Ali Ekber YILDIRIM
Dünya Veteriner Hekimleri Birliği (WVA) ile Dünya Hayvan Sağlığı Örgütü (OIE) 21 yıldan beri, nisan ayının son cumartesi gününü “Dünya Veteriner Hekimler Günü” olarak kutluyor. Her yıl farklı bir tema ile kutlanıyor. 2021 yılının teması “Veteriner Hekimlerin COVID-19 Krizine Yanıtı” olarak belirlendi.
Dünyayı etkisi altına alan yeni tip koronavirüs salgını (COVID-19) insanların ölümüne neden olurken insan sağlığını, hayvan sağlığını, tarım ve gıdaya erişimi, doğal yaşamı ciddi olarak tehdit ediyor. COVID-19 ile mücadelede veteriner hekimlerin çabası, önemi çok büyük. Bu süreç, veteriner hekimliğin toplum yaşamındaki önemini bir kez daha gösterdi.
Geçmişten bu güne birçok hastalığın, virüsün hayvanlardan insanlara bulaştığı dikkate alındığında veteriner hekimliğin hayvan sağlığının yanı sıra toplum sağlığı için ne denli önemli olduğunu gösterdi. Ancak, Türkiye’de bu önemin yeterince anlaşılmadığını da üzülerek belirtmek gerekiyor. Sağlıkta şiddet yasası, özlük hakları, kamuda istihdam, koronavirüs aşı önceliği ve daha birçok konuda veteriner hekimler adeta dışlandı, sağlığın ana unsurlarından birisi olduğu unutuldu.
Veteriner hekimlerin pandemi ile mücadelesi
Türk Veteriner Hekimler Birliği Merkez Konseyi Başkanı Ali Eroğlu, Dünya Veteriner Hekimler Günü nedeniyle yaptığı basın açıklamasında pandemi sürecinde veteriner hekimlerin rolüne dikkat çekerek şu bilgileri verdi: “Dünya Veteriner Hekimleri Birliği ve Dünya Hayvan Sağlığı Örgütü’nün girişimleri ile 500 binden fazla veteriner hekim tarafından 21.si kutlanacak olan Dünya Veteriner Hekimler Günü’nün, 2021 yılı teması “Veteriner Hekimlerin COVID-19 Krizine Yanıtı” olarak belirlenmiştir. Bu tema ile yaşanan pandemi sürecinde veteriner hekimlerin etkinlikleri, mücadeledeki önemleri tanımlanmak istenmiş, belirlenen tema ile veteriner hekimlerin bu alanlardaki çalışmalarına kamuoyunun dikkatinin çekilmesi amaçlanmıştır. Mevcut COVID-19 krizi, veteriner hekimlerin potansiyellerini, halk sağlığı, gıda güvenliği ve biyotıp alanındaki yetkinliklerini gözle görülür bir şekilde ortaya çıkarmıştır.”
Küresel sağlığın ayrılmaz parçası
Veteriner hekimlerin, hayvansal gıda üretimi, gıda güvenliği, epidemiyoloji ve biyogüvenlik konusundaki uzmanlıkları ile küresel gıda güvenliğini ve istikrarını korumaya yardımcı olmak için ciddi anlamda donanıma sahip uzman meslek mensupları olduğunu hatırlatan Eroğlu: “Küresel sağlığın ayrılmaz ve önemli bir parçası olan veteriner hekimler, yalnızca hayvanların sağlığı ve refahı ile ilgili değil, aynı zamanda zoonotik hastalıkların önlenmesi, yönetimi ve kontrolü ile ilgili çeşitli görevler yürütmektedirler. Zoonotik bir hastalık olan COVID-19 pandemisi sürecinin başından itibaren önemli roller üstlenmiş ve üstlenmeye devam etmektedirler.” dedi.
COVID aşısında veteriner hekimlerin başarısı
Türkiye’de aşılardan önemli bir bölümünün veteriner hekimlerin ve veteriner araştırma enstitülerinin çabaları sayesinde belirli bir noktaya ulaştığını hatırlatan Ali Eroğlu şu değerlendirmeyi yaptı: ” Özellikle son aşamaya gelerek faz-3 aşamasına geçen Erciyes Üniversitesi tarafından geliştirilen aşı ile faz-1 aşamasına geçen aşılar Viroloji ve Mikrobiyoloji uzmanı veteriner hekim meslektaşlarımız tarafından geliştirilmiştir. Yapılanlar kadar önemli olan bir diğer husus yapılamayanlardan bir ders çıkartılarak ileride karşılaşma ihtimalimiz olan yeni salgınlara daha hazırlıklı olunmasıdır. Bu bağlamda sağlık alanındaki kurumların koordinasyonunun güçlendirilmesi şarttır. COVID-19 pandemisi, “Tek Sağlık” konseptinin ne denli önemli olduğunu güçlü bir şekilde ortaya koymuştur. Zoonotik hastalıklara karşı mücadelede en etkili olan yol tek sağlık uygulamasıdır. Bu amaçla ülkemizde de tek sağlık kavramı, işlevsel yapıları bir an önce tanımlanarak, etkin hale getirilmelidir.”
Etkin bir “Salgın Eylem Planı” hazırlanmalı
Etkin bir “Salgın Eylem Planı”nın insan, hayvan ve çevre sağlığı alanında faaliyet gösteren kurumların eşgüdüm ile oluşturulmasının kaçınılmaz hale geldiğini vurgulayan Eroğlu: “Dünya Veteriner Hekimler Günü vesilesiyle bir kez daha dikkatlere sunmak isteriz ki,
COVID-19 hayvansal gıda üretimini tehdit etmektedir. Gıda güvenliğini korumak için veteriner hekimlerin liderliğine ve öncülüğüne her zamankinden daha fazla ihtiyaç vardır. Hizmetleri ile toplum sağlığı açısından stratejik konumu ve vazgeçilmezliği ile veteriner hekimlik ülkemizde de hak ettiği yere taşınmalı, ilgili yasalarla sağlık hizmetleri sınıfında bulunan veteriner hekimlerin mesleki haklar açısından beşeri sağlık meslek grubu ile birlikte değerlendirilmesi gerekmektedir. Bu durumda daha adil bir uygulama gerçekleştirilmiş olacaktır.” yorumunu yaptı.
Veteriner hekimlerin talepleri
Veteriner hekimlerin talepleri, fiili hizmet (yıpranma payı), sağlıkta şiddet, özlük hakları. uzmanlık eğitimi, kamuda istihdam ve serbest veteriner hekimlik uygulamalarındaki mağduriyetlerini ortadan kaldıracak yasal ve yapısal düzenlemelerin biran önce yapılması.