Çabucak kritik soruyu sorarak başlayalım: 3. Dünya Savaşı’nın başlangıcına mı şahit oluyoruz? Zira şu anda pek çok insan Kremlin’in Ukrayna konusundaki aksiyonlarının ışığında, haklı bir biçimde bu soruyu soruyor. Kremlin’in hareket ve telaffuzları, Batı’dan gelen bir kınama ve yaptırım bombardımanını tetikledi.
Bu sorunun karşılığı hayır. Rusya-Ukrayna sonundaki durum ne kadar berbat olursa olsun şu anda NATO ile Rusya ortasında direkt bir askeri çatışmayı başlatacak düzeyde değil.
İşin aslı ABD ve İngiltere, Rusya’nın Ukrayna’yı işgal etmeye yetecek büyüklükte bir askeri gücü hudut boyunca yığmasını dehşet içinde izlerken, bölgede bulunan az sayıdaki askeri eğitmen ve danışmanını süratle geri çekti.
ABD Lideri Joe Biden bu ayın başlarında, “Amerikalılar ve Ruslar birbirlerine ateş ediyorsa bu bir dünya savaşıdır” dedi ve hiçbir şartta Ukrayna’ya Amerikan askerlerinin konuşlandırılmayacağını söyledi.
Ne kadar endişelenmeniz gerektiğiyse, kim olduğunuz, nerede olduğunuz ve Rusya’nın bundan sonra ne yapacağı üzere bir dizi faktöre bağlı.
- Rusya’nın Ukrayna’yı işgali: Putin Ukrayna’ya askeri harekat başlattı
Ukrayna’nın doğusundaki cephe çizgisinde Ukraynalı bir askerseniz durumun son derece tehlikeli olduğu açık. Milyonlarca Ukraynalı için krizin günlük hayatlarını nasıl etkileyeceği konusundaki endişeler baki.
Yalnızca Lider Putin ve güvendiği yakın etrafı, birliklerini Ukrayna’nın ne kadar içlerine göndermeyi planladığını biliyor.
Rusya’nın potansiyel işgal gücü sonlarda yığılmaya devam ettiği sürece Ukrayna’nın başşehri Kiev ve başka kentleri de akınlara karşı inançta olmayacak.
Lakin NATO ve Batı için mutlak kırmızı çizgi, Rusya’nın bir NATO üyesi ülkeyi tehdit etmesi.
NATO’nun 5. hususu uyarınca Batı’nın askeri ittifakının tümü, askeri hücuma uğrayan rastgele bir üye devleti savunmak zorunda.
Ukrayna NATO üyesi değil lakin pakta katılmak istediğini açıklamıştı. Bu, Putin’in engellemeye kararlı olduğu bir teşebbüs.
Sovyet periyodunda Moskova’nın yörüngesindeki Estonya, Letonya, Litvanya yahut Polonya üzere Doğu Avrupa ülkelerinin hepsi artık NATO üyesi.
Rus kuvvetlerinin Ukrayna’da kalmayacağı ve bunun yerine Baltık’taki etnik Rus azınlıkların “yardımına gelmek” ve bu bölgeleri de işgal etmek için bunu bir mazeret olarak kullanacağı konusunda besbelli bir tasa var.
Bu nedenle NATO son devirde Doğu Avrupalı üyelerine caydırıcı tedbir olarak destek kuvvetler gönderdi.
Ne kadar endişelenmeli?
Rusya ile NATO ortasında direkt bir çatışma olmadığı sürece bu krizin, ne kadar makus olursa olsun, büyük çaplı bir dünya savaşına dönüşmesi için hiçbir neden yok.
Rusya ve Amerika’nın toplamda 8 binden fazla konuşlandırılabilir nükleer savaş başlığı olduğunu unutmayalım. Bu nedenle risk düzeyi harika yüksek. Soğuk Savaş periyodunun Karşılıklı Garantili İmha manasındaki (mutually assured distruction – MAD) özdeyişi hâlâ geçerli.
Geçen hafta salı günü üst seviye bir İngiliz askeri kaynağı, “Putin NATO’ya saldırmak üzere değil. O yalnızca Ukrayna’yı Belarus üzere bir uydu devlete dönüştürmek istiyor.” dedi.
- BBC Ukrayna Editörü: Burada artık inançlı bir yer yok
- Ukrayna’nın askeri gücü Rusya ordusuna karşı koymak için kâfi mi?
‘Öfkeli bir diktatöre benziyor’
Lakin buradaki öngörülmesi güç kısım Putin’in aklından neler geçtiği. Bir satranç oyuncusu ve judo dövüşçüsü olarak ekseriyetle itidalli ve hesapçı karakteriyle tanınmasına karşın Putin’in geçen hafta pazartesi yaptığı konuşma, kurnaz bir stratejistten çok öfkeli bir diktatöre benziyordu.
NATO’yu “şer” olarak nitelendirdi ve Ukrayna’ya Rusya’dan bağımsız hükümran bir ulus olarak var olma hakkının bulunmadığını net bir formda söyledi. Bu tasa verici.
Rusya’yı yaptırımlarla cezalandıran tek ülke İngiltere değil. ABD bu bahiste daha da ileri gitti, son olarak AB de önemli yaptırımlar açıkladı. Almanya, bunların tümünden evvel Rusya’dan gelen devasa Kuzey Akımı 2 gaz boru çizgisine yeşil ışık yakmayı erteledi. Lakin İngiltere Rusya’nın cezalandırılması için en çok baskı yapan ülkelerden biri oldu.
Rusya mutlaka bir halde misilleme yapacak. Rusya’daki Batılı işletmeler muhtemelen ziyan görecek lakin Putin’in vereceği buyruklara nazaran durum daha da berbatlaşabilir.
Ulusal Siber Güvenlik Merkezi’nin uyardığı üzere “intikam” siber atak formunda gelebilir.
Çoklukla nereden geldiği tespit edilmesi sıkıntı olan bu akınlar, bankaları, işletmeleri, bireyleri ve hatta kritik ulusal altyapıyı gaye alabilir.
Şu anda sorun, Rusya muhaliflerinin Birleşik Krallık topraklarında zehirlenmesi de dahil olmak üzere, Moskova ile yıllarca zayıflayan münasebetlerden sonra, Rusya ile Batı ortasında karşılıklı itimadın neredeyse sıfırlanmış olması.
Ve bu yüzden yer, Ukrayna’da sürmekte olan krizden kimin sorumlu tutulacağı konusunda kamuoyunda devam eden hararetli tartışmalar için tehlikeli.