Ankara’da Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT) için komite oluşturuldu. Kurul EYT için çalışmaya başladı. Pekala hangi kriterler çalışılıyor? EYT’de Çalışmanın ayrıntıları neler? EYT’de kimler kapsama alınacak? EYT düzenlemesi nasıl olacak? Bu noktada 6 başka bahis üzerinde çalışılıyor. Buna nazaran; 6 kıymetli etaptan oluşan çalışmanın birinci unsuru “kapsam” olacak. Daha sonra sırasıyla çalışmada; emeklilik koşulu, mali boyut, kaynak, uygulama biçimi ve taslağın yazılması üzere değerli unsurlar ele alınacak.
Çalışma ve Toplumsal Güvenlik Bakanı Vedat Alım, Kabine toplantısı sonrasında gazetecilere yaptığı açıklamalarda emeklilikte yaşa takılanlar (Eyt) konusuna değinmişti. Alım, bakanlık bünyesinde kapsam ve maliyet çalışması yapıldığını bildirmişti. Çalışma bitince bakanlıklar, kurumlar ve sendikalarla sonuçların paylaşılacağını belirten Alım karar kademesinde da kamuoyunun dikkatine sunulacağını söylemişti. Bu açıklamalardan sonra EYT’liler bahisle ilgili yapılacak çalışmanın nasıl yürütüleceğini merak ediyor. Sabah’ın haberine nazaran; EYT’lilerle ilgili yapılan çalışmada yol haritası aşikâr oldu.
İşte EYT’liye emeklilik yolunu açacak 6 değerli kademe;
Kapsam: Kurulun birinci olarak ele aldığı bahis kapsam oldu. Böylelikle öncelikle EYT yasasının kapsamı içine girecek sigortalıların tespiti sağlanacak. Böylelikle emeklilik hakkı kazanacakların sayısı da ortaya çıkacak. Bu sayının belirlenmesi ile birlikte maliyet hesapları daha kolay yapılabilecek. Lakin genel çerçeveye bakıldığında EYT’li kümesi 9 Eylül 1999 öncesinde birinci kere sigortalı olarak çalışmaya başlamış, yıl ve prim kuralını tamamlamasına karşın yaş kuralı getirildiği için emekli olamamış sigortalılar oluşturuyor. Bu tarihten evvel sigortalı olanlar için yaş dışında erkeklerde 25 bayanlarda ise 20 yıl sigortalılık mühleti koşulu var. bu müddette çalışıyor olmak ya da sigortalı olmak gerekmiyor. Birinci sigorta olunan tarihten bu güne kadar erkekler için 25 bayanlar için ise 20 yılın geçmesi gerekiyor. Bu kurala bakıldığında 9 Eylül 1999 tarihi itibariyle bayanlar için 20 yıllık müddet 2019 yılının 9 Eylül tarihinde dolmuş durumda. Erkekler için ise 2021 yılına nazaran 1996 yılı ve öncesinde sigortalı olanlar için 25 yıl tamamlanmış durumda. Daha sonra sigortalı olanlar için de 25 yılın geçmesi gerekiyor. Lakin bu tarihten evvel Emekli Sandığı’na girmiş ya da Bağ-Kur’lu olmuş EYT’liler de mevcut. Bütün bunlar farklı ayrı kıymetlendirilerek kapsamlı bir çalışma yapılıyor.
Emeklilik koşulu: Kurulun ikinci konusu ise emekliliğin hangi kurallarda gerçekleşeceği. Burada birkaç formül üzerinde çalışmalar devam ediyor. Yılını ve primini doldurup yaş koşulunu yerine getirmeyi bekleyenlerin bu kaideye bakılmadan emekli edilmeleri kelam konusu olabilecek. Bu durumda işe giriş tarihine nazaran 5000 ile 5975 gün ortasındaki primi tamamlayanlar ve erkekler için 25 yıllık mühleti geçenler kapsamla giriyor. Bunun yanında 3600 gün ile kısmi emeklilik formülü de bulunuyor. Ayrıyeten Almanya ve Finlandiya’da uygulanmış olan belirli oranda kesinti ile maaş bağlanması da bir formül olarak duruyor. Bu ortada Ankara kulislerinden gelen haberler ortasında emeklilik için 50 ve üzeri yaş kuralı getirilmesi de bedellendiriliyor.
Mali boyutu: Emeklilikte Yaşa Takılanlar’ın sayısı ile ilgili 5 milyon kişi üzere sayılar ortaya atılsa bile kesin bir sayı yok. Lakin çok homojen ve farklı kurumlardan sigortalıların olduğu bir yapısı olması münasebetiyle çok sayıda insanı ilgilendiriyor. Bu noktada kapsam belirlendiğinde sayı da ortaya çıkacak. Bu tarafıyla kaç kişinin emekli olabileceği ve kaç lira maaş alacağı hesaplanarak mevzunun mali boyutu da ortaya çıkartılacak.
Kaynak: Mali boyut ortaya çıktıktan sonra bu paranın bütçeleştirilmesi ve kaynağının da sağlanması ile ilgili de çalışma yapılacak.
Uygulama biçimi: Düzenleme yapılırken uygulama ile ilgili ayrıntılar da ortaya çıkartılacak. Yani hak sahiplerinin belirlenmesi, onların müracaat formları, bu müracaatların kıymetlendirilmesi üzere bürokratik bahisler da ortaya konulacak
Taslak yazılması: Bütün çalışmalar tamamlandıktan ve alternatifler ortasından birisi seçildikten sonra taslak hazırlanarak Meclis’e sevk edilecek. Akabinde da yasalaşma ve yönetmeliklerle uygulanma süreci başlayacak.