Avrupa Birliği (AB), 300 milyar euro hacmindeki yatırım programıyla Çin’in yeni İpek Yolu projesine rakip olmayı hedefliyor.
AB Komitesi Lideri Ursula von der Leyen’ın Çarşamba günü Brüksel’de kamuoyuna tanıttığı proje çerçevesinde, 2027 yılına kadar kamu ve özel kaynaklar kullanılarak dünya çapında yol, demiryolu üzere trafik kontakları ile deniz altından geçen fiber optik internet kabloları, elektrik şebekeleri üzere altyapı projelerine ve sıhhat sistemine yatırım yapılacak.
“Global Gateway” (Küresel Geçit Kapısı) ismi verilen proje, resmen bu biçimde lanse edilmese de AB’nin, Çin’in 2013 yılında hayata geçirdiği ve Türkiye’nin de dahil olduğu “Bir Jenerasyon Bir Yol” projesine karşılığı olarak bedellendiriliyor. Çin proje kapsamında çeşitli ülkelere krediler verirken kendisine de siyasi ve ekonomik avantajlar sağlıyor. Çin’in resmi bilgilerine nazaran Pekin idaresi 2020 yılına kadarki devirde projeye yaklaşık 124 milyar euroluk kaynak sağladı.
“Mevcut projelere net bir alternatif”
AB Komitesi Lideri von der Leyen, hususla ilgili bir soruya verdiği karşılıkta AB’nin dünyada “güvenilir bir partner” olarak görülmek ve demokratik kıymetleriyle takdir toplamak istediğini belirterek Küresel Gateway’in “mevcut projelere net bir alternatif olduğunu” söyledi. AB Komitesi’nin projeyle ilgili evrakında de sürdürülebilir, iklim değişikliğiyle gayrete katkı sağlayan ve dijitalleşmeyi teşvik eden bir çehre kazandırılması planlanan projede şeffaflık, eşitlik ve lokal halkın projelerden yarar sağlaması üzere prensiplere özel ehemmiyet atfedildiğine yer verildi.
Projenin finansmanı kısmen Avrupa Yatırım Bankası ve AB programlarından, AB bütçesi ve üye devletlerden aktarılan kaynakla sağlanacak. Projenin yüklü olarak Afrika, Latin Amerika ve Asya ülkelerini kapsaması planlanıyor. Küresel Gateway kapsamında öngörülen projelerin bir kısmının halihazırda planlanmış ya da başlatılmış olduğuna, lakin bugün açıklanan teşebbüsle yeni bir siyasi çerçeveye oturtulduğuna işaret ediliyor.
Karadeniz’e internet kablosu, Afrika’da hidrojen üretimi
Küresel Gateway çerçevesinde öngörülen projeler ortasında Afrika’da hidrojen üretimi, Karadeniz’e deniz altından döşenecek fiber optik kablolarla süratli internet irtibatı sağlanması, Ürdün ile İsrail işgali altındaki Batı Şeria ortasına yeni bir köprü inşası da yer alıyor.
Avrupalı şirketlere ihracat teşvikleri de verilmesi öngörülüyor. Bu formda Avrupalı şirketlerin kelam konusu bölgelerdeki rakiplerine ya da Çinli şirketler üzere devlet teşviklerinden yararlananlara karşı desteklenmesi hedefleniyor.
Küresel Gateway konseptinin hayata geçirilebilmesi ve resmi kaynak transferine başlanabilmesi için AB Kurulu ve Avrupa Parlamentosundan da onay çıkması gerekiyor.