SUR, DİYARBAKIR (AA) – ” Diyarbakır‘ın kalbi” olarak nitelendirilen 9 bin yıllık Amida Höyük’te yürütülen arkeolojik hafriyatta, 3 farklı katmanda yangın izi tespit edildi.
Hurri-Mitanniler, Urartular, Asurlular, Medler, Persler, Büyük Tigran Krallığı, Romalılar, Sasaniler, Bizanslılar, Emeviler, Abbasiler, Mervaniler, Selçuklular, Artuklular, Eyyubiler, Akkoyunlular, Safeviler ve Osmanlıların da ortalarında yer aldığı birçok medeniyete konut sahipliği yapan Diyarbakır’ın merkez Sur ilçesindeki Amida Höyük’te Kültür ve Turizm Bakanlığının müsaadesiyle, Dicle Üniversitesi Eğitim Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. İrfan Yıldız başkanlığında yürütülen hafriyat çalışmaları devam ediyor.
Höyüğün eteklerinde sürdürülen hafriyatta 3 farklı katmanda yangın izine rastlandı.
“Yanık katmanları milattan evvel 6500 ile 5500 yılları ortasındaki tarihtedir”
Hafriyat Heyeti Lideri Prof. Dr. İrfan Yıldız, AA muhabirine, bu yıl hafriyat çalışmalarının genel olarak höyük ile surlar ortasındaki alanda sürdürüldüğünü söyledi.
Höyüğün eteklerinde devam eden çalışmalarda iki “açma” oluşturduklarını belirten Yıldız, hedeflerinin buralarda rastgele bir kültür katmanının olup olmadığını tespit etmek olduğunu, açmalardan bilhassa ağır bir yanık katmanının geldiğini tespit ettiklerini söyledi.
Şimdiye kadar 3 farklı katmanda yanık katmanının ortaya çıktığını aktaran Yıldız, “Geç Neolitik ve Kalkolitik periyoda ilişkin olan bu katmanlarda kentin 3 sefer yandığını görüyoruz. Bu yanık katmanları milattan evvel 6500 ile 5500 yılları ortasındaki tarihtedir. Günümüzden yaklaşık 8 bin 500 ile 7 bin 500 yıl öncesine ilişkin. Bu katmanlar için şimdilik kestirimi bir tarih veriyoruz.” diye konuştu.
TÜBİTAK tahlil yapacak
Ortaya çıkarılan katmanlardan numunelerin alındığını tabir eden Yıldız, şöyle devam etti:
“Numuneler karbon tahlillerinin yapılması gayesiyle TÜBİTAK’a gönderilecek. TÜBİTAK’taki tahliller çıktıktan sonra o devir kentin hangi tarihlerde yandığı netleşecek. Muhtemelen kenti almaya çalışan düşmanlar kenti aldıktan sonra da ateşe verdiler. Biz bunu tarihin birçok devrinde görüyoruz.”
Amida’nın geçmişte pozisyonu hasebiyle medeniyetlerin daima almak istedikleri bir kent olduğuna dikkati çeken Yıldız, bundan ötürü da birçok kere ataklara maruz kaldığını ve çeşitli vakit dilimlerinde yakıldığını aktardı.
Güney kısmında yapılan hafriyat çalışmalarında da yanık katmanına denk geldiklerini söz eden Yıldız, konuşmasını şöyle sürdürdü:
Halaf kültürüne ilişkin konut mimarisini yansıtan mesken planı ortaya çıktı
Hafriyat çalışmalarında Halaf periyoda ilişkin konut mimarisinin özelliklerini yansıtan bir mesken planının ortaya çıktığını anlatan Yıldız, şu bilgileri verdi:
“Halaf periyoduna ilişkin o günkü mesken mimarisinin özelliklerini yansıtan bir konutun planı ortaya çıktı. Daire planlı konutlara Tholos, onun önündeki dikdörtgen yere da Doromos diyoruz. Olağan bu çıkan Tholos yapısı devrin sivil mimarisine örnek olması açısından değer arz ediyor. Periyodun sivil mimarisi hakkında bize bilgi vermesi bakımından kıymetli. Genel prestijiyle baktığımız vakit milattan evvel 6100 ile 5500 yılları ortasında Halaf periyodu dediğimiz devirde bu çeşit konutların kullanıldığını görüyoruz.”
Hafriyatlarda Amida Höyük’te birebir vakitte çok sayıda Halaf periyodu seramiklerinin bulunduğunu, hasebiyle Halaf kültürünün Amida’da ağır bir formda yaşatıldığını söyleyebileceklerini anlatan Yıldız, Tholos yapının en dikkat çeken özelliğinin planı olduğunu, konutların temelinin taş gereçten, üst kısımlarında kerpiçten yapıldığını kaydetti.
