Sıhhat Bakanı Fahrettin Koca, “Bazı kliniklerde asistan tabiplerin 36 saat çalıştığı durumlar olduğu maalesef gerçektir. Tabip Rümeysa arkadaşımızın kazadan evvel 36 saat çalıştığı halindeki bilgi ise yanlıştır. Arkadaşımız, günlük mesainin akabinde nöbet tutmuş, sabah hastaneden ayrılmıştır. Olay özelinde yanlışsız bilgi budur lakin bu bilgi, bizleri uzun çalışma saatleri gerçeğinden uzak tutmaz.” dedi.
Bakan Koca, görüntü konferans yoluyla düzenlenen Koronavirüs Bilim Heyeti Toplantısı‘nın akabinde yaptığı açıklamada, geçen hafta herkesi derinden etkileyen bir olay yaşandığını belirtti.
Tabip Rümeysa Şen’in bütün zorluklarına karşın mesleğine bağlı, hayatının baharında bir hekim olduğunu söyleyen Koca, Şen’in geçen cumartesi bir trafik kazasında hayatını kaybettiğini hatırlattı.
Kazanın dramatik olduğunu ve herkesi sarstığını vurgulayan Koca, şöyle devam etti:
“Olay, Ankara Kent Hastanesinde vazife yapan bu gencecik tabibin nöbetini tamamlayıp, hastaneden ayrılmasından iki saat kadar sonra, konutuna dönerken meydana geldi. Annesinin şöyle dediğini öğrendik, ‘Kahvaltıyı hazırlamıştım, onu bekliyorduk.’ Bu acıyı bana en derinden hissettiren, anne yüreğinden gelen bu kelam oldu. Rümeysa o kahvaltı sofrasına oturamadı. Hekim Rümeysalar kolay yetişmiyor. Bir tabip, binlerce insan ortasından çıkıyor. Bir doktorun kaybı hepimiz için büyük kayıptır. Böylesine dramatik bir olayın içimizde yol açtığı hisleri sözler ifade edemez. Sevgili Rümeysa’ya Allah’tan rahmet diliyorum. Ailesinin, ablasız bir hayatı hayal bile edemeyen kız kardeşinin, çalışma arkadaşlarının başı sağ olsun. Sıhhat topluluğumuzun başı sağ olsun.”
“Doktor Rümeysa arkadaşımızın kazadan evvel 36 saat çalıştığı biçimindeki bilgi yanlıştır”
Koca, dramatik olaylarda birtakım yanlış bilgilerin, kasıt bile kelam konusu olmadan yanlışsız bilgilermiş üzere yayılmasının olağan olduğunu söz ederek, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Bir noktaya açıklık getirmek, mevzuyu ele almak istiyorum. Birtakım kliniklerde asistan doktorların 36 saat çalıştığı durumlar olduğu maalesef gerçektir. Hekim Rümeysa arkadaşımızın kazadan evvel 36 saat çalıştığı formundaki bilgi ise yanlıştır. Arkadaşımız, günlük mesainin akabinde nöbet tutmuş, sabah hastaneden ayrılmıştır. Olay özelinde gerçek bilgi budur lakin bu bilgi, bizleri uzun çalışma saatleri gerçeğinden uzak tutmaz. Çabucak belirtmek istiyorum ki biz değil 36 saat, 24 saate varan bir çalışma mühletini de insani bulmuyoruz. Sıhhat Bakanı olarak bu netlikte konuşmamın desteğini açıklayacağım.”
“Biyolojik kapasitemizi zorlayacak çalışma mühletleri kabul edilemez”
Uzun mesailerin, ağır nöbetlerin asistan doktorların muzdarip olduğu eski bir sorun olduğuna dikkati çeken Koca, Sıhhat Bakanlığının uygulamayla ilgili yönetmeliğinin tartışmaya yer bırakmayacak kadar açık olduğunu söyledi.
Koca, Tıpta ve Diş Hekimliğinde Uzmanlık Eğitimi Yönetmeliği’nin 11. unsurunda “Uzmanlık öğrencilerinin nöbet uygulaması üç günde birden daha sık olmayacak halde düzenlenir.” sözüne yer verildiğini, Yataklı Tedavi Kurumları İşletme Yönetmeliğinin 41. hususunda ise “Gece nöbeti tutanlara sonraki gün vazife verilmez.” denildiğini aktardı.
Bu unsur ve devamında, başhekimlerin dinlenme mühletleri konusunda ayrıyeten hassas olmaya teşvik edildiğini anlatan Koca, şöyle devam etti:
“Biyolojik kapasitemizi zorlayacak çalışma mühletleri kabul edilemez. Kaldı ki hekimlik lakin dingin bir zihin ve ruh haliyle icra edilebilecek bir meslektir. Ortada en az iki gün olmadan tutulan nöbet, sağlıklı bir uygulama olamaz. Lakin yönetmeliklere uymayan, çeşitli faktörlere dayalı uygulamalara gidilmektedir. Bunlara da değineceğim. 36 saatin, 24 saatin ne demek olduğunu asistan olduğum yıllardan ben de biliyorum. Benim hocalarım da tıpkı halde asistanlık yıllarında 24 saat, 36 saat ter dökmüşlerdi. Vakitle bu uygulamalara meslek disiplinin, hatta hekimlik özverisinin bir tıp eğitimi gözüyle de bakılır olmuş. Muhtaçlıklar, mecburiyetlere yol açmış.
2021 yılındayız. Değişmesi gereken, yapılması gereken çok şey var. Öncelikle adil uygulamanın takipçisi olacağız. Sevindirici bir gelişmeyi yeri gelmişken paylaşmalıyım. Birçok tıp fakültesi, nöbetlerin yönetmeliğe uygun formda düzenlenmesi için harekete geçti. Tıp fakültelerinden bir kısmının resen aldığı bu karar, inanıyorum ki yaygınlık kazanacak. Haftada ve ayda en çok kaç nöbet tutulacağı konusunda karar verici pozisyonda olan başhekimler, hocalarımız, kıdemli uzmanlar tıpkı hassasiyeti gösterecekler.”
“Nöbetler konusunda karar vericileri zorlayan realiteler ve mecburiyetler olduğunu kabul ediyorum”
Bakan Koca, mesleklerinde hocalara ve kıdemlilere hürmetin etik bir kaide olduğunu, zira “tıp kitabı” okuyarak doktor olunmayacağını, hekimliğin usta tabiplerin nezaretinde öğrenildiğini tabir etti.
Bu durumun doğal olarak bir ast üst bağlantısı oluşturduğunu vurgulayan Koca, bu alakanın arkadaşça bir boyut kazanabildiğini deneyimleriyle bildiklerini, çalışma ortamının gerilimini azaltmanın, çalışma müddetlerinde ise gençlerin gücünü biraz da geleceğe saklamanın bu arkadaşça alakaya bağlı olduğunu kaydetti.
Bakan Koca, nöbetler konusunda karar vericileri zorlayan realiteler ve mecburiyetler olduğunu kabul ettiğini, vereceği bilgilerin de bunu kanıtladığını belirterek, şöyle konuştu:
“Türkiye’de toplam tabip sayısı 185 bin 840, toplam hemşire sayısı 232 bin 548’dir. Tabiplerin 101 bin 198’i Sıhhat Bakanlığına bağlı kurumlarda vazifelidir. Toplam doktor sayısını ülke nüfusuna oranladığınızda bir tabibe 457 kişi düşmektedir. 457 sayısı 10 yıl kadar evvel 575’ti. Gelişme ne olursa olsun, bugün bir tabibe 457 kişi düşüyor olması çok ağır bir iş yükü demektir.
Bakanlığım periyodunda, uzman doktor gereksinimini karşılamak emeliyle kıymetli bir adım atılmış, uzmanlık eğitimine başlayan tabip sayısı 7 binden 11 bine çıkarılmıştır. Sayıyı artırmak için nitelikli eğitim kliniklerinin sayısını artırma gayreti içindeyiz. Doktor başına düşen kişi sayısını makul seviyelere indirmemiz, çalışma müddetlerini azaltmamız, mesleğe girecek gençlerin önünü açmamıza da bağlıdır. Aile Hekimliği sisteminin güçlendirilmesi, uygunlaştırma uğraşlarının bir kesimidir.”
“Şiddet başta tabipler olmak üzere sıhhat çalışanlarının hayati problemlerinden biri”
Şiddetin başta tabipler olmak üzere sıhhat çalışanlarının hayati problemlerinden biri olduğuna dikkati çeken Koca, fiziki yahut kelamlı atak dışında kalan kimi faktörlerin şiddetin görünmeyen bileşenleri ortasında yer aldığını da son derece uygun bildiğini söz etti.
Koca, kabul edilemez kimi olaylara karşın, halkın doktorlarına ve tüm sıhhat çalışanlarına öteden beri hürmet duyduğuna inandığını belirterek, şöyle konuştu:
“Arkadaşlarımın da bundan kuşkusu olmamalıdır. Sıhhat çalışanlarına insani olmaktan büsbütün uzak davranışları gösterenler, başka ortamlarda da tıpkı yanlışların içinde olan bireylerdir. Bu şahıslara karşı, yasanın gücüyle birlikte toplumun dayanağına de gereksinimimiz var. Sıhhat çalışanına şiddet uygulayanı dışlamak, toplumun bir fazileti olacaktır.”
“Salgın kaidelerinden uzaklaştıkça, çok taraflı güzelleştirme için sağlam adımlar atacağız”
Bakan Koca, salgın koşullarından uzaklaştıkça, çok istikametli uygunlaştırma için sağlam adımlar atacaklarını bildirerek, şunları kaydetti:
“Sağlık hizmetinden yararlanmanın ahlakını, metodunu, kuralını toplumca konuşacağız. Bu toplum bu ahlakı kendisi üretmiş, yüceltmiştir. Sıhhat çalışanları acil sıkıntılar yanında ekonomik sıkıntıları her ne kadar geri plana atmışsa da bu sıkıntılarla yakından ilgileniyorum. Tabiplerin özlük haklarını güzelleştirme çalışmamızın kısa vakit zarfında sonuçlanması için uğraş ediyorum. Ek ödemenin çalışanlarımız ortasında hakkaniyetli bir halde dağılımını da sağlayacağız. Sabit ek ödemenin maaşa eklenmesini temin edeceğiz.
Atama bekleyen arkadaşlarımız var. Mesleğe adım atmak için sabır göstermenin zorluğunu anlıyorum. Beklentilerini ısrarla gündeme getirmelerini azimlerinin işareti kabul ediyorum. Milletimizin, devletimizin kendilerine gereksinimi var. Atamaların mülakat olmadan puana nazaran yapılmasını sağlayacağız. Lakin unutulmamalı, devlet kararlarını tüm hazırlıklarını tamamlayarak sonuçlandırır. Arkadaşlarımız, atamaların, kuralların hazır olduğu en erken tarihte yapılacağından emin olsunlar.”
“İkinci doz aşı ile üçüncü doz aşı ortasındaki mühletin uzatılması antikor seviyesini düşürüyor”
Bilim Şurası toplantısında ele alınan hususlarda varılan sonuçları da paylaşan Koca, ikinci doz aşı ile üçüncü doz aşı ortasındaki mühletin uzatılmasının antikor seviyesini düşürdüğünü, aşının koruyuculuğunu azalttığını belirtti.
Koca, Bilim Şurası’nın vakti gelen üçüncü doz aşıların aksatılmadan yapılmasını ısrarla önerdiğini vurgulayarak dünkü datalara nazaran, 2 milyon 807 bin 716 kişinin yaptırması gereken üçüncü doz aşısını şimdi yaptırmadığını tabir etti.
“Bilim Konseyimiz anne adaylarımızı aşı olmaya, aşılarını tamamlamaya davet ediyor”
Koca, 2019’a nazaran 2020’de hayatını kaybeden hamile sayısında yaklaşık yüzde 52’lik artış olduğunu aktararak, şöyle devam etti:
“Bu yıl da seyir geçen yıla benzeri sürüyor. Geçen yıla kıyasla yaklaşık yüzde 50 daha fazla anne adayını Kovid-19 sebebiyle kaybettik. Daha evvel yaptığımız davete karşın maalesef hala hamilelerde aşılanma oranı hayli düşük. Kayıplarımızın gerisinde en bariz sorun hamilelerin aşılanma oranının düşük olması. Kovid-19 sebebiyle kaybettiğimiz hamilelerin yüzde 99’u aşısızdır. Bilim Heyetimiz bir sefer daha anne adaylarımızı aşı olmaya ve aşılarını tamamlamaya davet ediyor.”
“Yakında günlük hadise sayılarının düştüğünü de göreceğimizi değerlendirdik”
Bakan Koca, aşının tesirini salgının seyrinde açıkça görülebildiğini belirterek dikkat edildiğinde haftalardır yüksek yeni olay sayıları görüldüğünü lakin evvelki devirlere kıyasla değerli bir fark olduğunu, yeni hadise sayılarının süratli tırmanışlar halinde tepeleri görmediğini belirtti.
Günlük hadise sayılarını gösteren grafiklerin adeta zirvesi kesilmiş bir dağ üzere yatayda seyrettiğini aktaran Koca, şöyle devam etti:
“Belki kıymetli düşüşler şimdi görmedik lakin dramatik ve ani yükselişler de görmüyoruz. İşte bunu sağlayan aşıdır. Aşı sayesinde günlük olay sayılarının denetim edilemez biçimde artışı engellendi. Çok yakında günlük hadise sayılarının düştüğünü de göreceğimizi değerlendirdik. Bunu başarmanın yolu ise vakti gelen hatırlatma dozlarının yapılması ve topluca yüksek oranda aşılı olmaktır.”
Yerli aşı TURKOVAC’ın seri üretime geçmesi için gönüllülere muhtaçlık olduğunu söyleyen Koca, “Hatırlatma dozunun vakti gelen 18-59 yaş ortası sağlıklı vatandaşlarımızı kendi aşımız, kendi gücümüz için istekli olmaya davet ediyorum.” dedi.
