Sözcü gazetesi muharriri Hürmet Öztürk, muhalefet partilerinin güçlendirilmiş parlamenter sistem görüşmeleri sırasında yargı konusunda yaptığı görüşmeleri yazdı. Öztürk’ün aktardığına nazaran, bu toplantılarda hukuksuz karar veren hakimin tazminat cezalarını kendisinin ödemesine yönelik görüş birliği sağlandı.
CHP, Âlâ Parti, Gelecek Partisi (GP), Deva Partisi, Demokrat Parti, Saadet Partisi temsilcileri bir ortaya gelip, “Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem”de mutabakata varılacak bahislere yönelik görüşlerini ortaya koyuyor. Teklifler ortasında hukuksuz kararlara imza atan yargıçların, tazminatlarının kendileri tarafından ödenmesinin de faal bir biçimde uygulanması amaçlanıyor. Bugüne kadar 2’si uzaktan olmak üzere kadar 7 toplantı yapıldı.
“Daha evvel mutabakat hususları üzerinde partilerin görüşlerini aktarmıştık. Bugün de Yargıçlar ve Savcılar Şurası (HSK), Anayasa Mahkemesi ile ilgili görüşlere geçelim” diyen Öztürk, partilerin tekliflerini şöyle aktardı:
ÂLÂ Parti: HSK, 15 üyeden oluşacak. Bu üyelerin 3’ü ve bunlardan en az 1’i bayan olmak kaydıyla hukuk fakültesi mezunları ortasından, 15 yıllık meslek deneyimi olan hâkim, savcı, avukat yahut öğretim üyeleri ortasından Cumhurbaşkanı tarafından direkt atanacak. Öteki üyeler seçimle belirlenecek. Vazife mühleti 5 yıl olacak.
Gelecek Partisi: HSK, ‘Hâkimler Kurulu’ ve ‘Savcılar Kurulu’ olarak ikiye ayrılacak. HSK’nın disiplin kararlarına karşı yargı mercilerine başvurulmasını engelleyen karar değiştirilecek, özerk bir yapıya kavuşturulacak
CHP: HSK lağvedilecek, yerine Adalet Yüksek Konseyi (AYK), üst yargı örgütü olarak düzenlenecek. AYK, yargı mensuplarıyla ilgili, adaylığa ve mesleğe kabul, eğitim, atama, yükseltme, nakil, kontrol ve disiplin üzere fonksiyonlarından de sorumlu olacak. AYK, yargıçlar ve savcılar için olmak üzere iki başka daire (birim) formunda örgütlenecek. Heyet üyelerinin yarısı yargıç ve savcılarca, yarısı ise TBMM tarafından seçilecek. Heyetin yargıç savcı üyeleri kendi meslektaşları tarafından; yargıç-savcı olmayan üyeleri ise TBMM tarafından seçilecek.
DEVA Partisi: Hâkimlik ve savcılık meslekleri tam bağımsızlık için birbirinden ayrılacak. Konseylere üye seçiminde cinsiyet kotasına yer verilecek. Yargıçların idari misyonları tarafından Adalet Bakanlığına bağlı olduğuna ait Anayasa kararı kaldırılacak. Birinci sınıfa mensup olan yargıçlar için coğrafik teminat garantisi sağlanacak.
Yeterli Parti: Fiili uygulamada savcıların açtığı soruşturma taleplerinin âdeta onay makamı haline gelen sulh ceza hâkimlikleri kararlarına karşı yeniden sulh ceza hâkimliklerine itiraz edilebilecek ve bu hakimlikler yine yapılandırılacak. Verdiği hukuksuz kararlar ile devleti tazminata mahkûm ettiren ve ziyana uğratan yargıçlara, tazminat ölçüsü kadar rücu süreci maddede mevcut olmakla birlikte uygulanmıyor. Rücu süreci eksiksiz uygulanacak. Bilhassa, insan haklarına ve adalete muhalif olarak verilen, vatandaşın hayatının kararmasına yol açan ve kamu vicdanını yaralayan yargı kararlarının altına imzalarını atan yargıçların, sebep oldukları ziyanlardan ötürü ileride sorumlu tutulacaklarını, disiplin kararlarına muhatap olacaklarını bilmeleri, hukukta adaletin yerine getirilmesine hizmet edecek.
Gelecek Partisi: Tutuklamanın istisna olması prensibi titizlikle uygulanacak ve objektif kıstaslara bağlanacak. Hataların kişiselliği prensibine, masumiyet karinesine ve lekelenmeme hakkına ihtimam gösterilecek. Hâkim ve savcıların mesleğe kabullerinde adaletsizliklere yol açan mülakattan vazgeçilecek. Özel imtihanlar yapılacak.
CHP: Adalet Yüksek Heyeti (AYK), üst yargı örgütü olarak düzenlenecek. Yargıç ve savcıların mesleğe kabulünde ve atanmasında liyakat ve cinsiyetler ortası eşit temsil temeli gözetilecek. Yargıtay, tekrar düzenlenecek. Danıştay üyelerinin seçim tarzı değiştirilecek. Sayıştay, yüksek yargı mercii olarak düzenlenecek. Anayasa Mahkemesi, Avrupa modeline uygun olarak yapılandırılacak.
Uygun Parti: Anayasa Mahkemesine üye seçiminde, TBMM’nin, Yargıtay ve Danıştay, barolar ve üniversitelerin tesiri arttırılacak, üye sayısı 17’ye çıkarılacak Cumhurbaşkanı 3 üyeyi üst seviye kamu vazifelileri ortasından atayacak, başkaları Yargıtay, Danıştay, Sayıştay Genel Konseyleri, Barolar Birliği ve YÖK tarafından 9 yıllığına belirlenecek.
Gelecek Partisi: Hukuk sistemimiz için bir kazanım olan Anayasa Mahkemesine ferdî müracaat hakkı genişletilecek, vatandaş lehine düzenlenecek.
CHP: Anayasa Mahkemesi, Avrupa modeline uygun olarak yine yapılandırılacak, üye sayısı 21’e çıkarılacak. Cumhurbaşkanı 2 üye belirleyip, atayabilecek, başkaları seçimle gelecek. Şanlı Divan yetkisi, Anayasa Mahkemesi ve Yargıtay ortasında paylaşılacak.
DEVA Partisi: Anayasa Mahkemesi üye sayısı artırılacak, en az yarısı TBMM tarafından nitelikli çoğunlukla seçilecek. Üye seçiminde cinsiyet kotası getirilecek. Kayırmacılığı ortadan kaldırmak için yüksek yargı ve TBMM tarafından yapılacak seçimlerde adaylar kamuya açık biçimde mülakata tabi tutulacak. Anayasa Mahkemesi’nin yetki ve vazife alanları genişletilecek.
Yazının tamamını okumak için .
