İngiltere’de birçok şirket ve finans kuruluşunun 2023’e kadar, ülkenin “net sıfır” karbon emisyonu emeline ulaşması için hazırladıkları ayrıntılı bir planı açıklaması bekleniyor. Maliye Bakanlığı bu taraftaki teklifini dün kamuoyuna açıkladı. Şirketler ve finans kuruluşları için gerekli standartları belirleyecek bir uzman heyeti de oluşturulacak.
Önerilen kurallar şöyle:
- Londra Borsası’nın sahibi London Stock Exchange kümesinde hissesi bulunan finansal kuruluşlar ve şirketler, 2023’ten itibaren yayımlanacak “net sıfır” dönüşüm planlarını hazırlamalı
- Stratejiler sera gazı salımlarını azaltma gayelerini kapsamalı ve o amaçlara nasıl ulaşılacağına dair adımları içermeli.
- Finans kesiminin önde gelenleri, akademisyenler, sivil toplum kuruluşları, bu planlar için “yeşil badana”yı önleyecek bilimsel standartlar belirleyecek.
Tekrar de, hükümet yetkilileri, “kaliteli bir dönüşüm planının neler içereceğine dair herkes tarafından kabul edilmiş bir standart yok” diyor.
Şirketler ve pay sahipleri bu süreçte, “net sıfır” karbon emisyonu gayesine ulaşmak için gerekli dönüşüme nasıl ahenk sağlayacaklarına karar verecekler. Birebir vakitte planlarını yayımlanmak zorunda olacaklar. Lakin hükümet, hedefin şeffaflığın ve izlenebilirliğin arttırılması olduğunu, İngiltere’nin firmalara “net sıfır” karbon emisyonu kelamı vermeyi zarurî tutmadığını belirtiyor.
COP26 İklim Doruğu’nda konuşan İngiltere Maliye Bakanı Rishi Sunak, ülkesinin “ilk net sıfır amacıyla uyumlu global finans merkezi” haline gelirken dünyaya öncülük ettiğini belirtti.
Global finansal varlıkların 130 trilyon dolar bedelindeki yüzde 40’ını denetim eden toplam 450 şirket, dünyanın 2050’ye kadar sanayi öncesi düzeylerin 1.5 C derece fazlası kadar ısınmasıyla sonlandırılması konusunda anlaştı.
BBC İktisat Editörü Faisal Islam’a nazaran İngiltere’de öngörülen bu plan, finans kesiminin karbon emisyonunu azaltacak teknolojilere yönelmesi ve kömür, petrol ve gaz yatırımlarından uzaklaşması manasına geliyor.
Çevreciler yetersiz buluyor
Lakin rastgele bir bağlayıcılığı olmayan bu adım, çevreciler tarafından yetersiz bulunuyor.
Küresel Witness isimli sivil toplum örgütü, muhakkak bir düzenleme olmaksızın atılan bu adımların kaybetmeye mahkum olduğunu söylüyor.
“Fosil yakıt şirketlerinin hayat kaynağı bankalar ve finans kurumları. Yok edici tarım ticareti de iklim krizini arttırıyor. Bu nedenle COP26’nın onlara odaklanması normal” diyen Küresel Witness’ın orman siyaseti ve savunuculuğu ünitesinin başındaki Veronica Oakeshott, bağlayıcılığı olmayan adımların “yeşil badana” şirketlerini arttıracağını söylüyor.
Yani kimi şirketler gerçekte o denli olmasa da etraf dostuymuş üzere görünmeye devam edecek.
Getty ImagesKar emeli gütmeyen Positive Money şirketinde uzman ekonomist olarak çalışan David Barmes de, niyetin olumlu olduğunu lakin finansal şirketlerin hala etrafa ziyan veren projelere milyonlar harcadığını söylüyor.
İklim çalışmalarıyla bilinen öbür bir fikir kuruluşu Carbon Tracker Initiative’in kurucusu ve yöneticisi Mark Campanale ise atılan adımları takdir etmekle birlikte bu planların nasıl uygulanacağına dair ayrıntıların hala bilinmeyen olduğuna dikkat çekiyor.
Campanale bahsedilen hiçbir finansal varlığın şu anda net sıfır ile uyumlu olmadığını, tıpkı biçimde fosil yakıtlara yatırım yapmaya devam ettikleri için hiçbir şirket kümesinin da Paris İklim Muahedesi amacıyla örtüşmediğini söylüyor. Bu nedenle Londra’nın, dünyanın “net sıfır” finansal merkezi olmasından evvel bunların değişmesi gerektiğini ekliyor.
‘Kamu kesiminin takviyesine daha çok gereksinim var’
Green Alliance isimli çevreci fikir kuruluşunun yöneticisi Shaun Spiers da özel kesim yatırımlarının hayati ehemmiyet taşıdığını lakin kamu kesiminin dayanağına daha çok gereksinim duyulduğunu belirtiyor.
Fakat İngiltere Merkez Bankası’nın eski lideri Mark Carney’nin liderliğindeki bir finans kümesi, global ısınmayı 1.5 C derecede tutmak için gereğince para ayrıldığını aktardı.
Glasgow Net Sıfır için Finansal İttifak (GFANZ) da 130 trilyon dolardan daha fazla bir özel sermayenin, ekonomiyi net sıfıra dönüştürmek için ayrıldığını vurguluyor.
Uygulamada, bu atılan adımlar, petrol yatağı ya da kömür madenine ayrılan banka kredilerinin, yenilenebilir güç yahut sürdürülebilir meskenler üretmek üzere konut kredisi vermek için ayrılması manasına geliyor.
Ayrıyeten gelecekte banka işverenlerinin, kömür madeni inşa etmek isteyen müşterileriyle güçlü görüşmeler gerçekleştirmek zorunda kalması bekleniyor.
LSE, İngiltere’de ‘net sıfır’ amacını onaylayan birinci üniversite oldu
İngiltere’nin en esaslı eğitim kurumlarından London School Of Economics and Political Science (LSE) da ülkenin “net sıfır” karbon emisyonu maksadını onaylayan birinci üniversitesi oldu. Okulun statüsü İngiltere Standartları Enstitüsü (BSI) tarafından onaylandı.
Üniversite 2005 yılından bu yana, 6,5 milyon dolar yatırım yaparak direkt karbon emisyonunu yüzde 44 azaltmıştı. Ayrıyeten yerleşke ve yurtlarını da iklim değişikliği maksatları kapsamında yenilemişti.
2020-21 devrinde “net sıfır” karbon için hükümet tarafından verilen ve memleketler arası standartları belirleyen PAS 2060 sertifikası alan LSE’nin öteki yükseköğretim kurumlarına da örnek olması bekleniyor.