Prof.Dr. Pınar Koşar: “Radyoloji bir laboratuvar değildir”
42. Ulusal Radyoloji Kongresi
-42.Ulusal Radyoloji Kongresi Genel Sekreteri Prof. Dr. Pınar Koşar:
-“Biz laboratuvar değiliz, klinik branşız, bizim teşhis makineden çıkmıyor”
-” Pandeminin birinci devrinde acil servislerde toraks tomografilerinde çok dik bir ivme vardı”
-“İlk başta bir ay önceyle, bir ay sonra ortasında çok önemli bir toraks tomografi artışı oldu lakin tetkik sayısı arttı diyemem”
-Türk Radyoloji Derneği Lideri Prof. Dr. Tuncay Hazırolan:
-“Cihaz manasında bir meşakkat yaşamıyoruz ancak aygıt başına düşen hasta ölçüsünde fazlalık var “
-” Tomografi çekilmesinin ne kliniğe, ne de verilecek tedaviye çok bir yararı var, halkımızdan doktora gittiklerinde evvel bir ‘muayene edin’ demelerini istiyoruz”
ANTALYA – 42.Ulusal Radyoloji Kongresi Genel Sekreteri Prof. Dr. Pınar Koşar, radyolojinin bir laboratuvar üzere algılanmasını eleştirerek,”Biz laboratuvar değiliz, klinik branşız. Biz hastalarımızı bir plan dahilinde uygun tetkikleri yaparak, sonrasında hastaya en uygun raporu yazarız. Bizim teşhisimiz bir makineden çıkmıyor. Bu yalnızca halkta değil tabipler ortasında da bu türlü anlaşılıyor” dedi.
Türk Radyoloji Derneği tarafından düzenlenen “42. Ulusal Radyoloji Kongresi – TÜRKRAD 2021”, Antalya’da bir otelin kongre merkezinde gerçekleştirildi.
Kongre çerçevesinde düzenlenen toplantıda değerlendirmelerde bulunan, 42. Radyoloji Kongresi Bilimsel Heyet Lideri Prof. Dr. Kamil Karaali, radyolojinin teknolojiyi en çok kullanan, bağımlı olan ve gelişmeleri yakından takip eden bir bilim kısmı olduğunu söyledi.
“9 meslektaşımız vefat etti”
Türk Radyoloji Derneği Lideri Prof. Dr. Tuncay Hazırolan, 2 yıllık pandemi sürecinde, radyoloji topluluğunun da önemli badireler yaşadığını belirtti.
Tıbbın en az ortada gözüken, halk tarafından en az bilinen kısımlarından biri olduklarına değinen Hazırolan, pandemiden ötürü 9 meslektaşlarının hayatını kaybettiğini bildirdi.
En çok kayıp veren üçüncü bilim kolu olduklarına dikkati çeken Hazırolan, zira hastanın en çok gördüğü hekim kümesinin radyologlar olduğunu belirtti.
Radyolojisiz bir tıbbın olmadığını söz eden Hazırolan, “Tıbbın muayenesiz olması da mümkün değil. Fakat artık bu yoğunlukta, bilhassa Kovid devrinde başka branşların hastaya uzak durmasıyla, ultrasonla hastayla birinci temasa geçen doktor kümesini radyologlar oluşturuyor. Anjiyografilerde de durum tıpkı. Çok hastalıklar geçirdik konut kayıplarımız oldu. Tedbirler alınmasına karşın hala hasta alan arkadaşlarımız oluyor. Kovidte daha da dertli günler bizi bekliyor lakin aşılamanın verdiği inançla daha rahat davranmaya başladık” dedi.
“Görüntülemenin önemi”
Tıbbın olmazsa olmaz kısımlarından radyolojinin halk nazarında tesirinin çok az olduğunu bilinmediğini işaret eden Hazırolan, “Çünkü bilinmiyor. Yanlışsız tedavinin yapılabilmesi uygulanabilmesi için en kritik nokta radyolojik görüntülemelerdir. Günümüzde görüntüleme ile teşhis konuluyor. Derneğimiz önümüzdeki süreçte en değerli misyonlarından biri olarak, halkımıza radyolojiyi anlatmak için çalışacağız. Radyoloğun ne olduğunu hala toplumumuz da anlayabilmiş değil. SGK seviyesinde de kâfi takviye verilmemesi bizim en değerli sıkıntılarımızdan” dedi.
“Cihaz başına düşen hasta ölçüsü fazla”
Aygıt manasında bir kahır yaşamadıklarını ancak aygıt başına düşen hasta ölçüsünde yaşandığına dikkat çeken Hazırolan, “Muayene edilip hastanın elenerek gönderilmemesi değerli. Ortada bir muayene basamağı unutulacak seviyeye geldi. Bizim toplumumuzda muayene safhası unutulmuş hale geldi. Bu da tetkik sayısına yansıyor. Tetkiklerimizin bir kısmı çok günahsız değil. Tekrar tekrar çok yaparsanız ışınların toplum üstünde tesirleri olabiliyor. Bu tıp problemleri Kovid sürecinde de yaşadık. Birden fazla hasta tomografi ile teşhis aldı. Kovidte aslında hastanın kliniği çok kıymetlidir. Tomografi çekilmesi ne kliniğe ne de verilecek tedaviye çok bir yararı var. Halkımızdan doktora gittiklerince evvel bir muayene edin demelerini istiyoruz. Muayenesiz bir hekim görüşmesi yapılamaz” tabirlerine yer verdi.
“Önümüzde hasta hiç muayene olmadan geliyor”
Kongre Genel Sekreteri Prof. Dr. Pınar Koşar, tıpta hasta hekim bağının, son devirde hasta tetkik alakasına döndüğüne dikkat çekti.
Bunun sakıncalarının olduğuna lisana getiren Koşar, hastanın ayrıntılı muayene edilmesini değerli olduğunun altını çizdi.
Tabibin hastasına gereken ilgiyi gösterecek bir fırsata sahip olmadığına değinen Koşar, “Ne yapıyor 5 dakikada bir muayene, hasta kapıdan girer girmez yüzüne bile bakmadan direk tetkik laboratuvarından tetkiki istiyor. Sizin önünüze hasta hiç muayene olmadan geliyor. Siz istenen tetkiki yapmak zorundasınız. Siz hastayı değerlendirip en uygun tetkiki seçerek yapamıyorsunuz radyoloji uzmanı olarak. Bu istenmiş, şayet onu yapmazsanız hasta aslında sizinle hengame ediyor. Düzgün de o tabip onu bilerek mi istedi, yoksa o anda kapıdaki kalabalığı yok etmek için mi istedi. Bizim acil servislerde de çok önemli bir radyoloji yükü vardır. Acil hizmeti çok acil olmalıdır. Süratle sonuç vermeniz gerekir. O ortada farkedersiniz ki birtakım yanlışlıklar var, bunun istenmemesi lazım. Ulaştığınız doktor der ki, “Benim bu kapıdaki kuyruğu eritmem gerekiyor” diyor. Hasta tabip alakası, kuyruğu eritme münasebetine dönmüş durumda. Burada en büyük hissesi radyoloji uzmanları alıyor. Zira birinci hastayı biz görüyoruz. Hakikat süreç yapmaya çalışıyorsunuz, elinizde ne vaktiniz ne de imkanınız var. Sizin de kapınızda kuyruk var. Yalnızca o tetkikin yapılmasını istiyor” tabirlerine yer verdi.
“MR istenmesine eleştiri”
Kimi hastaların ‘doktora gittim MR bile çekilmedi’ biçimindeki telaffuzlarını hatırlatan Koşar, “Pek çok şeyde MR tedaviyi yönlendirmeyecekse teşhis için çekilmesine gerek olmaz. MR tedavi edici bir özellik değildir. Tabibin hastayı muayene edip, acil bir medikasyon gerekiyorsa bunu verip sonrasında yönlendirmesi gerekir tetkike. Zira MR için hastanın beklemesi gerekebilir. Çabucak hasta acil MR’a giremeyebilir. Hastanın bir şikayeti, kaygısı, ağrısı, ızdırabı olabilir. Olağanda reçetesini alıp ondan sonra tetkik için beklemesi gerekir. Lakin hastalar bizim kapımızda, ‘ben ölüyorum, siz bana tetkik yapmıyorsunuz’ bir türlü anlatamıyoruz. MR tedavi edici değildir. Siz tedavinizi alın ancak MR bir farklı bir üst tetkik. Bunun için randevu alıp ona nazaran gelmeniz gerekir” diye konuştu.
“Kovidin birinci periyodundaki zorluklar”
Koşar, pandemi periyodunda radyoloji servislerinin çok ağır bir hizmet verdiklerinin altını çizdi.
Pandeminin başında neyle karşılaşacaklarını çokta bilmediklerini hatırlatan Koşar, “Dünyadan gelen yayınlar vardı ancak Türkiye’de en azından radyoloji kısımları hazırlık yapmamıştı. Radyoloji kısımları Atom Gücü Kurumu’nun ruhsatlandırmasında olan hastanelerin bodrum katlarında, dar, havalandırılmayan yerlerdir. Siz biranda buraya bütün Kovid kuşkusu yahut teşhis alan hastaları alıyorsunuz ve hangi hastanın Kovid olduğunu bilmiyorsunuz. Öteki nedenle gelen hastalarda var. Tüm hastaları birebir sepete koyuyorsunuz, sonra bu hastaneler hastane içinde dağılıyor. Bunların muhakkak kurallar çerçevesinde olması lazımdı. Lakin kimse radyolojiye sormadı, ivedilikle teşhis koyulması ve bu hastaların toplumdan izole edilmedi amaçlandı. PCR testi o periyotta bir haftada falan çıkıyordu fakat tomografide çabucak her hastada olmasa da bulgulara nazaran teşhis konuluyordu” diye konuştu.
“Personelimiz hasta oldu”
Acil servisler ve radyoloji kliniklerinin Kovid teşhisinde laboratuvar testlerinin önünde kullanıldığını hatırlatan Koşar, “Bu tetkikin suiistimali olma durumunu lisana getiremedik, bu bir vazifeydi. O hastaları farklı dilimlerde faklı aygıtlarla bu hizmeti götürdük. AKUT periyodu fakat karşılayabilirdi Süreç çok uzadı ve biz hala çok ağır halde pandemi hastaları, olağan hastalar, kim kovid değil, kime ne bulaştı tereddütünü yaşadık. Bu ortada bütün radyoloji işçisi hasta oldu. Siz kendi çalışanınızı koruyamıyorsunuz hastaya hizmet vermek için. Ancak bir sonraki hastaya hizmet veremiyorsunuz, bütün çalışanınız hasta olmuş durumda” dedi.
“Laboratuvar üzere algılanmaya eleştiri”
Koşar, Kovid periyodunda radyolojinin unutulduğundan yakınarak, Bilim Şurası’nda, Sıhhat Bakanlığı nezdinde radyolojinin durumunun sorulmadığını belirtti.
Radyolojinin bir laboratuvar üzere algılanmasını eleştiren Pınar Koşar, “Biz laboratuvar değiliz, klinik branşız. Bizim hastalarımızı bir plan dahilinde uygun tetkikleri yaparak, sonrasında hastaya en uygun raporu yazarız. Bizim teşhisimiz bir makineden çıkmıyor. Bu yalnızca halkta değil tabipler ortasında da bu türlü anlaşılıyor. Siz tetkik isterseniz, tetkik çekilir, hasta derki, ‘ben hekimime gideceğim’ orada bir radyoloji yorumunun gerekli olduğunu, bu yorumu radyolog dışında kimse tarafından yapılamayacağının ne vatandaş ne de öteki uzmanlar ne de yönetimciler farkında” diye konuştu.
“Hep geride kaldık”
Kovid sürecinde çok sıkıntı günler geçirirken, bürokratik mercilerde radyolojimin geri planda kaldığını, Kovidle uğraşan kısımlara ek ödemeler, avantajlar sağlanırken radyologların daima geri planda bırakıldığının altını çizdi.
“Radyoloji tüzüğü”
Gelirlerinin de gitgide azaldığını lisana getiren Koşar, “En son ki kararnameyle buna bağlı çıkarılacak radyoloji tüzüğüyle, radyoloji uzmanının radyolojiyle bağı koparılıyor. Radyoloji uzmanı, radyasyon vazifelisi değil, radyasyon vazifelisi olması için, makul biz dozun üzerinde, radyasyon olması gerekiyor. Yalnızca doza nazaran radyasyon vazifelisi sayılıyorsunuz. Bizde birden radyolojiyi, radyasyonu çekip aldılar diye yorumluyorum” dedi.
“İlk devirde toraks tomografide dikine bir ivme vardı”
Pandeminin birinci devrinde acil servislerde toraks tomografilerde çok dik bir ivme olduğunu hatırlatan Pınar Koşar, “Acil servislere acil hasta geliyor lakin yüzde 90 da olağan hasta geliyor. Bunlar Kovid devrinde azaldı, beşerler hastaneden korktular. Acil servise de kazalar ya da başka olaylar dışında hasta gelmedi. Gelenler temaslı, ateşi ve öksürüğüm olanlardı. Bununla birlikte toraks tomografisi çok arttı. Bir ay önceyle, bir ay sonra ortasında çok önemli bir toraks tomografi artışı oldu. Tetkik sayısı arttı diyemem. Biz günde 150 tomografi çekiyorsak tekrar tıpkı sayıyı çektik. Sayı arttı diyemeyiz” dedi.
