Eski Diyarbakır Barosu Lideri Tahir Elçi, vefatının altıncı yılında ailesi ve avukat meslektaşlarının iştirakiyle vurulduğu tarihi Dört Ayaklı Minare’nin önünde anıldı.
Hatice Kamer
Elçi, 28 Kasım 2015 tarihinde çatışmaların ağırlaştığı Diyarbakır’ın Sur ilçesi, Balıkçılarbaşı semtinde, silahlı çatışmalarda tahrip olan tarihi Dört Ayaklı Minare’nin önünde, savaşların tarihe ve insanlara verdiği ziyana dikkat çeken açıklamasının akabinde, iki YPS militanı ve polislerin ortasında yaşanan bir çatışmanın ortasında vurulmuştu.
Vefatının altıncı yılında, Tahir Elçi için birçok anma programı gerçekleşti. Bunlardan biri de, vurulduğu saate Dört Ayaklı Minare önünde yapılan basın açıklamasıydı.
Diyarbakır Adliyesi önünde bir ortaya gelen avukatlar, cübbeleriyle Elçi’nin vurulduğu tarihi minarenin önüne kadar yürüdüler.
Tahir Elçi’nin son basın açıklamasındaki konuşmasının dinletilmesinin akabinde, Diyarbakır Baro Lideri Nahit Eren ve Tahir Elçi’nin eşi Türkan Elçi birer konuşma yaptı.
Beş yıllık soruşturmanın akabinde, 21 Ekim 2020’de görülmeye başlanan cinayet davasına değinen Nahit Eren, altı yıl geçmiş olmasına karşın faillerin ortaya çıkarılmasına dair bir istek ve irade gösterilmediğini savundu.
Elçi ailesinin, hukuk topluluğunun ve toplumun adalet hissinin tatmin edilemediğini söyleyen Diyarbakır Baro Lideri, birinci andan itibaren yargı makamlarının isteksiz olduğunu, olay yeri incelemesinin yapılmadığını, kamera kayıtlarının ‘kaybettirildiğini’ söyleyerek tüm bunların cinayetin aydınlatılmasını istemeyen bir iradenin varlığını işaret ettiğini söyledi.
‘Cinayet karartılmak isteniyor’
Eren, davada yargılamayı üstlenen mahkeme heyetinin birinci celsedeki tavır ve davranışlarının, cinayetin aydınlatılmasını istemeyen bir iradenin varlığına dair kanaatlerini pekiştirdiğini ileri sürdü.
Şahitlerin yargı vazifesi yürüten kişi ve şahıslarca yönlendirilerek soruşturmanın manipüle edildiğini, kolluk ve yargının yetkisinin olabildiğince keyfi ve berbata kullanılarak, Elçi cinayetinin karartılması gayretlerine olduğunu öne süren Nahit Eren şunları söyledi:
“Son celsede organize bir makûs niyet ve manipülasyonun olduğu ayan beyan ifşa olmuştur. Olaya ait bir bilgisi olmadığı halde uydurma şahitlerin nasıl oluşturulmaya çalışıldığı, kelam konusu şahısların ne halde ve kimler tarafından baskılandığı ve soruşturmanın nasıl manipüle edilmek istendiği, duruşma tutanaklarına bütün detayları ile yansımıştır. Açık şahit beyanlarına karşın hala soruşturma sürecindeki bu hukuksuzluklara karşı yargısal sürecin başlatılmamış olmasını üzülerek ve telaşla izlemekteyiz.”
Eren, Tahir Elçi cinayetinin alelade bir cinayet olmadığı üzere, davanın da sıradan olmadığını belirtti.
‘Davutoğlu’nun siyasi bir suikast kelamları soruşturmaya yeni bir boyut kazandırdı’
Periyodun Başbakanı Ahmet Davutoğlu’nun, cinayetten 5 yıl sonra Diyarbakır’da cinayetin “siyasi bir suikast” olduğu kelamlarını hatırlatan Eren, bu açıklamayla soruşturmanın seyrinin yeni bir boyut kazandığını savundu ve şöyle konuştu:
“Bu davanın, siyasi tartısına ve Tahir Elçi’nin isminin anısına yaraşır bir biçimde sürdürülmesi siyaset ve yargı kurumunun boynunun borcudur.”
Nahit Eren, Türkiye’nin 2015’ten beri bir siyasi kriz yaşadığını, bununla bir arada ülkenin baştan başa bir insan hakları krizinin de yaşandığı bir hal aldığını vurguladı ve “insan haklarını baskılayan bir rejimin sonsuza kadar sürmez” dedi.
‘Adalet çıkmazındayız’
Anma merasimin de Tahir Elçi’nin eşi Türkan Elçi de “adalet çıkmazındayız” kelamıyla başladığı duygusal bir konuşma yaptı.
“Adaletin sağır kulağına 6 yıldır bağırıyoruz. Bizi duyan kim?” diye soran Türkan Elçi, bir kurşun sesinin huzuru nihayetlendirdiğini, barışın hayalini kurmanın bile beyhude bir hayal olduğunu savundu.
“Ayaklarının altında öldüğümüz, ayaklarının altına her sonbahar geldiğimiz bu minare her gün yaradanın büyüklüğünü kime seslenir” diye devam eden Elçi, huzura, kardeşliğe, geçmişe, sıkılan kurşunun adalete de sıkıldığını, onu diriltmenin de, suçsuz bir vatandaşın hesabını sormanın da yargıçların mecburî vazifesi olduğunun altını çizdi.
‘Her son bahar al karanfil bırakılan kara taşlar bile isyanla dillenir’
Türkan Elçi konuşmasına şöyle devam etti:
”Makamlarını, mevkilerini hukukun kudretiyle muhkemleştirenler bunu âlâ bilmelidirler ki viraneye dönmüş tarumar bahçemizde onlardan adalet istemek ne ricamızdır ne de onların adalet tesis etmesi bize bir lütuftur. Bunu onlardan talep etmek ve beklenti içinde olmak , bizim en doğal vatandaşlık hakkımızdır.
“Bilinsin ki umut, itimat, huzur içinde yaşayacağımız bir ülkenin hayali, küstürelen kentlerle barışmanın yollarından biri de bu sokaktan geçer.
“Bilinsin ki her sarı sonbahar bağrına al karanfil bırakılan kara taşlar bile isyanla dillenir. Mülkümün temeli adalettir diyen bir mülk, adalet tesis etmede acz içinde kalacaksa bu mülk nasıl güçlenir. Bu kutsal avluda adalet büyüklüğüyle tecelli edilmeyecekse iktidarlar kendi avlusunda nazarımızda müntehirdir. Müntehir ki kendi eliyle kendini yok edendir.”
‘Hepimizin bir ortada yürüyeceği yollar olmalı’
Tahir Elçi’nin öldürülmeden evvel “silah, çatışma, operasyon, savaş istemiyoruz” kelamlarını tekrarlayan Türkan Elçi, “Şiddetin her türlüsünü tarafına bakmasızın elimizin zıddıyla itiyor, kul eliyle gelen vefatın karşısında duruyor, bize bırakılan mirasa sahip çıkıyoruz. Devralınan bu mirasın güçlenmesi için bir kere daha adalet adalet adalet diye haykırıyoruz” diye konuştu.
Türkan Elçin, “Yaşama hevesi ve vefat korkusu ortasında gelip giden, can yakan cendereden kurtulmak ve bu çıkmazdan çıkmak için hepimizin bir ortada yürüyeceği yollar olmalı” dedi.
‘Bekliyorum gelmiyorsun’
Farklı etkinliklerle anılan Elçi için toplumsal medyada #TahirElçisiz6Yıl etiketiyle birçok paylaşım da yapıldı, onlardan biri de Türkan Elçi’nin, Tahir Elçi’nin vefatının akabinde yazdığı “Ceket” isimli şiiriydi:
“Yine her zamanki üzere
Sen gelmişsin ben varım
Sen susmuşsun ben müellifim
Konuş diyorum gülüyorsun
Aklım suyunu çekti diyorum
Susuyorsun
Biliyor musun diyorum
Ceket diyorum
Her şey sana ceket yakıştığı içindi
Beni dinle,
Susmadan dinle
Bak
Bir gün
En hoş ceketten alacağım
Gelirken içine bir gömlek,
Üstüne bir kravat
Her zamanki üzere
Seçim benden olacak
Ceketin rengi ne olsun diyorum
Susuyorsun
Bekliyorum gelmiyorsun
Ellerimde kasımpatılar,
Ben geliyorum
Geliyorum, gitmek bilmiyorum
Biliyor musun?
Susmalarından sonra
28’e bölündü bende günler
Ancak ben biliyorum
Her şey sana
Ceket yakıştığı içindi”
Ağız dolusu gülmüşüz o gün.
Koskoca İstanbul’da kurgulasak denk getiremezdik belki de…#TahirElçisiz6Yılpic.twitter.com/acSi5C4trw— Sezgin Tanrıkulu (@MSTanrikulu) November 27, 2021
Tahir Elçi Davası ne etapta?
Elçi’yi öldüren tek kurşunun kimin silahından çıktığı tespit edilemese de, Diyarbakır Barosu’nun, Londra Teknik Üniversitesi’ne hazırlattığı bilimsel raporda, olay yerindeki üç polis memurunun birinci dereceden kuşkulu olduğu tespit edilmişti.
Olay tarihinden beş yıl sonra tamamlanan soruşturma sonucunda 21 Ekim 2020’de başlayan Tahir Elçi Cinayeti Davası, Başlıkçılarbaşı’nda PKK’lı militanlarca öldürülen polis memurları Cengiz Erdur ve Ahmet Çiftaslan’ın davasıyla birleştirildi.
İddianame evrakında 3 polis ile PKK üyesi olmakla suçlanan bir kişi sanık olarak geçiyor.
Getty Images Tahir Elçi, 28 Kasım 2015’te yaptığı basın açıklamasından saniyeler sonra açılan ateşte hayatını kaybetmişti. PKK üyeliğiyle suçlanan ve firari olan Uğur Yakışır, “İki polisi öldürmek, ülke birliğini ve bütünlüğünü bozmak”tan 3 kere ağırlaştırılmış müebbet, Elçi’yi “olası kastla öldürmek”ten 20 yıl, polis memuru S.T yi “öldürmeye teşebbüsten” 20 yıl ve “izinsiz silah bulundurmaktan” 5 yıl olmak üzere, toplam 3 kere ağırlaştırılmış müebbet ve 45 yıl mahpus istemiyle yargılanıyor.
Üç sanık polis F.T, M.S. ve S.T. için ise “bilinçli taksirle mevte sebebiyet vermek”ten 2 yıldan 6 yıla kadar mahpus cezası isteniyor.
14 temmuz tarihinde görülen üçüncü duruşmada, avukatlar, soruşturmanın özensiz yürütüldüğünü savundu, olay yerinde olmasına karşın birçok şahidin sözünün alınmadığını, kaybolan ve olay anını gösteren kritik mahiyetteki kamera kayıtlarının mutlak surette bulunmasını ve belgeye dahil edilmesini talep etti.
Mahkeme de, TÜBİTAK’a müzekkere yazılarak silinen kamera kayıtları üzerinden inceleme yapılmasını istedi. Bir sonraki durulma tarihi 12 Ocak 2022.
- Diyarbakır Barosu’nun açıkladığı Tahir Elçi raporunda neler var?
Tahir Elçi kimdir?
Diyarbakır Suriçi’nde bir silahlı hücum sonucu hayatını kaybeden Diyarbakır Baro Lideri Tahir Elçi, 1966 yılında Cizre’de dünyaya geldi.
Birinci ve orta tahsilini Cizre’de tamamladı. 1991 yılında Dicle Üniversitesi Hukuk Fakültesinden mezun oldu.
1992 yılından beri Diyarbakır’da özgür avukatlık yaptı; mesleksel faaliyetleri ceza ve insan hakları hukuku alanında ağırlaştı. Kamuoyunda bilinen bir çok davada mağdurları hem yurt içindeki mahkemelerde hem de Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) önünde temsil etti.
İnsan Hakları Derneği (İHD) üyesi, Türkiye İnsan Hakları Vakfı (TİHV) kurucularından olan Elçi, 1990’lı yıllardaki yargısız infaz, faili meçhul cinayetler, köy yakma davalarında mağdurların avukatlığını yaparken, Diyarbakır ve bölgedeki hak ihlalleriyle ilgili de birçok çalışmayı sürdürdü.
Elçi, 1994 yılında 26 kişinin vefatına neden olan Kuşkonar ve Koçağılı köylerinin bombalanması, Lice Davası, Temizöz Davası, Roboski Katliamı üzere pek davanın avukatlığını yaptı.
Ceza Hukuku ve İnsan Hakları alanında uzman bir isim olan Elçi, Türkiye Barolar Birliği (TBB) İnsan Hakları Merkezi Bilim Müşavere Konseyi üyesi, Türkiye İnsan Hakları Vakfı (TİHV) Kurucular Konseyi üyesiydi.
Birçok sivil toplum örgütünün kuruluş ve çalışmalarında yer alan Tahir Elçi, İki devirdir Diyarbakır Barosu Başkanlığı vazifesini yürütüyordu.
Tahir Elçi, vurulmadan evvel Sur’un evvelki çatışmalada ziyan gören tarihi 4 ayaklı minarenin önünde “Silah, çatışma, operasyon istemiyoruz” iletisi vermişti.
Elçi öldürülmeden evvelki konuşmasında şunları söyledi:
“Biz Diyarbakırlılar olarak Diyarbakır barosu olarak tarihi bedel ve eserlerimize insanlığın bin yıllık emeğine birikimine bu kadim kente sahip çıkalım. Biz buradan davet yapmak istiyoruz. Biz bu tarihi bölgede bir çok medeniyete beşiklik etmiş mesken sahipliği yapmış bu kadim bölgede insanlığın bu ortak yerinde silah, çatışma, operasyon istemiyoruz. Savaşlar, çatışmalar, silahlar, operasyonlar bu alandan uzak olsun diyoruz.”
Tahir Elçi, CNN Türk televizyon kanalında sarf ettiği “PKK terör örgütü değildir” kelamları nedeniyle ‘terör örgütü propagandası yapmak’ suçlamasıyla gözaltına alınmış daha sonra isimli denetim koşuluyla hür bırakılmıştı.
Elçi, ‘Tarafsız Bölge’ programında “Bazı hareketleri terör niteliğinde olsa bile PKK, silahlı siyasal bir harekettir. Siyasal talepleri olan, çok önemli bir takviyesi olan bir siyasal harekettir” demişti.
Tahir Elçi hakkında açılan soruşturmada, 1,5 yıldan 7,5 yıla kadar mahpusu isteniyordu.
- Tahir Elçi davası başladı: Sanıklar kim, iddianamede neler var?
- Tahir Elçi’nin eşi Türkan Elçi: Şüpheliler hakkında soruşturma başlatılmalı