Fehmi Koru*
Demokrasinin birden fazla özelliği vardır da en değerlisi öngörülebilirlik özelliğidir.
Seçim yapılır, sandıktan önde çıkana devletin idaresi teslim edilir. Kural bu. Herkes bu kuralı bildiği için hesaplarını ona nazaran yapar. Hiçbir demokratik ülkede “Acaba iktidar seçimden kaçabilir mi?” diye bir soruya yer yoktur.
“Acaba seçimi kazanana devletin idaresinin teslim edilmemesi mümkün müdür?” çeşidi bir soru sorana, demokratik ülkelerde, aklını kaçırmış muamelesi yapılır.
Türkiye bir müddetten beri garip soruların sorulabildiği, o soruların birçoklarına yanlışsız dürüst karşılık verilemediği, senaryoların zihinleri esir aldığı bir ülkeye dönüştü.
O yüzden de öngörülemez bir imaja bürünüyor ülkemiz.
Öngörülemezlik örnekleri
En son gelişmeden başlayalım:
İktidarın ‘yeni bir iktisat modeli’ olarak duyurduğu, TL’nin yabancı paralar karşısında bedelinin düşürülmesiyle ihracatın artması ortasında kurulan ilgiyi, iktisat uzmanları anlamakta zorlanıyor.
Hangi eğilimden olursa olsun, ‘ekonomist’ sıfatıyla tanınan bireyler, neredeyse tek ses halinde, “Böyle bir tez hakikat değildir” tespitinde bulunuyor.
Pekala de, ülkeyi yönetenler, neden bu türlü bir yolla düze çıkacağımıza, refaha kavuşacağımıza inanmamızı istiyorlar?
İşte size bir soru.
Soruya yanıt ararken önümüzü göremez hale geliyoruz.
“Öngörülemezlik” dediğim bu işte.
Neden bu türlü bir zorlukla karşılaştık?
Bu sorunun yanıtını biliyoruz:
O noktaya kadar hem ‘başkanlık sistemi’ne, hem de Tayyip Erdoğan’ın tek yetkili lider olma isteğine şiddetle karşı çıkan MHP önderi Devlet Bahçeli, ansızın ortaya atılıp, “Getirin değişiklik teklifini, destekleyeceğiz” deyiverdi.
Akabinde bahis Meclis gündemine girdi, sonrasında gidilen referandumda AK Parti ve MHP kitlesinin oylarıyla ülkenin idare sistemi değişti.
Bugün karşı karşıya kalınan önemli meselelerin her biri, bize uygun olmadığı uygunca ortaya çıkan yeni sistemin yapıtıdır. Kararlar çabuk alınıyor, fakat yeni sistemle birlikte istikrar ve denetleme sistemlerinden vazgeçildiği için, kararlarda yanlışlıklar fazlalaşıyor.
Anayasada ve yasalarında ‘bağımsız’ olması öngörülmüş Merkez Bankası üzere kurumlara müdahale o kolay alınan kararlarla mümkün olabiliyor.
‘Yeni ekonomik model’ denilen garip tez o müdahalelerin sonucu.
Müdahaleler TL’nin yabancı paralar karşısında pula dönmesini getirdi.
Sistem değişince problemlerin büyüyeceği öngörülemedi.
Sorular ve senaryolar
İşler kolaylaşsın diye yapılmak istenen sistem değişikliğine şiddetle karşı çıkmakta olan MHP ve önderi Devlet Bahçeli ne oldu da ansızın hal değiştirdi; bunu bilen var mı?
Karşı çıkılırken hal değişmesine yol açan rastgele bir gelişme yaşandığını hatırlamıyoruz.
Hatta sistem değişikliğini daima savunmakta olan Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan bile, gerçekleşmeyeceğini gördüğü için üzerinde durmamaya başlamışken, öngörülemez biçimde, aniden, MHP’nin hususa sahip çıkmasının bir münasebeti olmalı.
Ama ne, nasıl bir münasebet?
Taraflar bu hususta ikna edici açıklamalar yapmadığı için ortalıkta senaryoların dolaşmasını olağan karşılamamız gerekiyor.
Senaryoların ortalıkta dolaştığı bir ülke öngörülemezlikle boğuşmaya mahkum.
Örnek mi?
Daha dün, Deva Partisi önderi Ali Babacan, partilileri önünde yaptığı konuşmada şunları söyledi:
“Sayın Erdoğan, iktidarının anahtarını, krizlerin ortağı Bahçeli’ye teslim etti. Artık Erdoğan’ın çizgisini, kendisine oy veren vatandaşlarımız değil, küçük ortak belirliyor. Ne yapacak ne talep edecek nerede arıza çıkaracak diye herkes küçük ortağa bakıyor. Sayın Bahçeli, adeta bir kayyum üzere iktidarın başında. Yetkiyi milletten almadan, Erdoğan’dan alıp ülkeyi yönetme çabasında.”
Bu bir senaryo. Bu senaryoya nazaran, MHP, oyu ülke yönetmeye yetmediği için, iktidarı dolaylı biçimde paylaşma hedefiyle bu türlü bir yola başvurmuş oluyor. Babacan, bir cins ‘kayyım’ idaresine benzetmiş iktidarın iki ortağı ortasındaki bağlantıyı.
Kısa mühlet evvel, AK Parti kurucularından, AK Parti iktidarında ulusal eğitim bakanlığı yapmış Hüseyin Çelik de, “Yüzde 50+1 gerekliliği Devlet Bahçeli’nin Tayyip Erdoğan’a tuzağıydı” demişti.
Senaryo mu? Elbette bu da bir senaryo.
Akıllarda soruların uçuştuğu bir ortamda bilinmeyeni senaryolarla açıklamak devreye girer; artık de o denli oluyor.
MHP-AK Parti birlikteliği iki tarafa da yaramamış görünüyor. Kamuoyu yoklamaları yalpalamaların iki partiyi de kendi tabanları nezdinde gözden düşürdüğüne işaret ediyor. AK Parti oylarında gerileme yanında MHP’de de gerileme görülüyor. Sonunda iktidarın değişmesini getirecek bir esaslı sarsıntı yaşanacaksa, MHP’nin de siyasi varlığı zayıflayacaktır.
Neden bu türlü bir yola girdi MHP?
Bu sorunun açık seçik bir karşılığı yok.
“Tuzak kurmak için…”
“İktidar üzerinde ‘kayyım’ pozisyonuna gelmek için…”
“Zarar göreceğini öngöremediği için…”
Şimdiye kadar ileri sürülen senaryoların hiçbiri bana ikna edici gelmiyor.
Öngörülemezlik devam ediyor.
*Bu yazı fehmikoru.com adresinden alınmıştır.
