* Fehmi Koru
Çabucak herkes ülke iktisadının sıkıntılı olduğunun artık farkına varmış üzere; misyon tanımlarında “Hükümetin her kararını sonuna kadar desteklemek”
Minimum fiyat 4 bin TL olmalı, emekli maaşlarına yüklü bir artırım yapılmalıymış…
Zaten Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan da “Beklenenin fevkinde iyileştirmeler yapacağız” dediği için bu türlü tekliflerde bulunmada kendilerini rahat hissediyor olmalılar…
Temsil ettiği personel bölümünün koşullarının daha güzel bir seviyeye taşınması için gösterdiği çabayı makul ölçüler içerisinde yapmaya çalışan Türk-İş’in taze bir araştırmasına göre, dört kişilik bir ailenin, sağlıklı, istikrarlı ve kâfi beslenebilmesi için yapması gereken aylık besin harcaması 3.191.55 TL…
Buna ‘açlık sınırı’ deniliyor.
Yalnızca besin için ayrılması gereken bu sayıya temel muhtaçlık unsurları sayılması gereken konut (kira, elektrik, su, yakıt) ile ulaşım, eğitim, sıhhat, giysi üzere başka mecburî harcamalar eklendiğinde tıpkı dört kişilik ailenin aylık gelirinin 10.395.91 TL olması gerekiyor…
Buna da ‘yoksulluk sınırı’ deniliyor.
Çalışanların haklarını savunan Türk-İş, yeni yılla ilgili artırım oranlarının, uzmanlarının araştırmalarından çıkan bu sayılar akılda tutularak yapılmasını bekliyor.
Yanlışsız dürüst yaşayabilmek için 4.000 yahut 5.000 TL kâfi bir gelir değil.
[Simidin 3.5 TL, dört kişilik bir ailenin bir ayda tüketeceği tuvalet kağıdının 100 TL civarında olduğu bir ülkeyiz. Tevekkeli, pahalılığı makul göstermek için, “Dedeniz tuvalet kağıdı mı kullanıyordu, havlu neyinize yetmiyor?” diyenler çıkıyormuş. Bunu diyenin dedesi herhalde çarık giyiyordu.]
Yeterli de yetersizi bile verecek gücü var mı bakalım devletin?
Şu sıralarda Meclis’te bütçe görüşmeleri sürüyor; devletin bütçesi iktisattaki sıkıntılar yüzünden daha kabul edilmeden yara almış durumda.
Ben “Yara almış durumda” diyorum, ekonomistler ise birebir durum için “Çöp oldu” diyorlar…
Prof. Hanke’nin Twitter bildirisi..
Devlet ismine bütçeyi hazırlayanlar hesaplarını yılın sonunda TL’nin dolar karşısındaki kıymetinin 9.16 TL’de kalacağı beklentisine dayandırmışlardı, bütçe TBMM’ye o denli sunuldu; lakin şu anda dolar 13.75 TL civarında ve bu da bütün hesapların alt üst olması demek.
Hayatın pahalılanmasının ölçüsü olan enflasyon, TÜİK tarafından, yıllık bazda %21.31 olarak açıklandı. Bağımsız ekonomistlerin oluşturduğu Enflasyon Araştırma Kümesi (ENA) ise gerçek yıllık enflasyonu %58.65 olarak hesapladı.
İster ENA’nın %58.65’ini, isterseniz Prof. Hanke’nin %83.58’ini ele alın, maaş gelirlerini bu enflasyon hesaplarına nazaran ayarlamak imkansız. O sebeple, açıklanacak minimum fiyat ile maaşlara yapılacak artırımların kimseleri tatmin etmesi mümkün görünmüyor.
Asgaride tutulacak artırımlar için bile bütçe sonlarını daha TBMM’de kabulünden evvel revize etmek gerekecek.
İmkanlar zorlanacak, muhtemelen başvurulmaması gereken ve başvurulduğunda yeni ekonomik sorunlara yol açabilecek önlemler alınarak ‘beklenenin fevkinde’ ancak tekrar de ‘beklentilerin altında’ kalacak artırımlar yapılacak.
Darphanenin matbaa makinaları biraz daha fazla çalıştırılacak.
Enflasyon kısa müddette doruklara tırmanacak.
TÜİK ilk ay başından başlayarak ne yapacağını şaşıracak; enflasyon belirlemede temel alınan muhtaçlık mallarının listesini yine düzenleyerek zevahiri kurtarmaya çalışacak.
ENA’nın bulacağı enflasyon sayısı, hesap üzerinde çalışan ekonomistleri bile açıklama yaparken zorlayacak.
Amerikalı ekonomist Prof. Hanke’nin takip altında tuttuğu iktisadı problemli ülkeler ortasındaki sıralamada Türkiye üstlere tırmanacak.
[Prof. Hanke dünya iktisadını yakından izleyip ülkelerin enflasyon sayılarını daima güncelliyor. Bu yılın (2021) Mayıs ayında kendisinden alıntı yaptığımda, 2020 yılı sonuna ilişkin Türkiye’deki enflasyonu %27 olarak açıklamıştı. Enflasyonu en berbat ekonomiler sıralamasında ülkemiz bir yıl evvel 13. sırada yer alıyordu. Son hesabına nazaran, Türkiye, sıralamada süratle üstlere tırmanmış görünüyor. Venezuela (%467.66), Lübnan (%210.98) ve Zimbabve’den (%97.27) sonra 4. sıradayız. 13. idik ansızın 4. oluverdik. Geçen yılın sonunda birinci sırada bulunan Venezuela’nın enflasyonu %1.945 idi; 1. yeniden o, lakin enflasyonu biraz düşmüş.]
Bu yazıyı biraz da ülkemiz iktisadıyla ilgili alınmakta olan kararları sessizlikle karşılayan, ‘yeni ekonomik model’ adı ile sunulan kararlar için altı ayda düze çıkma vaadinde bulunulurken bu vaadin hakikaten kısa müddette gerçekleşeceğini uman ve birebir vaadi seçmenlerine, okurlarına, TV izleyicilerine tekrarlayan şahısları uyarmak hedefiyle ve tahminen kendileri de araştırır da karar vericileri yine düşünmeye davet ederler beklentisiyle yazdım.
Hepimiz tıpkı gemideyiz; gemi batmasın diye…
*Bu yazı fehmikoru.com adresinden alınmıştır