Dünyada süren çip krizi nedeniyle zaten zahmette olan araba dalının bir müddettir darboğaz yaşadığı bir başka alan da magnezyum. Magnezyum alüminyum içerikli alaşımların üretimi için gerekli çok değerli bir materyal ve araba dalında de sıklıkla kullanılıyor. Hafif olmasına rağmen alüminyumun direncini artıran bir bir metal.
Dünya çapında magnezyum dalının en büyük tedarikçisi Çin ve Çin, ülkedeki güç problemini münasebet göstererek magnezyum üretimini azaltınca esasen var olan global darboğaz Eylül ve Ekim aylarında daha huzursuz edici bir hal aldı.
Çin’de uzun süren elektrik kesintileri yaşanıyor. Pekin idaresi bir yandan daldaki gücünü elinde tutmak ve dünya çapındaki alıcılarını da kaybetmemek isterken başka yandan güç kaynağı olarak kullandığı kömürü de azaltmaya kalkışınca magnezyum tedariğinde meseleler arttı.
AB’nin magnezyum gereksiniminin yüzde 95’ini Çin’den
Çin, dünya magnezyum üretiminin yüzde 80’den fazlasını karşılıyor. Hasebiyle da onun üretimindeki en ufak değişiklik bütün dünyadaki tedarik zincirine yansıyor. Bilhassa de Avrupa Birliği (AB) magnezyum gereksiniminin yüzde 95’ini Çin’den sağlıyor.
Geçen ay sonunda Avrupa Araba Üreticileri Birliği (ACEA), 11 endüstrici birliği ile birlikte artan magnezyum darboğazı konusunda ihtarda bulundu. “Kasım sonuna kadar Avrupa’daki magnezyum stoklarının tükenmiş olacağından yola çıkıyoruz” açıklamasını yaptı. Sonuçlarının da üretimde görülmesi mümkün sıkıntılar ile birtakım üretim tesislerinin kapanması ve bunlara bağlı olarak da istihdam kaybı olabileceğine dikkat çekti.
Norveçli alüminyum üreticisi Norsk Hyro, Çin’den gelen magnezyuma bağımlı olan şirketlerden biri. Şirketin Genel Lider Yardımcısı Halvor Molland, DW’ye verdiği demeçte, magnezyum tedariğindeki durum karşısında çok kaygılı olduklarını söyledi. Telaşa karşın depoladıkları materyaller ile ısmarlanan ve yolda olanları göz önünde bulundurduklarında bu sene için üretimlerini garantiye aldıklarını, bir tehlike bulunmadığını aktarıyor. Onu ve onun üzere üreticileri endişelendiren, olur da Çin’deki elektrik kesintileri devam eder ve buna bağlı olarak üretim azalırsa darboğazın 2022’yi de etkilemesiyle yaşanması olası magnezyum düşüncesi.
Bahsin geçen ay sonunda Brüksel’de düzenlenen Avrupa Birliği (AB) doruğunda Almanya Başbakanı Angela Merkel ile Çekya Başbakanı Andrej Babis tarafından lisana getirildiği biliniyor. Almanya da Çekya da araba üreticisi iki ülke olarak darboğazın direkt etkilediği devletlerler.
Sorun magnezyuma alternatif olmaması
Alüminyum üretiminde magnezyuma alternatif olmaması, analistlere nazaran bölüm için büyük risk. Çin’in daldaki hakimiyeti o kadar büyük ki Çin’deki güç sorununun sürmesi halinde oluşacak açığı öteki üretici ülkelerin kapatması da imkansız.
Halbuki magnezyum az bulunan bir gereç değil, bilakis bol. Yerkabuğunda en çok rastlanan on elementten biri ve ayrıyeten pek çok mineralde magnezyuma rastlandığı üzere bitkiler ve yeşil yapraklarda da var. Sorun aslında varlığı değil, kazanılması ki tam da bu alanda işte Çin bölüme damgasını vuruyor. Global çapta geçen yıl üretilen 1 milyon 90 bin ton magnezyumun 886 bin tonu Çin’de üretildi. Onu açık ortayla Rusya ve Amerika Birleşik Devletleri (ABD) izliyor. Lakin bu iki ülkenin geçen yılki arzı ise yalnızca 65 bin tondu.
Çip krizinden sonra magnezyum darboğazı da araba kesimini olumsuz etkileyebilir. Zati çip külfeti milconlarca araç üretimini engelledi. Magnezyumla zenginleştirilmiş ve araçlarda sıklıkla kullanılan alüminyumda da benzeri külfet krizi artırabilir.
Araba dalı dışındaki dallarda de zahmet yaşanabilir
Magnezyum külfeti araba kesimi dışında paketleme sanayi ile elektrik ve elektronik alanı ve konut aletleri piyasasını olumsuz etkileyebilir. Almanya’da metal bölümünden 649 şirketi temsil eden iktisat birliği WV Metalle, “Avrupa’daki depolanmış magnezyumun Kasım sonu ile bitmesiyle büyük üretim ıstırabı çekilebilir” diye uyarıyor.
Çin’deki son durum nedir?
Çin’de magnezyum üretiminin azalmasıyla fiyatlar rekor derecede arttı. Bölümün Avrupa’daki temsilcileri, “Sınırlı ölçüdeki magnezyumun fiyatları da rekor düzeye sıçradı” diye şikayet ediyor ve magnezyumun tonunun 10 bin ile 14 bin dolar ortasında satıldığını, sene başındaysa bunun yalnızca 2 bin dolar olduğunu hatırlatıyor. Bu da magnezyum içeren malların Avrupalı şirketler için karlı halde üretim ve satışını neredeyse imkansız hale getiriyor.
Tüm problemlere karşın dalda rahatlama yaşanabileceğine dair ipuçları da gözleniyor. Çin’de magnezyumun merkezi sayılan Shaanxi’de kapasitenin tekrar yüzde 70-80’lere ulaştığı ve fiyatların tekrar düşmeye başladığı bildiriliyor.
Norveçli şirket Norsk Hyro’ya göreyse bu eğilimin devam edip etmeyeceği konusunda öngörüde bulunmak güç. Avrupa Aluminyumcular Birliği de Çin’de üretimin artmasının global çapta rahatlama manasına gelmeyeceği görüşünde. Çünkü onlara nazaran artan magnezyum üretimiyle Pekin muhmetelen öncelikle yerli şirketlerinin acil gereksinimlerini karşılayacak.
Münasebetiyle dal AB’den gelecekte böylesi krizlerin engellenmesi için kendi metal muhtaçlık stratejisini geliştirmesini talep ediyor. Fakat bu pek de kolay gözükmüyor. AB magnezyumu kıymetli hammade olarak derecelendirse de yakın gelecekte Avrupa’da üretimin sıçrayış yapması olası değil. Çin’in piyasaya hakimiyeti de esasen aslında karşılıklı tavırla irtibatlı, hakikaten Çinli üreticiler global rakiplerinden çok daha ucuza üretim yapıyor.
Bu ortada AB Komitesi da Pekin idaresi ile yaşanan darboğazın aşılması gayesiyle ilişkiye geçtiğini duyurdu. Buna paralel olarak bu stratejik bağımlılığın uzun vadede nasıl aşılabileceği konusu üzerinde de çalışıldığı duyuruldu.
Arthur Sullivan
© Deutsche Welle Türkçe