ERZİNCAN (AA) – Erzincan‘ın Kemah ilçesindeki kalede yapılan hafriyatlarda kalıntılarına rastlanan ve 800 yıllık olduğu kestirim edilen cami, tarihi kayıtlardan yola çıkılarak aslına uygun inşa ediliyor.
Kent merkezine 50 kilometre uzaktaki ilçede hakim bir zirvede kurulan Kemah Kalesi’nde, 2010 yılında Atatürk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sanat Tarihi Kısmı koordinesinde başlatılan hafriyat çalışmalarında kalıntılarına rastlanan Beyefendi Mescidi’nin yine ayağa kaldırılması için çalışma başlatıldı.
Kemah Kaymakamlığının hazırladığı 2 milyon 700 bin liraya maliyetli projeyle bu yılın temmuz ayında inşaatına başlanan tarihi cami, Kuzey Doğu Anadolu Kalkınma Ajansı (KUDAKA) ile hayırsever iş insanlarının dayanağıyla aslına uygun yapılıyor.
Kemah Kaymakamı Mehmet Şükrü Pekpak, AA muhabirine, dünyadaki ender doğal kalelerden Kemah Kalesi’nin 2 bin 200 yılı aşkın bir mazisinin olduğunu söyledi.
Kalenin bulunduğu yerin bir tarafından Fırat Irmağı’nın kolu Karasu Irmağı‘nin geçtiğini, öteki tarafının ise dik eğimli, dar ve doğal görünümlü Tanasur Vadisi’ne baktığını söz eden Pekpak, “Görüldüğü üzere burası zapt edilmesi çok güç, savunması kolay bir kale. Bu sebepten yüzlerce yılda yüzlerce medeniyet buraya sahip olmaya çalıştı. Son olarak da 1515 yılında Safeviler’den Osmanlı İmparatorluğu’na geçti. Ondan beri de bizim mirasımızdır diyebiliriz.” diye konuştu.
“En değerli rehberimiz Evliya Çelebi’nin Seyahatnamesi”
Pekpak, Atatürk Üniversitesi Sanat Tarihi Kısım Lideri Prof. Dr. Hüseyin Yurttaş nezaretinde, bölgede 2010 yılında hafriyat çalışmalarının başlatıldığını hatırlatarak, hafriyatlarda ömür merkezi, hamam ve cami kalıntılarının bulunduğunu lisana getirdi.
Tarihi gün yüzüne çıkarıp insanların hizmetine sunmayı ve turizm destinasyonu sağlamayı amaçladıklarını aktaran Pekpak, şöyle konuştu:
“Bilim adamlarımızın rehberliği üzerine, caminin bulunduğu noktanın tam üzerine o periyodun kaidelerinde nasıl mescitler yapıldıysa ya da elimizdeki bilgiler bize neyi gösteriyorsa onu uyguluyoruz. Burada en kıymetli rehberimiz Evliya Çelebi’nin Seyahatnames. Orada yazıldığı formda, etraf örneklere bakarak burada yine bir camiyi ayağa kaldırmaya çalışıyoruz. Büsbütün doğal sistemlerle yörenin doğal taşlarıyla bu cami hayata geçecek. Bu işle uğraşan özel bir grup tek tek boyutlarını ayarlayarak, tek tek gezerek camiyi aşikâr bir düzeye kadar getirdi.”
Cami inşaatının 1 milyon 500 bin lirasının Kuzey Doğu Anadolu Kalkınma Ajansı KUDAKA tarafından karşılanacağını anlatan Pekpak, geriye kalan paranın ise Kemahlı hayırseverler tarafından karşılanacağını bildirdi.
“Ahşap direkli, ahşap tavanlı bir cami olacak”
Şantiye şefi ve restoratör Ayşe Kılıç da caminin aslına uygun yapılması için çalışmaların sürdüğünü söyledi.
Caminin üretimi ile ilgili teknik bilgiler veren Kılıç, şunları kaydetti:
“Bey Mescidi, altı tane ahşap direkli, ahşap tavanlı bir cami olacak. Minaresi bilhassa kalan tek eserdi, temel kalıntıların haricinde vücut duvarları ile tıpkı düzeyde esası bulunuyordu. Tabi bu esasın taşlarını da özel olarak seçtik, yörede başka mescitlerle karşılaştırdık. Birçok yere gittik, gezdik, baktık tespitlerimiz sonucunda minarenin de kendine mahsus taşlarına denk taşlarla birlikte hepsi tek tek tıpkı ölçülerde birebir ölçülendirilip kesilerek ustaların hoş personelliği sonucunda âlâ bir minare kuralı ortaya çıktı.”