 patent tescili ile orta ölçekli teşebbüsler birinci sırada yer aldı.
