Televizyon İzleme Araştırmaları Anonim Şirketi (TİAK) Genel Müdürü Dursun Güleryüz, Türkiye’de 2020 yılında günlük ortalama en fazla televizyon izlemenin İzmir’de, en az ise Ankara’da gerçekleştiğini belirterek, İzmir’de kişi başı günlük ortalama 4 saat 58 dakika, Ankara’da ise 4 saat 12 dakika televizyon izlendiğini belirtti.
Güleryüz, Türkiye’de 2020 ölçümlerine nazaran, günlük kişi başı ortalama 4 saat 33 dakika televizyon izlendiğini söyledi.
Evvelki yıla nazaran Türkiye’de televizyon izleme mühletinin arttığını belirten Güleryüz, “Televizyon izleme ortalamasının artmasında pandeminin de tesiri var. Salgın Türkiye’de Mart 2020’de tesirini göstermeye başladı. Akabinde pandemi nedeniyle sokağa çıkma yasakları üzere birtakım uygulamalar oldu. Bu devirde kamuoyunun habere olan gereksinimi arttı, gelişmeleri takip etmek için televizyon en muteber mecra olarak izlendi.” dedi.
Güleryüz şu sözleri kullandı:
“2018 yılında bu sayı 4 saat 18 dakika, 2019 yılında 4 saat 14 dakikaydı. 2020 yılında da 4 saat 33 dakika olarak gerçekleşti, bir yıl önceye nazaran 19 dakika artış yaşandı. Pandeminin tesiriyle nisan ayında bir evvelki yıla nazaran kişi başı ortalama izleme mühleti yaklaşık 1,5 saat artmıştır, mart ve mayıs aylarında ise artış mühleti 48’er dakika olmuştur.
“Dünyada televizyon izleme ortalaması günlük kişi başı 2 saat 54 dakika. Lakin dünya ortalaması olarak bakarak Türkiye ile bir karşılaştırma yapmak yanlışsız olmayacaktır. Televizyon izleme oranı Afrika kıtasında 4 saatin üzerinde, Avrupa’da 4 saate yakın, Asya’da ise 2,5 saatin altında. Ülkeler bazında bakıldığında birinci üçü sırasıyla 5 saat 45 dakika ile Romanya, 5 saat 40 dakika ile Sırbistan ve 5 saat 30 dakika ile Bosna Hersek almaktadır. Türkiye yüksek televizyon izleme müddeti olan bir ülke olsa da birinciliği kaptırmış durumdayız. Türkiye 100 ülke ortasında üst sıralarda yer alan bir ortalama izlenme müddetine sahip lakin en çok televizyon izlenen ülke değil. Yüksek oranda televizyon izlenen bir ülke olmamızın nedenleri ortasında bizim içeriklerimizin zenginliğinin, televizyon yayıncılığımızın kalitesinin çok büyük tesiri var. Halkımızın da en emniyetli mecra olarak televizyonu tercih ediyor olmasının tesirli olduğunu söylemek mümkün. Bütün bunlar bizi dünya ortalamasının üzerinde televizyon izlenen bir ülke durumuna getiriyor.”
Türkiye’de ve bütün dünyada da yaş ilerledikçe ortalama televizyon izleme müddeti arttığını anlatan Güleryüz, Türkiye’de günlük ortalama mühletlere nazaran 55 yaş üzeri kümenin 6 saat 11 dakika ile en yüksek televizyon izleme müddetine sahip olduğunu lisana getirdi.
Güleryüz, 45-54 yaş kümesinin 5 saat 6 dakika ile en çok televizyon izleyen ikinci yaş kümesi olduğunu aktararak, şu bilgileri verdi:
“Diğer kümelere nazaran en az televizyon izleyen yaş kümesi ise 12-19’dur. Bu kümenin daha az televizyon izlemesinde okulda oldukları mühletler tesirli olmaktadır. Televizyon izleme ölçümleri kapsamında genç yetişkinler dediğimiz 15-34 yaş kümesinin izlemelerinin azaldığı yolunda bir hipotez var. Bu kümenin dijital mecralarda çok vakit geçirdiğine dair kanaatler var. Bizim bilgilerimiz bunun bu türlü olmadığını ortaya çıkarıyor. Datalara nazaran bu yaş kümesinin ortalama izlemesi 3 saat 37 dakika ve evvelki yıllara nazaran 19 dakika artış göstermiş durumda. Genç yetişkinler kümesi dünyada da 6 dakika artarak 2 saat 54 dakika ortalamaya ulaşmış durumda. Hasebiyle ‘Genç kuşakların televizyon izleme oranı düşüyor.’ biçimindeki kanaat çok gerçeği yansıtmıyor.”
“En çok televizyon izlenen vakit dilimi 21.00-24.00 saatleri arası”
Türkiye’de bayanların erkeklere oranla daha fazla televizyon izlediğini vurgulayan Güleryüz, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Türkiye’de bayanlar erkeklere nazaran günlük ortalama 46 dakika daha fazla televizyon izliyor. Bayanların günlük ortalama televizyon izleme mühletleri 4 saat 56 dakika. Türkiye’de geçen yıl en çok televizyon İzmir’de, en az Ankara’da izlendi. İzmir’de 2020 yılında ortalama 4 saat 58, Ankara’da 4 saat 12 dakika olmuştur. Yıl boyunca en fazla pazar günü 4 saat 41 dakikayla televizyon izlendi. En az televizyon izlenen günler ise 4 saat 30 dakika ile salı günleri olmuştur. En çok televizyon izlenen vakit dilimi ise 21.00-24.00 saatleri ortası olmuştur. Yıl boyunca yapılan izlemelerin yüzde 28’i 21.00-24.00 ortasında gerçekleşmiştir. İkinci sırayı alan vakit dilimi ise toplam izlemeden yüzde 24 hisse alan 18.00-21.00 vakit dilimi oldu.”
Türk dizilerinin Türk televizyonlarında en çok izlenen program olduğunu anlatan Güleryüz, 2020 yılında Türkiye’de 281 farklı dizi yayınlandığını söz etti.
Güleryüz, 2020 yılında birinci sefer yayına giren dizi sayısının 44, 2020 yılı içinde yayını biten dizi sayısının ise 49 olduğunu vurgulayarak, “Televizyon izleme sürelerindeki artışın en yüksek oranda AB Sosyo-Ekonomik Küme’de görüldüğünü belirtmiştir. Türkiye ortalaması 19 dakika artarken AB Sosyo-Ekonomik Küme’deki izleyicilerin izleme müddetleri bir evvelki yıla nazaran 21 dakika artış göstermiştir.” açıklamasını yaptı.
“Türkiye’de rating ölçümleri yaklaşık 4 bin 300 hane ile yapılıyor”
Türkiye’de rating ölçümünün RTÜK tarafından hazırlanmış bir yönetmelik kapsamında yapıldığını belirten Güleryüz, panel hanelerinin seçiminin birinci adımının yönetmelik kapsamında TÜİK’den alınan adreslerde yapılan Data Tabanı Araştırması olduğunu anlattı.
Güleryüz, hanelerin kesinlikle ölçülmek istenen nüfusu yansıtması gerektiğini lisana getirerek, “Televizyon izleme ölçümü yapılan 5 yaş üstü nüfusun demografik ve sosyoekonomik değişkenler açısından bütün özelliklerini yansıtan ‘Evren’i temsil eden haneleri tespit ediyoruz.” diye konuştu.
Hanelerin rastlantısal kurallara bağlı olarak ve büyük bir biçimde kapalılık kuralları gözetilerek seçildiğini belirten Güleryüz, şunları aktardı:
“Türkiye’de rating ölçümleri 2020 yılı prestijiyle yaklaşık 4 bin 300 hane ile yapılmaktadır. Raporlama kişi bazlı yapıldığı için hane sayısı kadar raporlamaya baz teşkil eden kişi sayısı da kıymetlidir ve günlük yaklaşık 16 bin şahısla raporlama yapıyoruz. Hane ve kişi sayıları açısından Türkiye nüfusu da göz önünde bulundurulduğunda dünyadaki en büyük panellerden birini yönettiğimizi söyleyebiliriz. Çin, Hindistan, Amerika Birleşik Devletleri üzere nüfusu Türkiye’nin kat kat üzerinde olan ülkelerde panellerin daha büyük olması nüfusa oranla değerlendirildiğinde çok doğal bir durumdur. Yapılan ölçüm örnekleme dayalı bir araştırmadır. Örneklem büyüklüğünü yanılgı hissesi ve inanç hududu açısından değerlendirdiğimizde de televizyon izleyici ölçümünün Türkiye’nin en güvenilir araştırmalarından biri olduğunu söyleyebiliriz.
“Gizlilik ihlali durumunda kesinlikle haneyi sistemden çıkartıyoruz”
“Hatta en yakınlarından bile gizliyorlar. Bu kapalılık kuralları çerçevesinde ve elbette uyulması gereken birtakım kurallar var. Bunlarla ilgili geniş kapsamlı bir eğitimden geçiyorlar ve bütün bunların sonucunda işte bu panel hanelerinin oluşturduğu bireylerden biz günlük olarak televizyon izleme bilgilerini toplamış oluyoruz. Memleketler arası standartlara uygun elektronik aygıtlarla ölçümleri yapıyoruz. Panel hanelerinin meskenlerinde bulunan tüm televizyonlara PeopleMeter diye isimlendirilen ölçüm aygıtları takıyoruz. Bununla bilgileri topluyoruz. Ayrıyeten sisteme tanımlanmış özel kumandalar var, hanede yaşayan herkesin bu kumandada kendi tuşu var. Kişi televizyon izlemeye başladığında kumanda da kendine ilişkin tuşa basıyor. Televizyon izlemeyi bitirince de tekrar kapatma tuşuna basıyor. Yani PeopleMeter aygıtı ve ona entegre çalışan bir kumanda sayesinde ve seçilmiş olan hanelerden bilgileri toplamış oluyoruz. Ayrıyeten farklı izleme platformlarının da izlemelerini ölçüyoruz.”
Hanedeki kişi PeopleMeter aygıtına entegre çalışan kumandada kendine tuşa bastığı vakit bayan, erkek, çocuk, hangi yaş kümesinde üzere toplumsal durumunu ya da nüfustaki durumunu yansıtıcı bütün özellikleri görmüş oluyoruz. Bu kumanda tuşunun kullanılması konusunda hanelerimiz son derece hassas. Bu mevzuda da kapsamlı bir eğitim alıyorlar. Ayrıyeten bizim periyodik bilgilendirme ve bilgi güncelleme aramalarımız var. Kumandaların tertipli olarak ve gerçek kullanılmasını kesinlikle sağlamaya çalışıyoruz. Saklılık çok değerli. Saklılık ihlali durumunda kesinlikle haneyi sistemden çıkartıyoruz. En büyük yaptırımımız bu.” (AA)
