Fehmi Koru*
Her çocuğa artık onlarla ilgilenmeyeceği yaşına erişene kadar sayısız üst-baş ile yığınla oyuncak alınıyor… Çocuk büyüyor, geriden öbür çocuk da gelmiyor… Pekala büyüyen çocuğunuza şimdi küçükken aldığınız üst-baş ile sonradan oynamaz olduğu oyuncaklara ne oluyor?
Büyücek bir meskenden daha küçüğüne taşınmanız gerekiyor ve yeni meskende pek çok eşyanızı koyabileceğiniz yer yok… Bu durumda fazla eşyalarınızı ne yapıyorsunuz?
Paraya kıyarak kitaplar aldınız, okudunuz ve kitap almaya devam ediyorsunuz, lakin bir müddet sonra onları koyacak yer bulmakta zorlanıyorsunuz; bir birçoklarını elden çıkarmak istiyorsunuz, fakat bunu nasıl yapacaksınız?
Gündemin birinci sırasında ekonomik dertler ile hükümetin ‘yeni iktisat modeli’, Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) ile yakınlaşmayla başlayan ve akabinde misal bir gelişmenin Mısır ve İsrail’le de gerçekleştirileceği anlaşılan yeni dış siyaset tercihleri, ittifakların çıkaracağı cumhurbaşkanı adaylarının kimler olacağı çeşidinden ‘hayati’ bahisler varken, eski giysiler, oyuncaklar, boşa çıkan kitaplar üzere enti püften mevzular da nereden mi çıktı?
Söyleyeyim. Biraz evvel bir gazetenin (Yeniçağ) internet sitesinden kendini gösteren şu haberden çıktı
Almanya’da ayva ikramı
“Almanya’da yaşayan gazeteci Cengiz Özbek, Türkiye’nin yok olmaya yüz tutmuş komşuluk örneğini Almanya’dan bir fotoğrafla paylaştı.
Gazeteci Cengiz Özbek, Türkiye’de kentleşme oranlarının artmasıyla, rezidansların dikilmesiyle komşuluk alakalarının yok olmaya başladığını aktardı.
Özbek, Almanya’da bir komşusunun tüm mahalleye bir sepet dolusu ayvayı dağıttığını bir fotoğrafla anlattı.
‘Türkiye’de daima övünülen fakat giderek kaybolan komşuluk kültürüne Almanya’dan sıcak bir örnek’ sözlerini kullanan Özbek, mahalleliye dağıtılan hediyeyi paylaştı.”
Ve akabinde verilen şu fotoğraflı toplumsal medya bildirisi:
Gazete, bu girişten sonra şu notu düşmeyi de ihmal etmemiş:
“Özbek’in paylaşımının akabinde tartışılan ‘eskiden komşu anlayışı’ kavramı tekrar akıllara geldi.
Dev rezidanslarda otel odaları üzere dizilen meskenler yaygınlaşmadan evvel Türkiye’de beşerler komşularıyla yemeklerini, giyeceklerini, her şeylerini paylaşırlardı. Hem de karşı komşularına güvenerek kapılarını bile kilitlemezlerdi.”
Ne palavra söyleyeyim bu haber ve habere mevzu olan yardımlaşma hoşuma gitti.
Hele bu teşebbüsün sahibinin bizim ülkemizden oraya göçmüş biri olduğunu da öğrenseydim haber daha da hoşuma giderdi.
Alman bunu yapıyor da diğerlerinin emsal teşebbüsleri yok mu?
Var.
Amerika’da buy nothing
Birkaç vakit evvel bulunduğum Amerika’da dolaşırken, bizi aracıyla gezdiren yakınım, bir sonraki menzile varmadan evvel kısa bir yol sapması yapmak istediğini bildirdi. Mahalle ortasına girdik. Bir meskenin önünde duruldu. Sürücü mevkiinde oturan yakınım indi ve önünde durduğumuz meskenin kapısına bırakılmış büyükçe bir paketi alıp aracın bagajına yerleştirdi.
Yerleştirdiği paketin içinde oyuncak varmış, onunla yeni doğmuş oğlunu sevindirecekmiş…
Önünde durduğumuz bir tanıdıklarının konutu miydi
Hayır, değildi.
Facebook’ta açılmış özel bir sayfada, kendilerinin oturduğu mahallenin halkı, artık işlerine yaramaz hale gelmiş fazlalıklarını ilan ediyor ve duyurulan eşya/lara muhtaçlığı olanlar ilgilerini beyan edince, mesajlaşarak mutabık kaldıkları gün ve saatte meskenin önüne konan eşyayı teslim alıyorlarmış…
Buna ‘buy nothing’ ismini vermişler…
Fazla görülen her şeyin parayla değiştirilebilecek bir pahası kesinlikle vardır; lakin mahalleli ortasında bir tıp yardımlaşma ve dayanışma haline dönüştürülen bu prosedürü benimseyenler çokmuş…
Kısa müddet evvel mahalleden taşınacak birisi kocaman piyanosunu isteyene vermek üzere o sayfaya koymuş…
Araştırınca ‘buy nothing’ uygulamasının birinci 2003 yılında Seattle kentinde iki genç bayan tarafından başlatıldığını, duyulunca birebir kentin öbür mahallerine, oradan da öbür eyaletlere taşınarak ABD’de yaygın hale getirildiğini öğrendim.
Çok hoşuma gitti.
İngiltere’de ‘Food Bank’
Palavra haberlere taban teşkil ettiği için daima eleştirilen toplumsal medya platformlarından birinin -bu Facebook oluyor- böylesine bir iyi işe aracılık eder hale gelmesi beni ayrıyeten memnun etti.
Bizde çok evvelce sebiller, aş meskenleri hamiyet sahipleri tarafından devreye sokulur, mahallelinin bunlardan yararlanması sağlanırdı. Bizdeki bu eski uygulamalar İngiltere’de ‘Food Bank’ ismiyle yenileştirilmiş bulunuyor. [ABD’de var tıpkı örgütlenme.]
Corona’nın en azgın saldırdığı günlerde sokağa çıkamayan yaşlılara, olağan vakitte okulların öğrencilere sağladığı süt ve yemek servisinden yoksun kaldıkları için derslere orta verildiğinde açlık tehdidi altına düşen yoksul muhitlerin çocuklarına, yemek ve gereksinim duyabilecekleri hususları sağlamak üzere, istekli mahalleliler örgütlenmişlerdi orada.
Gıpta etmiştim.
Bizde askıda ekmek
‘Askıda ekmek’ uygulaması pek çok yerde uygulanıyor bizde. Fırından kendileri için ekmek alırken, muhtaçlık sahiplerini düşünerek bir-iki ekmeğin parasını fazladan ödeyip onları askıya yerleştirenler giderek çoğalıyor. Gereksinim sahipleri kimselere görünmeden askıdaki o ekmekleri alıyorlar.
Fırınlarda özel bölmeler var ‘askıda ekmek’ için…
Ne hoş değil mi?
Ekonomik ıstırapların daha da artacağı günlere hakikat yol alıyoruz.
Yardımlaşma alışkanlığını tekrar kazanmaya başlasak uygun olacak.
*Bu yazı fehmikoru.com adresinden motamot alınmıştır.
