Üretim çalışmaları devam eden Kabataş-Beşiktaş-Mecidiyeköy- Mahmutbey Metro sınırının Beşiktaş İstasyonu olacak alanda, İstanbul Arkeoloji Müzeleri tarafından 2016’dan bu yana arkeolojik hafriyatlar yapılıyor. Aralıksız devam eden hafriyatlarda daha evvel kurgan tipi mezarlar olduğu ortaya çıkmış ve Türkiye’de bulunmuş en eski kurgan tipi mezarların, Birinci Tunç çağına ilişkin olduğu tespit edilmişti. Hafriyatlarda bulunan mezar sayıları 105’e yükseldi. Alandaki çalışmalarda Bizans ve Osmanlı devrine ilişkin su kuyuları da bulundu.
8 METRE DERİNLİKTE BULUNDU
Çalışmalardaki son kademede 8 metre derinlikte Kalkolitik periyoda yani milattan evvel 4500-5000 yıllarına ilişkin pişmiş topraktan yapılan çanak çömlek kesimleri olan keramikler bulundu. Bu buluntularla İstanbul’un bilinen tarihi daha eski periyotlara taşındı. Beşiktaş kazılarında bugüne kadar Cumhuriyet, Osmanlı, Bizans, Roma, Yunan, birinci tunç ve kalkolitik devir olarak 7 farklı devri belirlenmiş oldu.
46 TANE KURGAN TİPİ MEZAR TESPİT EDİLDİ
Çalışmalarda ayrıyeten bugüne kadar birinci Tunç Çağına yaklaşık milattan evvel 3500-3000 yıllar ortasına tarihlenen 46 adet kurgan tipi mezar tespit edildi. Çapları 1 ila 5 metre ortasında değişen dairesel planlı taş dizilerinden oluşan kurganların içinde ve dışında toplam 115 adet mezar bulundu. Kurgan tipi gömütlerin yer aldığı mezarlık alanında iki tıp gömü yer alıyor. Birincisi kremasyon yani cesedin yakılarak gömüldüğü mezarlar. Bugüne dek 109 adet kremasyon mezar tespit edildi. Cesedin yakıldığı yerde kemiklerin etrafı taşlarla çevrelenmiş ve kapatılmış mezarların yanı sıra kremasyon alanında yakıldıktan sonra kurgan içine yahut kurgan dışına kemiklerin gömüldüğü mezarlar da mevcut. Kremasyon alanında yakılan cesetlerin kemiklerinin direkt toprağa gömüldüğü mezarların yanı sıra, pişmiş toprak kapların içine konulup toprağa gömülmüş urne tipi mezarlar da alanda tespit edildi. İkinci olarak ise bugüne kadar 6 adet kolay toprak mezar ortaya çıkartıldı. Mezarların kimilerinde mezar armağanı olarak bırakılmış ağırşak, taş balta, pişmiş toprak kap, figürin bulundu. 10 yaşında bir çocuğa ilişkin kurgan tipi mezar ise dikkat çekti. Mezarda cenin konumundaki kemikler bütüncül halde bulundu.
SU KUYULARI BULUNDU
Öte yandan bugüne kadar 3 tane ‘Bostan kuyusu’ olarak isimlendirilen su kuyusu da bulundu. Osmanlı ve Bizans devrine ilişkin kuyuların bütünlüğünü koruduğu belirlendi. Kuyulardan birinin 6. yüzyıl Bizans devrinde, öbür iki kuyunun ise 16. ve 19. yüzyıl Osmanlı periyodunda yapıldıkları tespit edildi.
“HİÇ BEKLENEN BİR DURUM DEĞİL”
İstanbul Arkeoloji Müzeleri Müdürü Rahmi Asal, yeni keşiflerle ilgili bilgiler verdi. Asal, “İlk tunç çağı kurganlarımızı kazıp belgeleme çalışmalarımız devam ederken birtakım noktalarda, uygun alanlarda sondajlarımızı devam ettirdik. Biz uygun gördüğümüz alanlarda çalışmalarımıza devam ettiğimizde ortalama 8 metrede kalkolitik periyoda yani birinci tunç çağından daha eski, yaklaşık bin yıl öncesine ilişkin çanak çömlek modüllerine rastladık. Nitekim bu İstanbul için, hele Beşiktaş için hiç beklenen bir durum değildi. Çok değerli bir arkeolojik keşif. Bu devirlere ilişkin kimlikleri tespit etmek lakin kültürel manada mümkün. Lakin çanak, çömlek tipi, meyyit gömme geleneği, varsa şayet yerleşim yerlerini kazabiliyorsanız, yeme içme geleneği, demografik yapısı üzere şeyler tespit edilebiliyor fakat aidiyetle ilgili çok bir şey demek mümkün değil” dedi.
“URFA’DA GÖBEKLİTEPE VARSA, İSTANBUL’DA DA BEŞİKTAŞ VAR”
Asal şu tabirleri kullandı: “Beşiktaş için nitekim çok farklı zira Beşiktaş’a ilişkin arkeolojik bilgiler ne yazık ki çok mevcut değildi. Daha çok antik kaynakların yahut araştırmacıların muhakkak şeylere dayanarak verdikleri bilgiler vardı. O da en fazla Bizans devrine ilişkin yahut Osmanlı devrine ilişkin bulgulardı, bilgilerdi. Yani Yunan’ı, Roma’sı, birinci tuncu, hele kalkolitik çok enteresan. Umarım kalkolitikten sonra neolitik periyodu de buluruz. İstanbul için hakikaten çok çarpıcı bir şey ortaya çıkar. Şu anda da aslında çok çarpıcı. Ben arkadaşlarımla konuşurken esprili bir şey olarak ‘Urfa’nın Göbeklitepe’si varsa İstanbul’un da Beşiktaş’ı var’ diyorum. Hakikaten kent olarak, bölge olarak en az onun kadar tesirli bir keşif.”
