Fehmi Koru*
Yarım asrı içte ve dışta meydana gelen siyasi gelişmeleri yakından izleyerek geçirdim. Zihnimin gerisinde, daima “Gözlemciler bile ekseriyetle tarihin dönüm noktalarına tanıklık ettiklerini her şey olup bittikten sonra fark edebilmişler” fikri bulunduğundan, o denli bir aymazlığa düşmemek için, şahidi olduğum olayları “Acaba bu o denli bir dönüm noktası olabilir mi?” merakıyla da değerlendiririm.
Galiba ülkemiz şu sıralarda o denli bir dönüm noktasında.
İki değerli gelişme yüzünden bu türlü düşünüyorum.
Faiz zıtlığı iktisatta kurallaşıyor
Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan Türkmenistan ziyaretinden dönerken uçakta görüş açıklamış. O açıklamadan bir kısmı motamot aktarmak istiyorum.
Şöyle demiş Cumhurbaşkanı Erdoğan:
“Ben hiçbir vakit faizin yükseltilmesini savunmadım, savunmuyorum ve savunmayacağım. Farklı düşünenler de çıksa Tayyip Erdoğan tıpkı noktadadır. Asla bu husustan taviz vermem. Zira bu benim birebir vakitte pahalar silsilesi içindeki üretimdir. Bundan taviz veremem ve vermeyeceğim.”
Cümlede beni şaşırtan da aslında o sav.
Türkiye son 20 yılı tek bir partinin hükümetiyle yönetilerek geçirdi, geçiriyor. O 20 yıl boyunca iktisatta faiz daima var olageldi. Vakit zaman dünyada en yüksek faizin geçerli olduğu ülke bilindik. Hükümet içeride ve dışarıda yüksek faizle borçlandı, borçlanmaya devam ediliyor. Sondan bir evvelki Merkez Bankası lideri daha evvel (2015-2018) maliye bakanlığı koltuğunda oturmuş, Tayyip Erdoğan’ın yakın etrafından bir AK Partiliydi (Naci Ağbal); en son faiz artışını onun kısa sürmüş periyodunda (7 Kasım 2020 – 20 Mart 2021) yaptı Merkez Bankası.
Gerçekler bu olduğu halde nasıl oluyor da Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Ben hiçbir vakit faizin yükseltilmesini savunmadım, savunmuyorum ve savunmayacağım” diyebiliyor?
Sanıyorum o cümlenin sırrı ‘savunma’ sözcüğünde.
Cumhurbaşkanı Erdoğan sahiden de faiz konusunda daima olumsuz görüş açıkladı, faize karşı çıktı; lakin kendisinin başında olduğu hükümetlerin uygulamaları farklı oldu; faiz iktisatta var olmaya devam etti.
Dün ile -yani son 20 yılın rastgele bir devri ile- bugün ortasında bir fark var: Evvelce gerçek duruma müdahale etmez, sözgelimi faizi piyasanın dalgalanmasına bırakır iken, bugün gelinen noktada, bunun tam zıddı bir davranış sergilemeye kararlı görünüyor Cumhurbaşkanı Erdoğan…
Kim ne derse desin, faiz tersliği, iktisatta artık kural haline dönüşüyor.
Açıklamasını ben bu türlü anlıyorum.
Geçmiş bir tarafa bugün bir tarafa.
Dış siyasette pragmatik yaklaşım benimseniyor
Dış siyasette da -ancak bu kere tersinden- benzeri bir durum var. Geçmişte kendisinin öncülük etmesiyle izlenen politik çizgiden günün realitelerini göz önünde bulunduran farklı bir anlayışa geçilmesi kelam konusu.
Bunun haberini de yeniden Türkmenistan’dan dönerken yaptığı açıklamadan alıyoruz.
Okuyalım:
“Muhammed Bin Zayed’le 2011 yılında bir görüşmemiz olmuştu. Ondan sonra birtakım değişik devirler yaşadık. Fakat biz büsbütün ipleri koparmadık. İstek edilmeyen gelişmeler olmasına karşın sonunda iş güzel bir noktaya geldi. Evvel kardeşini gönderdi ve onlar bizim ilgili birimlerimizle görüşmeler yaptılar. Yatırım Ofisimizle kimi görüşmelerde bulundular. Türkiye’de yatırım için hazır olduklarını söylediler. Daha sonra da Muhammed Bin Zayed kendisi bilhassa ziyaret etmeyi dilek ettiğini söyledi ve bu ziyareti de bu biçimde gerçekleştirdik. Sahiden adeta bir aile hassasiyeti içerisinde bir ziyaret oldu”
Kelamı edilen kişi, yakın vakitlere kadar Türkiye aleyhine faaliyetlerde daima ismi geçirilmiş, 15 Temmuz hain darbe teşebbüsünün finansörü olmakla suçlanmış Körfez ülkelerinden Birleşik Arap Emirlikleri’nin (BAE) ikinci adamı.
BAE veliaht prensi Muhammed Bin Zayed geçtiğimiz hafta Ankara’da en yüksek seviyede bir protokolle ağırlandı.
Körfez ülkeleriyle soğuk bağları ısıtma niyetinde Cumhurbaşkanı Erdoğan…
Yalnız BAE ile de değil. Sırada İsrail ve Mısır da var.
İsrail ve Mısır’la ilgili olarak da birebir açıklamasında şunu söylemiş Cumhurbaşkanı Erdoğan:
“Birleşik Arap Emirlikleri ile ortamızda nasıl bir adım atıldıysa, başkalarıyla de buna misal adımları atacağız.”
Davos’ta İsrail’in o zamanki cumhurbaşkanı Şimon Peres’le “One minute” tartışmasıyla başlayıp (2009) büyükelçilerin geri çekilmesiyle tepe noktasına erişen tutum, yerini, iki tarafın büyükelçilerinin yine misyon başına dönmelerine bırakacak; o denli anlaşılıyor.
Mısır’da seçilmiş cumhurbaşkanı Muhammed Mursi’ye karşı girişilen askeri darbeyi (2013) tasvip etmeyen, darbeye gidilen yolda halka karşı girişilen sertlikleri ‘Rabia’ işaretiyle yıllar uzunluğu gündemde tutan Cumhurbaşkanı Erdoğan, darbeyle iş başına gelen Abdülfettah el-Sisi’yi, sonradan girdiği seçimle (2014) koltuğunu korumuş olsa da, bir türlü benimsememişti.
Bir müddettir heyetlerin gizli-açık görüştükleri duyuluyordu; artık birinci kere Mısır’a dönük politik çizgimizin değişeceği Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın ağzından ilan edilmiş oluyor.
Kendisine uçakta Suriye ve Beşşar Esad konusunda da yeni bir politik tutum benimsenmesinin düşünülüp düşünülmediğini sorulmamış, lakin sorulsaydı -muhtemelen- o hususta da yanıtı olumlu olabilirdi.
Faize her vakit karşı çıkmış, lakin misyonları boyunca piyasanın kaidelerine müdahale etmemeyi yeğlemiş Tayyip Erdoğan sonunda görüşlerini iktisat alanında uygulatmaya karar vermiş; buna karşılık, yeniden olumsuz görüş sahibi olduğu için her vakit yöneticilerinin karşısına dikildiği bir dizi ülkeyle ilgili kanaatlerini kendine saklamayı ve onlarla tekrar yakınlaşmayı uygun görmüş…
O denli olduğu anlaşılıyor.
İktisada ideolojik yaklaşırken dış siyasette pragmatik davranıyor Cumhurbaşkanı Erdoğan.
İşte bu iki bahisteki ‘yeni’ hal bana ‘bir dönüm noktası’nda bulunduğumuzu düşündürüyor.
Bu durumu ıskalamak istemedim.
*Bu yazı fehmikoru.com adresinden alınmıştır.
