Ayşe Sayın
Salı günü TBMM Genel Konseyi’nde kabul edilen Cumhurbaşkanlığı tezkeresi ile Türk Silahlı Kuvvetleri’nin (TSK), Suriye ve Irak’a asker gönderme yetkisi birinci defa 2 yıllık olmak üzere yedinci sefer uzatıldı.
Resmi Gazete’de yayımlanan karar, 30 Ekim 2023 yılına kadar TSK ögelerinin Suriye ve Irak’ta vazife yapabilmesinin yolunu açıyor ve Haziran 2023 seçimlerine kadar TBMM’den yeni bir yetki istenmesine gerek kalmıyor.
AKP, MHP ve DÜZGÜN Parti oylarıyla kabul edilen tezkereye, HDP’nin yanı sıra, CHP de birinci sefer “hayır” oyu kullandı.
CHP sözcüleri iktidarı, tezkerenin 2 yıl uzatılmasıyla 2023 seçimleri ile yenilenecek TBMM’nin “iradesine ipotek koymakla” eleştiriyor.
CHP ayrıyeten, Suriye’ye yönelik bir operasyonun münasebet gösterilerek, iktidarın “seçimleri erteleme” mümkünlüğünü da “hayır” kararına münasebet olarak gösteriyor.
Pekala iktidar kanadı, asker gönderme yetkisinin 2 yıla çıkarılmasını hangi münasebetlere dayandırıyor?
‘Türkiye bölgede varlığını göstermek zorunda’
İktidar partisi kaynakları, mühlet uzatımının 2 yıla çıkarılmasının bir iç siyaset konusu değil, Suriye konusunda bölgede varlık gösteren ülkelere yönelik bir ileti olduğu vurgusu yapıyor.
Tezkere mühletinin 2 yıl olarak belirlenmesi “Türkiye’nin, Suriye sorunu konusunda denklemin içinde yer alma kararlığına” dayandırılıyor:
“Bu tezkereler üzerinden aslında memleketler arası kamuoyuna ve bölgedeki muhataplara ileti veriliyor. Şu an, bölgede karşılıklı çatışma, çekişme ve tıpkı vakitte uzlaşma içinde olduğumuz yapılar var.
“Yakın gelecekte, Türkiye’nin Suriye siyasetinde bir seçim ihtimali nedeniyle zafiyet olduğu izlenimi verecek ve oralarda birilerine mevzi kazandıracak bir talihi vermemek lazım.
“Rusya’nın bölgede son periyotta attığı adımların dikkatle takip edilmesi lazım. Suriye üzerinde birtakım karşıt gelişmelerin ortaya çıkabileceği bir süreçten geçiyoruz. Suriye’de de bir hareketlenme var. Rejim güçleri Tel Rıfat’a yürümeye başladı.
“Bu durumda da Türkiye’nin kendi varlığını rastgele bir masada hakim kılabilme ihtimali yok. Masa diye de bir şey yok. Cenevre Görüşmeleri aslında kadük kaldı. Burada Türkiye varlığını gücüyle göstermek durumunda.”
‘Seçim yapılmaması Türkiye’de vaki değil’
CHP’nin, Suriye’ye yönelik bir operasyon münasebet gösterilerek “seçimlerin ertelenebileceği” telaşı ise iktidar kanadında gerçekçi görülmüyor ve “Türkiye’de operasyon gerekçesiyle seçim ertelemek vaki değildir” karşılığı veriliyor.
Tezkeredeki, “yabancı silahlı kuvvetlerin Türkiye’de bulunması ve bu kuvvetlerin Cumhurbaşkanının belirleyeceği asıllara nazaran kullanılacağına” yönelik tabirler de muhalefet tarafından eleştiriliyor.
AKP ve ittifak ortağı MHP ise bu sözlerin, “tezkere rutini” olduğuna dikkat çekiyor. Tezkereyle cumhurbaşkanına yetki verilmesi ise hükümet sistemi değişikliğine bağlanıyor:
“Yetkinin hükümetten alınıp Cumhurbaşkanı’na verilmesi, Cumhurbaşkanlığı hükümet sistemine ahenk düzenlemesidir. Parlamenter sistemde yürütmenin başındaki kişi o vakit başbakandı ve yetki talebi Bakanlar Heyeti’nden geliyor. Artık ise yürütmenin başı Cumhurbaşkanı, hasebiyle yetki de Cumhurbaşkanlığı tezkeresiyle isteniyor.”
‘Süre değil maliyet önemli’
AKP kaynakları, muhalefetin Suriye-Irak tezkeresiyle ilgili “süre” üzerinden tartışma başlatmasının gerçek bir argüman olmadığını savunurken, Suriye konusunda “katkı-maliyet” yapıldığına dikkat çekiyor:
“Burada bizim önemsediğimiz tezkerenin mühleti değil, Türk askerinin orada bulunmasının maliyeti. Türk askerinin orada bulunmasının maliyeti ile getireceği yarar istikrarı kıymetlidir. Şayet Türkiye’nin bekasına sağlayacağı katkı, maliyetinden yüksekse, orada bulunmanız gerekir. Türkiye orada olmadığında, bizde bombalar patlıyor.”