Pandemi devrinde konut sıkıntısına ait yapılan çalışmanın saha araştırmasına da değinen İstanbul Planlama Ajansı Lideri Emrah Şahan, son bir yılda ortalama kiralar yüzde 65 oranında arttığını, kiracıların yüzde 40’ının kira ödemekte zorlandığını söz etti.
İstanbul Konut Tepesi, 3-7 Aralık 2021 tarihleri ortasında İstanbul Planlama Ajansı (İPA) ile İBB İmar ve Şehircilik Daire Başkanlığı iş birliğiyle düzenlendi.
“Konut problemi, barınma hakkı çerçevesinde değerlendirilmeli”
İPA Lideri Emrah Şahan, doruğun açılış konuşmasında, “Koronavirüs salgınının getirdiği teminatsız şartlar ve ekonomik krizle birlikte konut siyasetlerinin yetersizliği daha bariz hale geldi. Global ve mahallî ölçekte konut probleminin boyutlarının anlaşılması, konut sıkıntısının barınma hakkı çerçevesinde kıymetlendirilmesi, konut siyasetlerine ait kapsayıcı stratejilerin belirlenmesi ve kalıcı tahlillerin üretilmesi değerli gereklilikler olarak karşımıza çıkıyor” dedi.
“Kiralar ortalama yüzde 65 arttı”
Pandemi devrinde İPA tarafından konut sorununa ait yapılan çalışmanın saha araştırmasına da değinen Emrah Şahan, son bir yılda ortalama kiralar yüzde 65 oranında arttığını, kiracıların yüzde 40’ının kira ödemekte zorlandığını söz etti.
“Üretilen konutlar üst gelir kümesine yönelik”
İstanbul’da ağır bir formda boş konut stokunun yani kullanılmayan konutun olduğuna dikkat çeken Gürkan Akgün konut üretimi olsa da bu konutların “kim için konut üretimi” yapıldığına bakılması gerektiğine dikkat çekti.
Akgün şöyle devam etti: “O vakit şu sorular karşımıza çıkıyor, bir konut üretimi var, gayrimenkul üretimi var lakin kim için konut üretiliyor? Gerçek gereksinim sahipleri için bir temel insan hakkı olarak barınma meselesini çözebiliyor mu, çözemiyor mu?
Gördüğümüz noktada soruna yalnızca bir gayrimenkul üzerinden bakıldığında dünyada ve Türkiye’de konut sorununun finansallaşması olarak bakılmasıyla konutun gerçek gereksinim sahibine ulaşmadığını görüyoruz. Bu tıpkı vakitte bir şehircilik krizine yol açtığını görüyoruz. Ayrıyeten üretim açısından incelersek konutun özel kesim tarafından üretilmekte olduğu, kooperatifçiliğin artık bittiği (yüzde 1), kamunun ise yüzde 4-5 oranında konut üretimine dahil olduğu, İstanbul’a baktığımızda bilhassa kamunun en çok konut yatırımı yapan TOKİ’nin, 135 projesinden yalnızca ikisinin alt gelir kümesine yönelik olduğu, 25’inin ise kentsel dönüşüm projelerine yönelik olduğu başkalarının ise gelir paylaşımı projesi olduğu aktarılmıştır. Bu hususun şehircilik manasında konut ve barınma sıkıntılarında kamunun rolü açısından kıymetlendirilmesi gerektiği belirtilmiştir.“
“İnsan Hakları Kozmik Bildirisi’nde konut bir insan hakkı olarak belirtilmiştir”
UNDP Türkiye Mukim Temsilcisi Louisa Vinton ise konut doruğunun sorunları tespit etme ve uygulama geliştirme açısından çok değerli olduğu belirtilerek, kâfi konutun bir insan hakkı olduğunun altı çizdi.
Louisa Vinton kelamlarına şöyle devam etti: “Kâfi, inançlı ve sağlıklı konut milletlerarası bir çaba. Bilhassa insan hakları kontratları bu savunuculuğu ortaya koymaları açısından değerli dokümanlardır. İnsan Hakları Kozmik Bildirgesi’ne konut bir insan hakkı olarak belirtilmiştir. İnsan Hakları Üniversal Bildirgesi’nden sonra bin 200 kadar evrak daha üretilerek memleketler arası bir halde konutun bir insan hakkı olduğu kabul edilmiştir. 1948’de birinci taahhütte bakıldığı vakit, bu hakkın yalnızca muhakkak bir insan için değil herkes için geçerli olduğu belirtilmiştir.“