Stockholm merkezli hükümetler ortası Milletlerarası Demokrasi ve Seçim Takviye Enstitüsü (IDEA), yıllık Global Demokrasi Durumu raporunu açıkladı. Yerleşik demokrasilerin tehdit altında olduğuna dikkat çekilen raporda, dünyada otoriterliğe yanlışsız kayan ülkelerin sayısının arttığı belirtildi. Raporda, 2020 yılına ilişkin datalar bedellendiriliyor.
Dünyada her zamankinden daha fazla demokratik erozyon meydana geldiği ve demokratik gerileme yaşayan ülkelerin sayısının hiç olmadığı kadar yüksek seyrettiği belirtilen raporda, ortalarında Türkiye ve Rusya’nın da bulunduğu 20 ülke hibrit (melez) rejim; Çin, Suudi Arabistan, Etiyopya ve İran’ın ortalarında bulunduğu 47 ülke de otoriter rejim olarak tanımlandı.
Hibrit ya da melez rejim kavramı otoriter rejimden demokratik rejime geçişini tamamlamamış siyasi rejimler için kullanılıyor.
Türkiye’nin 2010-2020 yılları ortasında demokraside en büyük gerilemelerinden birini yaşayan ülkeler ortasında yer aldığı kaydedilen raporda, dünya nüfusunun yüzde 70’inin şu anda ya demokratik olmayan rejimlerde ya da demokratik olarak geride kalan ülkelerde yaşadığı kaydedildi. Rapora nazaran dünyada her dört şahıstan biri gerileyen bir demokraside yaşıyor. Otoriter ve hibrit rejimlerin eklenmesiyle de dünyanın üçte ikisinden fazlasının gerçek bir demokraside yaşamadığı manasına geliyor.
ABD demokrasisinde gerileme
Raporda ABD’yi de birinci defa demokrasinin gerilediği ülkeler ortasında sayan enstitü, ABD’de demokrasinin 2019 yılında görünür formda bozulmaya başladığına dikkat çekti. Raporu hazırlayan uzmanlardan Alexander Hudson, ABD’nin aslında yüksek performanslı bir demokrasi olduğunu, hatta 2020 yılında tarafsız idarede düzgünleşme kaydettiğini, lakin sivil özgürlüklerde gerileme gözlemlendiğini söyledi.
Raporda eski Lider Donald Trump’ın 2020’de yapılan başkanlık seçimlerinin meşruiyetini sorgulamasının demokrasi açısından dönüm noktası olduğu vurgulandı. Raporda George Floyd’un polis tarafından öldürülmesinin akabinde 2020 yazında düzenlenen protestolarda da örgütlenme ve toplanma özgürlüğünün kalitesinde düşüş yaşandığını kaydetti.
Raporda demokrasilerinde en fazla gerileme yaşayan ülkeler ise Macaristan, Polonya, Slovenya ve Sırbistan olarak gösterildi.
Otoriterlik artışının nedenleri
Popülist siyaset ve pandemi kısıtlamalarının demokrasinin gerilemesinde tesirli olduğu belirtilen raporda, demokratik erozyon eğiliminin Covid-19 pandemisinin başlangıcından bu yana “daha keskin ve kaygı verici” hale geldiği belirtildi. IDEA Genel Sekreteri Kevin Casas-Zamora da “Salgın, bilhassa demokrasinin ve hukukun üstünlüğünün pandemiden evvel rahatsız olduğu yerlerde, birtakım olumsuz eğilimleri muhakkak hızlandırdı ve büyüttü” diye konuştu.
Reuters/AFP, HS,BK
© Deutsche Welle Türkçe
