Avrupa Birliği’nin (AB) en üst yargı organı olan Avrupa Adalet Divanı, Macaristan’da sığınmacılara ve göçmenlere yardım eden kişi ve kurumların cezai takibata tabi tutulmasının yasa dışı olduğuna hükmetti. Mahkemenin Salı günü Lüksemburg’da duyurduğu kararda, Başbakan Viktor Orban idaresindeki sağ-milliyetçi hükümetin teşebbüsü ile çıkarılan “Soros’u durdur yasası”nın AB hukukuna alışılmamış olduğu vurgulandı.
2018 yılında yürürlüğe giren ve Macar maddelerine nazaran müdafaa altına alınma kriterlerine sahip olmayan sığınmacılarla göçmenlere iltica müracaatlarında yardımcı olan bireylerle kurumların cezai takibat altına alınmasını sağlayan kelam konusu yasa AB Komitesi tarafından mahkemeye taşınmıştı.
“Soros’u durdur yasası”, AB ülkelerinin ortak Birlik hukukuna riayet etmelerini gözeten Komite’ye nazaran iltica müracaatında bulunanların, “ilgili ulusal ve memleketler arası kurumlar ve sivil toplum kuruluşları (STK) ile bağlantıya geçip, bunlardan takviye almayı engelliyor.”
AB Komitesi’nin şikayetini haklı bulan Avrupa Adalet Divanı aldığı kararın münasebetinde, Macaristan’da yürürlüğe konan düzenleme ile, AB hukuku çerçevesinde teminat altına alınan, milletlerarası muhafaza talep eden şahıslara takviye verenlerin haklarının kısıtlandığı söz edildi.
Macaristan kökenli milyarder Soros
“Soros’u durdur” tabiri ile, liberal dünya görüşü ile tanınan Macaristan kökenli Amerika Birleşik Devletleri (ABD) vatandaşı, milyarder George Soros kastediliyor. Yahudi Soykırımı’ndan sağ kurtulan Soros, kendi vakfı ile pek çok ülkede sığınmacılara ve göçmenlere yardım eden sivil toplum kuruluşlarına takviye veriyor. Macar hükümeti ise, Soros’un ülkeye planlı bir formda Müslüman göçmenlerin gelmesine yardım ettiğini öne sürerek, vakit zaman ABD’li milyardere Yahudi düşmanı telaffuzlarla hücumda bulunuyor.
AB Komitesi geçen yıllarda da Macaristan’ı, izlediği iltica siyasetinin AB hukukunu çiğnediği gerekçesiyle Avrupa Adalet Divanı’na şikayet etmiş; Divan da birçok sefer Macar iltica siyasetinin temel ögelerinin AB hukukuna uymadığına hükmetmişti. Bu kararlardan birinde Adalet Divanı geçen yıl, iltica müracaatında bulunan bir mülteci adayının, “güvenli bir transit ülkesinden” ülkeye gelmiş olması durumunda, kelam konusu müracaatının reddedilmesine türel yer sağlayan Macar maddelerindeki düzenlemenin, AB hukukuna karşıt olduğunu duyurmuştu.
Budapeşte, Divan’ın kararlarına riayet etmemekle suçlanıyor
Lakin Macaristan, Avrupa Adalet Divanı’nın aldığı kararları bugüne dek her vakit, AB Komitesi’ni şad edecek bir biçimde hayata geçirmiş değil. Bu bağlamda Komite son olarak geçen hafta, 2020 yılının Aralık ayında çıkan bir kararı uygulamadığı için Macaristan hakkında mali yaptırımların devreye sokulması istemiyle Avrupa Adalet Divanı’na müracaatta bulundu.
Divan, geçen yıl aldığı kelam konusu kararda, Macaristan-Sırbistan hududundaki transit bölge uygulaması ve kuralları ile ilgili Macar yönetmeliğinin AB hukukuna aykırı düştüğünü bildirmişti. AB Kurulu Macaristan’ın, iltica başvurunda bulunmak isteyenler için bu yolu açacak adımları hâlâ atmadığını tabir ediyor.