MENEMEN, İZMİR (AA) – İzmir‘in Menemen ilçesinde yer alan ve M.Ö. 3000’den Bizans devrine kadar yerleşim alanı olarak kullanıldığı iddia edilen Panaztepe’de bu yıl yapılan hafriyat çalışmalarında kentin en eski devrine ilişkin olduğu bedellendirilen yapılara ulaşıldı.
Prof. Dr. Armağan Erkanal’ın öncülüğünde 1985 yılında Maltepe Mahallesinde başlatılan hafriyat çalışmaları, Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Kısmından Dr. Öğr. Üyesi Ümit Çayır başkanlığında devam ediyor.
Günümüzde kıyıdan yaklaşık 10 kilometre içeride kalmasına karşın tunç çağında bir ada yerleşimi ve liman kenti olduğu düşünülen Panaztepe, yeni buluntularla tarihi değerini artırdı.
Hafriyat lideri Çayır, AA muhabirine, Doğu Akdeniz, Batı Ege hatta Kafkaslar’a uzanan kontaklarıyla Panaztepe’nin bilhassa M.Ö. 2 binli yıllarda bölge için kıymetli bir merkez olduğunu, batıda Miken ve doğuda Hitit medeniyetleri ortasında kesişim noktasında yer aldığını belirtti.
Panaztepe’de Erken Tunç Çağı olarak tabir edilen periyoda ilişkin kalıntıların bilindiğini lakin bir yerleşim olduğunu gösteren mimari kalıntılara daha evvel ulaşılamadığını aktaran Çayır, şöyle konuştu:
“Biz orada yaptığımız çalışmalarda aslında bir mezarlık alanı bulmayı bekliyorduk. Zira orada 2014 yılında kaçak kazıcılar tarafından tahrip edilmiş bir mezar açığa çıkartıldı. Yüzey araştırmaları ve jeofizik-jeoradar ölçümlerinden o bölgede bir antik periyodun varlığı öngörülüyordu. Bu doğrultuda kelam konusu alanda bir yerleşim ya da mezarlık alanı olabileceği anlaşılmaktaydı. Biz de birinci olarak 2020 yılında bu alanda hafriyat çalışmalarımıza başladık. Enteresan bir durumla karşılaştık. Orada tekrar geç devirlere ilişkin bir yerleşim alanı mevcut. Onun altında Orta yahut Geç Tunç Çağı’na ilişkin olabilecek yapı katları ve onların da altında Erken Tunç Çağına ilişkin bir yerleşim alanıyla karşılaştık. O yüzden bu çalışmalarımız çok kıymetliydi. Zira Panaztepe’nin en erken periyoduna ilişkin yerleşim alanını bulduğumuzu söyleyebiliriz. Yani burası günümüzden yaklaşık olarak 5 bin yıl öncesine ilişkin bir yerleşim alanı. Çalışmalarımızı hem yeni kazdığımız alanda hem de akropol ve eteklerinde devam ettirmeyi düşünüyoruz.”
Hafriyat Lideri Çayır, ova kesitinde Erken Tunç Çağı yerleşimini bulmalarının hem Panaztepe için hem de bölge arkeolojisi için çok değerli sonuçlar doğuracağına inandığını vurgulayarak, şöyle devam etti:
“Erken Tunç Çağı’na ilişkin mimari kalıntılarla yerleşim alanının tespit edilmiş olması bölgenin kültür tarihine yeni bir boyut kazandırmaya adaydır. Kelam konusu devrin konutlarına ilişkin duvar kalıntıları ve seramik buluntularla birlikte tespit edilen taştan yapılmış balık ağı tartıları yerleşimin bu devirde ve muhtemelen sonraki periyotlarda de bir liman kenti olduğunu göstermektedir. Bölgede ve Panaztepe’de yapılan coğrafik çalışmaların ön raporları da bunu desteklemektedir.”
Çayır, gelecek yıllarda kelam konusu periyotlara ilişkin yerleşimlerin boyutları ve niteliğinin anlaşılmasına yönelik değerli sonuçlarla müsabakayı umut ettiklerini kelamlarına ekledi.