Anayasa Mahkemesi (AYM), 16 Nisan 2017’deki anayasa değişikliği referandumunun akabinde geçilen Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’ne “uyum sağlanması” hedefiyle Başbakanlık, bakanlıklar ile kamu, kurum ve kuruluşlarının teşkilatlarına son veren Kanun Kararında Kararname’nin (KHK) iptali talebini gündemine aldı. Yüksek Mahkeme, 8 Aralık’ta 233 unsurluk düzenlemenin anayasaya ters olup olmayacağına karar verecek.
DW Türkçe’nin ulaştığı bilgilere nazaran, davaya ait çalışmasını tamamlayan AYM raportörü, bu kapsamda yaklaşık 500 sayfalık bir rapor hazırladı. AYM tarihinin en kapsamlı evraklarından biri olduğu belirtilen davada hazırlanan rapor, 15 üyeye sunuldu. Raporda, kararnamedeki kimi hususların iptali, kimilerinin ise iptal talebinin reddedilmesi istendi.
AYM ne karar verebilir?
Yüksek Mahkeme, görüşmede temel olarak Başbakanlık, bakanlıklar ile kimi kurumların varlığına kararnameyle son verilmesinin anayasaya ters olup olmadığını denetleyecek. Mahkeme, şayet anayasaya karşıtlık tespit ederse, kelam konusu kurumların kaldırılmasının kararnameyle değil, lakin kanunla yapılması istikametinde bir karara imza atabilir. Bu durumda mahkeme, iptal kararlarını çabucak yürürlüğe koymak yerine, hükümetten yasa çıkarmasını isteyebilir ve bu mevzuda 9 aylık mühlet verebilir.
Yeni sisteme kararnameyle geçilmişti
Türkiye, 16 Nisan 2017 tarihinde yapılan anayasa değişikliği referandumuyla Cumhurbaşkanı Hükümet Sistemi’ne geçmişti. İktidar, TBMM’den çıkardığı bir kanunla, anayasa değişikliğine ahenk sağlanması maksadıyla kanun ve kararnamelerde değişiklik yapması konusunda Bakanlar Konseyi’ne kararname çıkarma yetkisi vermişti. Bakanlar Konseyi da 2 Temmuz 2018’de 703 sayılı Kanun Kararında Kararname’ye imza atmıştı.
Bakanlıkların kanunları yürürlükten kaldırıldı
Kararnameyle, yeni hükümet sistemine geçiş gayesiyle başta Başbakanlık olmak üzere bakanlıklar ile kamu kurum ve kuruluşlarının teşkilat kanunları yürürlükten kaldırılmıştı.
Mevzuatta kapatılan Başbakanlığa yapılan bütün atıfların Cumhurbaşkanlığına yapılmış sayılması kararnamede düzenlenmişti. Kamu kurum ve kuruluşlarının kuruluş, teşkilat, misyon ve yetkileri yine düzenlenirken, kapatılan kurumların mal ve işçisinin dönemi de bu düzenlemeyle yapılmıştı.
CHP: Kararnameyle yapılamaz
CHP, 233 unsurluk bu kararnamenin iptali ve yürütmesinin durdurulması talebiyle 2018’de Anayasa Mahkemesi’nde dava açmıştı. Dava dilekçesinde, kararnamenin tümünün anayasaya alışılmamış olduğu gerekçesiyle iptali istenmişti. Dilekçede, bütün kamu kurum ve kuruluşlarının varlığına son veren düzenlemenin kararnameyle değil, Meclis’ten çıkarılacak kanunla yapılması gerektiği söz edilmişti.
Alican Uludağ
© Deutsche Welle Türkçe